ÖVÜNÇ KUTLU - Londra'da bağımsız petrol piyasası analisti olarak çalışan Gaurav Sharma, Saudi Aramco hisselerinin büyük uluslararası borsalarda işlem görmesinin zor olduğunu belirterek, "Suudilerin Tokyo borsasında Aramco için diledikleri piyasa değerine ulaşmaları daha kolay gözüküyor." dedi.
Sharma, AA muhabirine, geçen hafta ilk halka arzı (IPO) tamamlanarak 25,59 milyar dolar rekor gelir elde eden ve dün Tadawul'da işlem görmeye başlayarak 1,87 trilyon dolar piyasa değerine ulaşan Saudi Aramco'ya ilişkin değerlendirmede bulundu.
Suudi Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'ın 2030 vizyonu kapsamında ülkesinin petrole bağımlılığını azaltmak ve diğer sektörlere yatırımı artırmak amacıyla Aramco'nun IPO'sunu teklif ettiğini dile getiren Sharma, "Aramco'nun ilk başta New York, Londra, Hong Kong ve Tokyo'da yüzde 10'luk kısmının arz edilmesi planlanıyordu. Bu oran önce yüzde 5'e, sonra yüzde 1,5'e indirildi ve sadece Suudi borsasına sunuldu." diye konuştu.
Sharma, Suudi Enerji Bakanlığına 2016'da Khalid al-Falih'in getirilmesinin ardından Suudi Arabistan önderliğindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün Rusya, Kazakistan ve Meksika gibi önemli petrol üreticisi ülkelerle müttefiklik görüşmelerine başladığını belirterek, "Suudilerin amacı, petrol fiyatlarını varil başına 75 dolara kadar çekmek ve Aramco'nun IPO'su için maksimum değeri yakalamaktı ancak bu konuda başarısız oldular." ifadelerini kullandı.
- "Güvenlik endişeleri Aramco'nun risk profilini artırıyor"
Aramco'nun hisse sahiplerine dağıtacağı yıllık 75 milyar dolar tutarındaki kar payının Apple dahil olmak üzere dünyadaki tüm şirketlerden fazla olduğuna ve bunun yatırımcıların ilgisini çektiğine işaret eden Sharma, olası risklere ilişkin ise şunları kaydetti:
"Aramco, Tadawul'da bir petrol şirketi gibi işlem görecek. Dolayısıyla hisseleri petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan etkilenecek. Şu an dünyadaki tüm halka açık petrol firmaları fiyatların 60 dolar bandında sıkışması problemiyle karşı karşıya. Fiyatları 70-80 dolara yükseltecek herhangi bir gelişme yok. Küresel petrol talebi gelecek 10-15 yılda artacak ama dünya fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye de geçiş yapıyor."
Sharma, Aramco hissesi satın alan yatırımcıların şirkette söz sahibi olamayacağına dikkati çekerek, "Uluslararası borsalar Aramco yönetiminin Suudi kraliyet ailesine yakın olmasından rahatsızlık duyuyor. Orta Doğu'daki güvenlik endişeleri de Aramco'nun risk profilini artırıyor." değerlendirmesinde bulundu.
- En yakın ihtimal Tokyo borsası
Sharma, İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılmasıyla ilgili belirsizlik ve ABD'de 11 Eylül saldırıları mağdurlarına, Suudi Arabistan'a karşı dava açma imkanı tanıyan yasa nedeniyle Aramco hisselerinin Londra ve New York borsalarına sunulmasının zor olduğunu ifade etti.
Söz konusu borsaların talep ettiği şeffaflığın Suudileri rahatsız ettiğini belirten Sharma, Aramco hisselerinin Londra ve New York borsalarından daha düşük kapasitedeki Hong Kong borsasına sunulması durumunda Suudilerin istedikleri piyasa değerini burada sağlayamayacağını dile getirdi.
Sharma, tek seçeneğin Tokyo borsası olduğunu vurgulayarak, "Suudilerin Tokyo borsasında Aramco için diledikleri piyasa değerine ulaşmaları daha kolay gözüküyor. Fonların büyük ve yaygın olması, kurumsal yatırımcıların varlığı ve Japon bankaların küresel faaliyetleri Tokyo borsasını Aramco için cazip kılıyor." dedi.
Küresel petrol piyasasında arz fazlasının 2020'de artmasının ve petrol fiyatlarının düşük kalmasının beklendiğine de dikkati çeken Sharma, "Aramco hisselerinin gelecek iki yılda uluslararası borsalara sunulması sürpriz olur." ifadesini kullandı.