Dünya genelinde toplam Kovid-19 vaka sayısı 15 milyona yaklaşırken, can kaybı da 600 bini aştı. Salgının merkezi ve en çok can kaybının yaşandığı ülke olmayı sürdüren ABD'de, son dönemde günlük vaka sayılarının rekor seviyelere ulaşmasının ardından 20'nin üzerinde eyalette normalleşme kesintiye uğrarken, kısıtlamaların yeniden uygulanma riski de ülke ekonomisinin toparlanma sürecini tehdit ediyor.
Jeopolitik tarafta ABD ile Çin arasında tırmanan gerilim de yatırımcıların odağında kalmayı sürdürüyor. Geçen hafta ABD yönetimi, Çinli teknoloji firması Huawei'nin bazı çalışanlarına vize kısıtlaması getirirken, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, yaptıkları telefon görüşmesinde, "güvenli 5G çözümleri" konusunda birlikte çalışma vurgusu yaptı.
Geçen hafta ABD'de başta perakende satışlar olmak üzere haziran ayına ait tüm aktivite göstergeleri güçlü gelmeye devam etti. ABD'de haziran ayı perakende satışlar aylık yüzde 7,5 ile beklentiyi aşarken, önceki ay verileri de yukarı revize edildi. Haziran dönemine ilişkin kapasite kullanımı yüzde 68,6 ve sanayi üretimi aylık yüzde 5,4 artışla beklentiden belirgin yüksek gerçekleşti.
Hafta genelinde dalgalı bir seyir izleyen New York borsasında cuma günü Dow Jones endeksi yüzde 0,23 gerilerken, S&P 500 endeksi yüzde 0,28 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,28 artış gösterdi. Dolar endeksi geçen hafta 95,8 ile 10 Haziran'dan bu yana en düşük seviyeyi görmesi sonrasında bugün 96 seviyelerinde yatay hareket ediyor. Cuma günü yüzde 0,63'ün üzerini gören ABD 10 yıllık tahvil faizleri ise bugün yüzde 0,6170 seviyelerine geriledi.
Avrupa tarafında geçen hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB), piyasa beklentisi doğrultusunda temmuz toplantısında faizleri sabit tutarken, 1 trilyon 350 milyar avroluk Pandemi Acil Varlık Alım Programı (PEPP) boyutunda da değişikliğe gitmedi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, toplantının ardından yaptığı açıklamada, "Ekonomik toparlanmayı desteklemek ve orta vadede fiyat istikrarını korumak için büyük miktarda parasal teşvik gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Analistler, ECB'nin temmuz toplantısında faizlerde ve varlık alım programlarında değişikliğe gitmese de gelecek aylarda para politikasında daha fazla gevşemeye gidebileceğini tahmin ediyor.
Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin lideri, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) ekonomik etkilerine karşı hazırlanan kurtarma programı ve gelecekteki bütçe konusunda cuma gününden bu yana devam eden müzakerelerde henüz anlaşma sağlayamazken zirve programı tekrar uzatıldı. Zirvede, salgının ekonomik etkilerine karşı hazırlanan toplam 750 milyar avroluk ekonomik kurtarma programı ile yaklaşık 1 trilyon avroluk AB'nin 2021-2027'deki bütçesini belirleyecek "Çok Yıllı Mali Çerçeve" taslağı müzakere ediliyor.
AB ülkeleri içinde "Tutumlu 4'lü" olarak adlandırılan Hollanda, Danimarka, İsveç ve Avusturya, özellikle kurtarma programındaki hibeleri soğuk karşılıyor. Bu ülkeler, ihtiyaç duyan AB ülkelerine "koşullu" biçimde kredi verilmesini ve bunların ileride geri ödenmesini istiyor.Macaristan ve Polonya, AB fonlarının hukukun üstünlüğü şartına bağlanmasına soğuk bakıyor. Böyle bir durumda bütçe ve kurtarma programını veto etmeyi planlıyor.
Avrupa'da geçen hafta boyunca pay piyasalarında karışık bir seyir izlenirken, cuma günü Almanya'da DAX endeksi yüzde 0,35 ve İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,63 yükseldi, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,31 değer kaybetti. Geçen hafta 1,1453 ile 4 ayın en yüksek seviyesini gören avro/dolar paritesi, bugün yüzde 0,1 düşüşle 1,1425 seviyelerinde hareket ediyor.
Asya borsalarında yeni hafta karışık bir seyirle başlarken, kapanışa yakın Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,6 değer kazandı. Japonya'da haziran dış ticaret açığı 268,8 milyar yen ile beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1 değer kaybetti.
Yurt içinde, Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, hafta genelinde küresel pay piyasalarına paralel karışık bir seyir izledi. BIST 100 endeksi uma gününü yatay bir seyirle 118.786,10 puandan kapatsa da haftalık bazda yüzde 3,46 yükseldi. Cuma gününü 6,86 seviyelerinden tamamlayan dolar/TL ise yeni haftaya yatay bir başlangıç yaptı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), hafta sonu yabancı para zorunluk oranlarında değişiklik yaptığını duyurdu. TCMB'den yapılan açıklamada, "Normalleşme sürecinin bir parçası olarak, finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla, yabancı para zorunlu karşılık oranlarının tüm bankalar için tüm yükümlülük türlerinde ve vade dilimlerinde 300 baz puan artırılmasına karar verilmiştir. Alınan bu kararla, piyasadan yaklaşık 9,2 milyar ABD doları tutarında döviz ve altın cinsinden likidite çekilmesi beklenmektedir." ifadeleri kullanıldı.
Bu hafta, yurt içinde perşembe günkü TCMB Para Politikası Kurulu toplantısının, yurt dışında ise dünya genelinde cuma günü açıklanacak Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri başta olmak üzere yoğun veri gündeminin takip edileceğini belirten analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 117.000 puanın destek, 120.000 direnç olarak öne çıktığını bildirdi.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
09.00 Almanya, haziran ayı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
10.00 Türkiye, mayıs ayı kısa vadeli dış borç istatistikleri
10.00 Türkiye, mayıs ayı uluslararası yatırım pozisyonu
10.00 Türkiye, haziran ayı yurt dışı ÜFE
11.00 Avro Bölgesi, mayıs ayı cari işlemler dengesi