Resesyonların yada ekonomik kriz olgusunun borsalar üzerinde önce yıkıcı sonra sıkıcı bir etkisi vardır.
Borsalar ekonomik paketlere ve önlemlere kısa vade tepki gösterirler ama etkilerini görmeden de yükselmezler ve sonuçlarını sıkıcı bir seyirle beklerler. Bunun boyutlarını çizmek gerekirse, bu yıl Dow Jones yüzde 40 yükselse yada yüzde 15 düşse bile bu sıkıcı seyir bozulmayacaktır. Çünkü, Dow Jones zaten son 10 yıl içerisinde işlem gördüğü hareket bandı 1998-2000 yıl arasında gördüğü işlem bandıdır. Bu sıkıcı yani yatay dönemlerde, yaşanan krizlerin başka bir yıkıcı yada yayılımcı etkisi görülmediği taktirde yeni bir dip görülmez. Yakın gelecekte kriz, reel sektörü vurduğu yada büyük bir iflası tetiklemediği taktirde sıkıcı seyir bozulmaz ve yeni bir dip oluşmaz.
Aynı şekilde yeni bir tepede oluşmaz. ABD’de yada dünyanın herhangi bir ülkesinde işsizlik oranının artması, üretim durdurulması, sanayi üretiminin düşmesi, enflasyonun düşmesi yada Merkez Bankaları’nın faiz indirimleri artık sıradanlaştı. Bu haberler artık yeni bir dip yada tepe getirmiyor.
Dünyayı kurtarmak için trilyonlarca dolarlık paket açıklandı. Trilyonluk paketlerin, hepsi birbirinin benzeriydi. Dünyada açıklanan benzer paketler, dünyada ekonomik büyüklükleri etkilemeyen benzer sonuçlar verdi. Ekonomik paketler eskiden büyük bir heyecan iken, artık onlarda sıradanlaştı.
2009’da açıklanacak ekonomik paketler yine birbirinin aynı olacak. 2008’de açıklanan paketlerden farkı, bu açıklanacak paketler şirketlere değil ekonomik birimlere yapılacak olmasıdır. 2009 yılında uygulanacak bu ekonomik paketler sonuç verecektir.
Temeli devlet harcaması olacak ekonomik paketlere, birimler herhangi bir tepki verilmezse ekonomide resesyondan depresyona geçiş olacaktır. 2009 yılı içerisinde büyük bir iflas (Örnek: GM) gerçekleşmediği taktirde, krizin yasını dip yenilemeden bu sıkıcı seyirde devam edeceğiz. Artık dünya borsaları birbirlerinin fotokopisi şeklinde fiyatlanıyor.
İMKB ile dünya borsalarının gidiş hattı arasında bir fark yok.
Krize fiyatlar anlamında baktığımızda, piyasaların yas döneminde nadas dönemine geçtiğini görüyoruz. Sadece bizde değil, belli başlı piyasaların neredeyse yaklaşık 4 aydır devam eden dip oluşumu var.
Yeni bir dip oluşumu olursa bu 4 aylık nadas tamamıyla mundar olacak. Tüm dünyada kısa vadeli bir yükseliş hareketi içerisinde nadas döneminin üst noktalarına hareketler devam ediyor. Haftanın ilk günlerinde destekler korunduğu taktirde, hafta içerisinde tepki hareketleri görülebilir. Destekler kırıldığı taktirde ise nadas döneminin desteklerine hareket başlayacaktır. Rakamsal olarak 26.200 kırılırsa, 23.500’e gerileme. Destekler kırılmazsa, 29.500’e yükseliş anlamını taşımaktadır. 29.500’ün geçilmesi demek nadasın bitmesi ve 39.000’ne hareket başlamasıdır. 23.500’ün kırılması ise 4 ayın mundar olması demektir.
(Turkish Yatırım Menkul Değerler)