Piyasalar, önce Ramazan Bayramı, ardından da okulların açılmasıyla canlanacak. Ardından Kurban Bayramı ve yılbaşı öncesi alışverişiyle ortam daha da şenlenecek.
Gayrimenkul hariç birçok sektör tatlı bir telaş içinde...
Para dergisinden Erkan Kızılocak'ın haberine göre; ekonomideki toparlanma eğilimi sürüyor. İlk çeyrekteki rekor büyümenin yarattığı iyimserlik yükselişi destekliyor. Büyümenin ikinci yarıda azalarak da olsa devam etmesi bekleniyor.
Küresel ekonomiyle ilgili kaygılar ve belirsizlik ivme kaybında etkili. İç talebin tek başına ihracattaki kaybı telafi edip edemeyeceği tartışılıyor. Ancak ikinci yarıya ilişkin beklentileri yükselten olumlu faktörler ümit veriyor.*****
Piyasalar eylül ayından itibaren özellikle alışverişteki canlanmadan olumlu etkilenecek. Önce Ramazan ayı, ardından bayram, daha sonra da okulların açılması alışverişi tetikleyen gelişmeler olacak. Yine Kurban Bayramı'nın kasım ayına denk gelmesi tüketim artışında itici güç olacak. Yıl sonuna doğru birçok sektörde uygulamaya girecek kampanyaların da piyasada canlanmaya katkıda bulunacağı muhakkak.
Kısacası, yılın ikinci yarısında birçok sektör açısından iyimser olmak için birçok sebep var. Alışveriş ve tüketimi canlandıran faktörlerin bir araya gelmesi, bu yıl için satış tahminlerinin yükseltilmesini sağladı.
2009’da dibe vuran ve 2010’dan itibaren toparlanmaya başlayan sektörler, “Acaba yılın ikinci yarısında bozulma olabilir mi” diye endişe taşıyordu. Şimdi ise bayram havası hakim gibi.
Her yıl sonbaharda okulların açılması ve yıl sonu kampanyalarıyla yaşanan canlanmanın bu kez daha fazla olması bekleniyor.
Tabii referandum tartışmaları ve siyasi gerginlikler iş dünyasında endişeye yol açıyor. Referandumun ardından seçim havasına girilmesi ihtimalinin dikkatleri ekonomiden uzaklaştıracağından da kaygı duyuluyor.*****
HAZIR GİYİMDE MEYVELER TOPLANACAK
Sonbaharda beklenen canlanmadan en fazla faydayı görmesi beklenen sektör hazır giyim. Bayram sonraları genelde yaşanan durgunluğun bu kez okul alışverişiyle telafi edilecek olması umutlandırıyor. Boyner Mağazacılık Genel Müdürü Aslı Karadeniz, iki bayram, okulların açılması ve yılbaşının ardı ardına gelmesinden dolayı hazır giyim alışverişinin zirve yapmasını bekliyor. Yaz aylarında sık sık yaşanan sağanak yağışlar nedeniyle alışverişin alışveriş merkezlerine kaydığını belirten Karadeniz, kendilerinin bundan olumlu etkilendiğini dile getiriyor. Ve satışlarda ilk 6 ayda geçen yıla göre yüzde 15 artış gösterdiklerini vurguluyor.
Karadeniz’in dikkat çektiği önemli bir konu ise geçen yıl birçok sektöre verilen vergi teşvikleri. Karadeniz’e göre, geçen yıl insanlar bu sektörlerdeki teşvikler nedeniyle otomobil, beyaz eşya, mobilya vs aldı. Satın alma eğilimi bu sektörlere kaydı. Şimdi ise harcamalarını giyim-kuşama ayırmaya başladılar. Ertelenen giyim alışverişinin yaz sezonunda yapıldığına dikkat çeken Karadeniz, “İşte biz şimdi bunun meyvelerini yiyoruz” diyor.*****
Eylül ayının ikinci yarısından itibaren iki bayram ve yılbaşının son periyoda denk geldiğini hatırlatan Orka Group Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, ilk 6 aydaki toparlanmanın artarak devam edeceğini öngörüyor. Orakçıoğlu’na göre, piyasaları referandumdan ziyade siyasi gerilimler olumsuz etkiliyor:
“Gerilim arttığında işlerde yüzde 15-20 düşüş oluyor. Tam de işler iyi giderken bu tip gerginlikler ortaya çıkınca, bir anda sanki eskiye dönülüyor havası oluşuyor. Gerilim süreci 3-5 gün işleri olumsuz etkiliyor.
Size bu konuda bir örnek vermek istiyorum: Bir ara Deniz Baykal’ın anayasayla ilgili bir uzlaşma önerisi vardı. O dönemde Başbakan yurtdışındaydı. Bir haftada işler patlama yaptı. İnanılmaz olumlu bir hava oluştu.”*****
OTOMOBİLDE EFSANE YIL
2009’da teşvik kapsamında olan ve yılı 560 bin adet satışla kapatan otomotiv sektörü ise 2010 başında ketum tahminler yapmış. Ancak çarşıdaki hesap, şimdiden evdeki hesabı sollayıp geçmiş. Teşvik olmayacağını düşünerek 2010 yılını 500 bin civarında satışla kapatmayı uman otomotivciler, aylık satışlar doğrultusunda hedefleri birkaç kez yukarı doğru revize etmişler. Önce 620 bin adede çıkarılan tahminler, sonbahardan itibaren beklenen hareket sayesinde 720 bine revize edilmiş.
Ford ve Mazda markalarının ana bayisi olan Şahsuvaroğlu Otomotiv’in Genel Müdürü Altuğ Erkan, ilk aylarda başlayan yükseliş eğiliminin yıl sonuna doğru daha da artmasını bekliyor. İşte bu beklenti, Erkan’a göre toplam pazar tahminini 700 bin adedin üzerine çıkardı. Sektörde “efsanevi yıl” olarak tarihe geçen 2005’i hatırlatan Erkan, 2010’un da yeni bir efsane yıl olacağına inanıyor. Altuğ Erkan, bankaların da artık kredi musluklarını açmaya başlayacağını düşünüyor. Tabii düşük faizlerle birlikte taleplerin artması kaçınılmaz olacak.
Hyundai Assan Genel Müdür Yardımcısı Fırat Şahin, 2009’un son çeyreğinde, 2010’la ilgili yapılan tahminlerin muhafazakar kaldığını, ancak ilk çeyrekte hedeflerin 650 bin adede yükseltildiğini dile getiriyor. Düşük faizler ve euro’nun katkısına dikkat çeken Şahin, otomobil satışlarında genel olarak yılın son iki ayının yüksek olduğunu hatırlatıyor. Şahin, bayramların ve Autoshow fuarının da bu eğilimi destekleyeceğini öngörüyor.*****
“KONUTTA DURGUNLUĞA YOL AÇAR”
Emlak sektöründe ise uzun süredir yaşanan durgunluk devam ediyor. İkinci yarıda, ramazan ayının ardından gelecek bayramlar ve okulların açılmasının diğer sektörlerin aksine durgunluk getirmesi bekleniyor.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş, ilk yarıda piyasada ufak da olsa hareket olduğunu söylüyor. Ancak ikinci yarıda bunun yerini durgunluğa bırakacağını düşünüyor. Emlak piyasasının 2012 yılına kadar normale dönmesini beklemeyen Ateş’in tespitleri şöyle:
“Alt gelir grubu için TOKİ konut yapıyor. Orta gelir grubu ise Beylikdüzü, Mimaroba, Büyükçekmece gibi metrobüs güzergahındaki bölgelerden ev almaya çalışıyor. Bunların dışında bazı projelerden tek tük ev alanlar var. Onlar da bankalar tarafından değil projeyi gerçekleştiren şirket tarafından kredilendiriliyor. 2011 yılında seçim havası nedeniyle piyasanın daralacağını düşünüyorum. Çünkü herkes seçim sonrasını bekleyecek ve alım kararını erteleyecektir. Ancak 2012’da bir canlanma bekleyebiliriz.”*****
MOBİLYACI OKULLARI BEKLİYOR
Geçen yıl teşvikten faydalanan ve krize rağmen ciddi şekilde büyüyen mobilya şirketleri, sonbaharda okulların açılmasını bekliyor. Sektör, bayramları ise insanların genelde tatile veya köylerine gitmesi nedeniyle durgun geçiriyor.
Kısa adı MASKO olan S.S. Masko İstanbul Mobilya ve Ahşap Eşya İmalatçıları Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi’nin Başkanı Hasan Karcı, ilk yarıdaki performanstan memnun. Kırcı, yaz mevsiminde kısmi bir durgunluk yaşayan sektörün ramazan ayının yarısından sonra canlanması bekliyor.
Bu arada Hasan Karcı, Masko’nun mobilyada perakende ticaretin merkezi haline geldiğini belirterek, özelikle Körfez ülkelerinden ve Rusya’dan gelen dev projelere dikkat çekiyor. Karcı’nın verdiği bilgiye göre, bu ülkelerden 2 milyon dolardan başlayıp 20 milyon dolara kadar çıkan toplu siparişler geliyor. Bu projeler genelde oteller, kamu binaları ve hükümet saraylarıyla ilgiliymiş.