Araç plakası, çok çeşitli nedenlere bağlı bir şekilde hasar görmüş olabilir ve bu yüzden değiştirilmesi gerekebilir. Var olan plakanın bir şekilde değiştirilmesi ya da yenilenmesi istenmiş de olabilir. Bu tür plaka işlemlerini yapabilmek için ise bazı önemli koşulların yerine getirilmesi gerekir. Plaka yenileme ve değiştirme işlemleri, genel olarak aynı işlemlermiş gibi görünse de aslında 2 farklı koşullara sahip olan ve farklı aşamaları bulunan ayrı işlemlerdir.
Plaka değiştirmek ya da yenilemek, daha önce de değinildiği gibi, 2 farklı işlemdir. Buna bir örnek olarak; plaka değiştirme işlemi, bir aracın var olan plakasından farklı olacak şekilde başka bir plaka numarası almak anlamına gelir. Başka bir deyiş ile plaka yenilemek plakanın numarası ile ilgili bir durum değildir.
Eğer bir aracın plakası değişecek ise bu plaka yenilemekten farklı bir işlemdir. Plaka değişikliği durumda, plakanın üzerindeki numaralar ve harfler de değişecek demektir. Ancak bir aracın plakası yenileniyor ise plakanın üzerindeki numaralar da harfler de aynı kalır. Fakat plaka fiziksel olarak yenilenmiş olur.
Bir aracın plakası araç ile birlikte eskiyebilir, hasar alabilir ya da meydana gelen herhangi bir kaza gibi bazı sebeplerden ötürü fiziksel hâli bozulabilir. Bu tür durum ve durumlarda ise plaka yenileme işlemi yapılır. TÜVTÜRK (Teknik Gözetim Kurumu), plakaların okunamayacak hâle geldiği bu gibi durumlar için ortaya koyduğu Plaka Yönetmeliği dahilinde “ağır kusur” ifadesini kullanmıştır. Buna göre plakalar şu durum ve durumlarda yenilenmelidir:
Plaka yenileme dışında, plaka değiştirme işlemi yapmak için yasal bir zorunluluk şartı bulunmaz. Standart dışı bir durum olmadığı takdirde plaka değişikliği yapılması genelde tercih ile ilgili bir durumdur. Genel olarak plaka değişiklikleri şu 3 nedenden kaynaklı olarak yapılır:
Hem plaka yenileme işleminde hem de plaka değiştirme işleminde, gerekli tüm işlemler yapılmadan önce Emniyet Genel Müdürlüğü’nden, istenen ya da alınacak olan plakanın müsait durumda olup olmadığının kontrol edilmesi gerekir.
Plaka yenileme ya da değiştirme işlemi yapılacak ise ilgili ve yetkili kurumlara gerekli başvurular yapılmadan önce, uygun bir şekilde temin edilmesi ve hazır bir şekilde bulundurulması gereken bazı belgeler vardır. Plaka yenileme ve değiştirme için gereken belgeler ise şöyle sıralanır:
Plaka değişikliği ya da plaka yenileme işlemleri belli ücretlere tabi işlemlerdir. Bu ücretler, plaka yenileme ücreti ve plaka değiştirme ücreti olarak adlandırılır. Gerekli şartlar sağlandıysa ve gerekli tüm belgeler hazır ise, işleme göre belirlenen bu ücretlerin de ilgili yerlere ödenmesi gerekir. Ücretler her yıl yenilenmekte ve değişiklik göstermektedir.