KUDÜS (İHA) - BM, Amerika, AB ve Rusya'nın üst düzey politikacılarının katılımı ile oluşturulan Ortadoğu Dörtlüsü, bölgedeki anlşamazlığa siyasal bir çözüm bulmak için uğraşıyor. Dörtlü'nun önceki gün üzerinde anlaştığı planda, önümüzdeki yıl geçici bir Filsitin devletinin kurulabilceği, 2005 yılından itibaren de İsrail ve Filistin adlı iki bağımsız devletin yan yana varlıklarını sürdürebilecekleri öngörülüyor.
Ortadoğu Dörtlüsü'nün planına göre ilk aşamada, Filistin güvenlik kuvvetlerinin reformdan geçirilmesi gerekiyor. Aynı zamanda İsrail birliklerinin 2000 Eylül'ündeki, yani II. İntifada başlamadan önceki konumuna geri çekilmesi planlanıyor. Filisitin lideri Yaser Arafat'ın 20 Ocak 2003 tarihinde yapılacağını duyurduğu seçimlerin, bu ilk aşama tamamlandıktan sonra gerçekleştirilmesi öneriliyor.
ÖNCE GEÇİCİ DEVLET Yeni Filistin hükümetinin 2003 yılı ortalarına kadar oluşturulması ile birlikte barış planının ikinci aşaması devreye giriyor. Bu aşamada geçici sınırlara sahip bir Filistin devletinin kurulması planlanıyor. 2005 yılına kadar da bu Filistin devletinin son statüsü için gerekli aşamaların tamamlanması gerekiyor. Yani imzalanacak anlaşmada İsrail'in 1967'de belirlenen sınırların arkasına çekilmesi, Kudüs'ün statüsü, mülteciler sorunu ile ilgili belirsizliklerin giderilmesi öngörülüyor.
Ortadoğu Dörtlüsü'nün New York'ta gerçekleştirdiği temaslarına katılan BM Genel Sekreteri Kofi Annan, tarihi bir buluşma gerçekleştirildiğini söyledi. Ama aynı zamanda İsrail ile Arap komşusu arasındaki anlaşmazlığın 50 yılı aşkın zamandır sürdüğünü hatırlatan Annan, bu nedenle sevinmek için acele edilmemesi gerektiğini söyledi. Annan, "Filistinliler, enerjilerini ve çabalarını, kurulacak yeni devletin kurumları ve hazırlıkları için harcamaları yönünde teşvik edilmelidir" diye konuştu.
FİLİSTİN YÖNETİMİ SUSKUN Filistin yönetiminden barış planı hakkında net bir açıklama yapılmadı. Bununla birlikte Filisitin Planlama Bakanı Nebil Şaat'ın, "Dörtlü'nün karararlaştırdığı plan bizi krizden çıkarmayacaktır" sözleri hayal kırıklığı yarattı.
Filistin Planlama Bakanı Şaat, İsrail Dışişleri Bakanı Peres'e bir öneride bulundu. Şaat, özerk yönetimin İsrailli sivillere karşı uygulanan şiddete son verme çağrısı yapmaya hazır olduğunu belirtti. Ancak aynı zamanda İsrail'in Filsitinli zanlıları hedef aldığı saldırılara son vermesini istedi.
İSRAİL'E GÖRE PLANIN UYGULANMASI ZOR New York'ta bir Filistinli temsilci ve 5 Arap ülkesinin dışişleri bakanı ile birlikte Ortadoğu Dörtlüsü ile istişarelerde bulunan Peres, Nebil Şaat'ın bu önerisini reddetti. Peres bu önerinin, İsrailli yerleşimcilere ve İsrail askerlerine yönelik şiddeti kapsamadığı gerekçesiyle gerçek anlamda işe yaramayacağını kaydetti.
İsrail tarafına göre planın ilk aşamasını hayata geçirmek bile oldukça zor. Başbakan Ariel Şaron'un Sözcüsü Raanan Gissin, barış planının ana hatlarını desteklediklerini ve planı, Başkan Bush'un Ortadoğu ile ilgili ileriye dönük görüşlerini bir manzumesi olarak gördükleri söyledi. Gissin öncelikle Filistinlilerin sürdürdükleri şiddete son verilmesi gerektiğini vurguladı.
Bu arada, Ha'Aretz gazetesi İsrailli askeri uzmanların açıklamalarına dayandırdığı haberinde öneriyi, "geçici bir ateşkes" olarak değerlendirdi. Haberde önerinin kabul edilmesi halinde şiddetin daha da artacağına dikkat çekildi. İsrail Başbakanı Ariel Şaron da dünkü açıklamasında ancak şiddetin önüne geçilirse Filistin devleti konusunda ilerleme sağlanabileceğini söyledi.