LEFKOŞA (İHA) - BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Alvaro De Soto, Annan Planı'nın 24 Nisan'da eş zamanlı gerçekleştirilecek referandumda onaylanmaması halinde ikinci bir şans olmayacağını ve planın hükümsüz olacağını vurguladı.
Planın tarafların temel kaygılarını karşıladığını kaydeden De Soto, Kıbrıs Türkleri ve Rumları'na çağrıda bulunarak, planın adil ve işleyebilir olduğuna inanmalarının tek yolunun bunu kendilerinin okumasından geçtiğini belirtti ve planı okumalarını istedi.
De Soto, planın 9 bin sayfa olduğunu, ancak bunun büyük çoğunluğunun teknik konulardaki eklerden oluştuğunu, ilk 14 maddenin planın özeti olduğunu kaydetti.
Bürgenstock görüşmelerinin ardından New York'a giderek Güvenlik Konseyi'ne son gelişmeler hakkında bilgi sunan De Soto, bugün Kıbrıs'a geldi. De Soto, Larnaka Havaalanı'nda yaptığı açıklamada, New York dönüşünde AB Dönem Başkanı olan İrlanda'dan geçtiğini ve Başbakan Ahern'le görüştüğünü söyledi.
De Soto, planın referandumda onaylanmaması halinde ortadan kalkacağını vurgulayarak, 4 yıldır yoğun bir müzakere süreci sürdürdüklerini, bunların ürününün masada bulunduğunu, son karar için zamanın geldiğini kaydetti.
Karar aşamasında taraflara planın soğukkanlılıkla incelenmesi çağrısında bulunan De Soto, "Taraflara planı okumaları çağrısında bulunuyorum, bazı iddiaların aksine plan, Bürgenstock'da düzenlenmiş, son halini almıştır" dedi. De Soto, planın "BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın hayal ürünü" olmadığını belirterek, "Tarafların 4 yıllık müzakere sürecini yansıtıyor. Planın büyük çoğunluğu üzerinde uzlaşmaya varıldı. Sadece liderlerin çağrısıyla Genel Sekreter tarafından doldurulan bazı boşluklar var" diye konuştu.
Planın apaçık bir uzlaşma olduğunu ifade eden De Soto, "Ancak prensipli bir uzlaşma" dedi. Son ulaşılan ürünün adil, işleyebilir ve her iki tarafın da endişelerini göz önünde bulunduran bir plan olduğuna inandıklarını belirten De Soto, "Ancak Kıbrıslılar'ın buna karar vermesinin tek yolu planı kendilerinin okuması" diye ekledi.
Planın birçok web sitesinde bulunabileceğini kaydeden De Soto, BM'nin de planı www.annanplan.org adresinde yayınladığını belirtti. Planın uzun olduğunu -9 bin sayfa- ancak bunların büyük çoğunluğunun teknik konulardaki eklerden oluştuğunu belirten BM diplomatı, planın ana noktalarının özetinin ilk 14 maddede, "Kuruluş Anlaşmasının Ana Maddeleri" başlığı altında bulunabileceğini ifade etti.
De Soto, açıklamasında Rum tarafına şöyle seslendi:
"Eğer Kıbrıslı Rum dostlarım planı okursa, o zaman planın bazen resmedildiği şeklinden çok farklı olduğunu ve Kıbrıslı Rumlar'ın en önemli temel kaygılarını karşıladığını görecekler.
A. Plan Kıbrıs'ın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü uluslararası hukuk ve BM Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde güvenceye alıyor.
B. Federal hükümet doğrudan ve etkili bir şekilde fonksiyon gösterecek halde planlandı.
C. Yerlerinden olmuş birçok insan, Rum yönetimi altında evlerine geri dönebilecek.
D. Diğer yerlerinden olmuş insanlar, mal-mülk haklarını yeniden sağlama veya tazmin etme şeklinde geri alacaklar. Çoğunlukla mal-mülklerini 3'te bir oranında geri alacaklar ve geriye kalanlar için de tazmin edilecekler.
E. İnsanların diğer kurucu devlete geri dönerek -veya ilk defa gidip- 'ikinci' bir ikametgah kurma haklarında kısıtlama olmayacak. 'Zaman içinde' gerçekten diğer kurucu devlette sürekli yaşamak isteyenler de bunu yapabilecekler."
De Soto, Kıbrıslı Türklere de seslenerek şunları kaydetti:
"Türk dostlarımı da planı okumaları yönünde cesaretlendirmek istiyorum. Eğer bunu yaparlarsa planın Kıbrıs Türkleri'nin temel kaygılarını içerdiğini görecekler.
A. Plan, Kıbrıslı Türkler'in ve Kıbrıslı Rumlar'ın siyasi eşitliği temeli üzerine oturtulmuş.
B. Plan, eşit statüde iki kurucu devlet meydana getiriyor ve Kıbrıslı Türkler ile Kıbrıslı Rumlar'ın farklı kimliklerini, iki tarafın da büyük oranda kendi anayasaları altında kendi işlerini yürütmelerini sağlayarak, muhafaza ediyor.
C. Plan, iki kesimli bir yapı ve taraflardan hiçbirinin diğerine egemen olamayacağı, hükmedemeyeceği bir yapıyı sağlıyor.
D. 1960 Anlaşması'yla sağlanan garantiler sistemi değişmeden kalıyor.
E. Bazı Kıbrıslı Türkler yeniden yerleştirilecek, ancak plan bunun adil ve doğru-dürüst bir şekilde yapılmasını garanti ediyor."
Alvaro De Soto, konuşmasının sonunda planda, güvenlik konusundaki ayarlamaların iki tarafın da kaygılarını dikkate alacak şekilde yapıldığını, ayrıca, anlaşmanın problem çıkmadan yürürlüğe konulabilmesini temin ettiğini söyledi.