Prof. Dr. Erkanal: “para Lidyalılar'dan Önce Mezopotamya'da Kullanıldı”

İzmir Bölgesi Kazılar Projesi ve Limantepe Kara ve Sualtı Kazıları Başkanı Prof. Dr. Hayat Erkanal, Çukurova Üniversitesi (Ç.Ü.) Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nün davetlisi olarak geldiği Adana’da“Mezopotamya Uygarlığının Doğuşu” konulu konferans verdi. Prof. Dr. Erkanal, paranın Lidyalılar’dan önce Mezopotamya’da kullanıldığına dikkat çekti.Ç.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nün 15. Kuruluş yıldönümü kutlamaları kapsamında Adana’ya gelen Prof. Dr. Hayat Erkanal, Mithat Özsan Amfisi’nde verdiği konferansında Mezopotamya’nın can damarları olan Dicle ve Fırat nehirleri çevresinde oluşan ilk yerleşimlerden nasıl büyük kent kültürlerine geçişin yaşandığını ve ardından Sümerler’e ait uygarlığın doğuşu hakkında önemli bilgiler verdi.Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü emekli öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayat Erkanal Mezopotamya'da ilk önemli kentlerin güneyde Ur ve Uruk gibi yerleşimlerde tespit edildiğini söyledi. Uruk kentinde yaklaşık 6500 yıl pişmiş toprak ve taş saplama mozaiklerle kerpiç mimarinin süslenmesi ve korunmasına yönelik yeni bir gelenek ortaya çıktığını belirten Erkanal, buna “geometrik hasır motifi” adı verildiğini söyledi. Geç Uruk çağında tüm ekonominin tapınak kurumunun altında faaliyet gösterdiğini dile getiren Erkanal, bu sistemi de Rahipler Beyi'nin yönettiğini vurguladı. Kentlerdeki üretim fazlası ürünlerin tapınaklarda depolanırken insan hafızası zorlandığı için yeni bir sistemin doğduğunu ifade eden Erkanal, killerin üzerine üçgen veya dörtgen kamışlarla işaretlerin yazılmaya başlandığını sözlerine ekledi.Günümüzden 5.000 sene önce bu ekonomideki gelişme ürün fazlası ürünlerin artık diğer yerleşimlerde ticareti sonucu büyük boyutlu Kış sarayı gibi saray yapılarını ortaya çıkardığını belirten Erkanal böylece ilk para kullanımının doğduğunu kaydetti. Bu kullanım sürecinin binlerce yıl gelişerek devam ettiğini ifade eden Erkanal sözlerini şöyle sürdürdü:“İlk kullanılan bu para maddeleri altın, gümüş ve diğer madenlerden yapılmış olan halkalardı. Bunlar gelişerek yine aynı madenlerden külçelere dönüştü. Sonuçta, bu ilk kullanılan para birimi Sümerler’in 5.000 yıl önce ya da başka bir ifadeyle M.Ö. III. binyıldaki bir icadıydı ve en sonunda Lidyalılar döneminde üzerine bir baskı yapılmasına, yani sikkelere kadar devam etti.”Konferansın sonunda, Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Selahattin Serin tarafından Hayat Erkanal’a teşekkür plaketi takdim edildi.