Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Çin'de üretilen Sinovac aşısıyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı. Haber Global ekranlarında konuşan Ceyhan, Endonezya'da 60 yaş ve üzeri kişilere Çin aşısının uygulanmayacak olmasıyla ilgili değerlendirmelerde bulunurken, yine de aşı olacağını çünkü hastalığın kötü seyrettiğini belirtti.
Ceyhan'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
Endonezya'nın yaptığı son derece doğru. Aşılamayı başka türlü uygulama şemalarına bakarak ayarlamak güvenilir değil. Aşılar arasındaki doz aralığında da aynı şey söz konusu. Sinovac'ın ürettiği aşının bütün çalışmaları 18 ve 60 yaş arasında yapılıyor. Türkiye'de de böyle, Endonezya'da da. Çin'in sonuçları açıklaması lazım fakat Çin ısrarla hangi tarihte açıklayacağını söylemedi. Elimizde bizim 18-60 yaş arasında sadece Türkiye'de 1322 vaka veriye dayanarak karar veriliyor. Bu rakam aşı için ancak Faz 2 denilebilecek bir rakam. 7100'ün altında denek sayısı ile söylenen hiçbir lafın bilimsel güvenilirliği yok. Bu çalışma ile biz aşıya hazırlanıyoruz. Acaba sonuçlar beklendiğimi gibi çıkmadı onun için mi açıklanmıyor diye şüpheler de doğuyor. Kendi adıma böyle bir durumda aşılama yaptırır mıyım diye baktığımda yine de yaptırırım diyorum. Çünkü hastalık kötü seyrediyor. Bizim artık aşının etkisizliğini göze alıp bu aşıyı yaptırmak dışında çaremiz yok.
Diyelim ki bu aşı etkisiz çıktı. Yarın mRNA aşıları yaptırılabilir mi? Etkisinde bir azalma olur. Neticede düşük bir antikor düzeyi oluşturuyorsa sonraki aşının etkisini bir nokta engeller. 60 yaşın üzerinde hiçbir verisi yok bunun. Bu gruba bu aşıyı yapmak açıkçası tamamen bir kumar. Tutarsa tutar diye düşünülebilir. Yoksa onun dışında hiçbir veri yok. Sadece tek başına Çin aşısı alan biz varız. Çin'in bile 2'si hazır biri de devam eden 3 aşısı var. Buna rağmen Çin, diğer ülkelerde üretilen aşılardan da ısmarladı kendisine.
Kanada, nüfusunun 9 katı kadar aşı satın aldı. Çünkü hiçbirisinin Faz 3 çalışması yoktu. Birisi etkisiz çıkarsa etkili çıkanı yaparım diye. 4 misli yetecek kadar aşı satın aldılar. 60 yaşın üzerinde verisi olan Pfizer/Biontech aşısı var. Onlar küçük bir grupta da olsa bir çalışma yaptılar ama Çin aşısıyla ilgili hiçbir veri yok.
ABD'de 65 yaş üstü henüz aşılamada bir sıraya konmadı. Onlar Pfizer/Biontech aşısına bile vaka sayısı az diye güvenmedikleri için sadece sağlık personelini aşılıyorlar.
Aşılamada bir kural vardır. Tekrarı gereken çocuk aşısında aralığı geciktiriseniz, bir ay diyelim, 3-4 aya çıkarırsanız aşı etkinliğinde azalma olmaz ama genel kurallar hepsinin çalışması yapılarak ortaya çıkmış. Denenmiş mesela. Henüz bu çalışmada böyle bir veri yok. Bir aşı ilk başlangıçta hangi protokolle çalışıldıysa, 14 gün arayla mı, 28 gün arayla mı, o protokolde etkili olduğunu söylemek mümkün. Bunu değiştirince çalışma olmadığında etkinliği devam ediyor diyemezsiniz. Eğer arayı uzatırsanız, 28 gün yaparsınız, o zaman virüslerde bir direnç mekanizması ortaya çıkıyor. Çin aşısında bilmiyoruz ama Pfizer/Biontech aşısında biliyoruz ki ilk aşıdan sonra yüzde 50, ikinci aşıdan sonra etkinlik yüzde 95'e çıkıyor. Yüzde 50'de tutarsanız, virüs bir süre sonra mutasyon geçiriyor. O yüzden mümkün olduğu kadar kısa sürede virüsün vücuttan atılması lazım. Devletler kafasına göre kararlar alırlarsa bu yararını bir tarafa bırakın zarar da verebilecek bir yaklaşım olabilir. Aşı sayısı az çok kişiyi aşılayalı yüzde 50 korunsunlar dediğiniz zaman aşıdan beklediğiniz etkinlik zaten ortadan kalkar.
Henüz aşının etkinliğini azaltacak bir mutasyon ortaya çıkmadı. İngiltere'de başlayan mutasyon da genetik laboratuvarlarda elde edilen bir sonuç. Henüz kliniğe yansıyan bir durum da gösterilmiş değil. Bunu klinik takiplerle göreceğiz. Ben bu tip mutasyonların çok kötü karşılanmaması gerektiğini düşünüyorum. Virüs daha bulaştırıcı hale gelecek ama daha az zararlı hale gelecek ki biz bu pandemiden kurtulalım.