Prof. Dr. Şerif Mardin vefatının 5. yılında anılıyor

İSTANBUL (AA) - SEMRA ORKAN - "Merkez-çevre ilişkisi", "sivil toplum" ve "mahalle baskısı" gibi kavramları Türk sosyoloji literatürüne kazandıran Prof. Dr. Şerif Mardin, vefatının 5. yılında anılıyor.

Türkiye'nin yetiştirdiği en önemli sosyologlardan Mardin, 1927'de İstanbul’da doğdu, Galatasaray Lisesinde başladığı ortaöğrenimini ABD'de tamamladı.

Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü mezuniyetinin ardından lisansüstü eğitimini Johns Hopkins Üniversitesi, doktorasını ise Stanford Üniversitesi Hoover Institute'de yapan Mardin, daha sonra Türk modernleşmesi problematiğini genişletecek ayrıntılı makale çalışmaları kaleme aldı, 1954-1966'da dönemin önemli dergisi Forum'da yazdı.

Ankara Üniversitesinde 13 yıl ders verdikten sonra Boğaziçi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesinin kurucu dekanlığı ve Sosyoloji Bölümü Başkanlığı görevlerinde bulunan, Washington'daki American University'de İslam Araştırmaları Merkezi Başkanlığını yürüten Mardin, daha sonra Türkiye'ye dönerek Sabancı Üniversitesinde "Tanzimat Dönemi Türk düşüncesi" hakkındaki çalışmalarını geliştirecek bir programa başkanlık etti. Emeritus statüsünü 2011'de alan Mardin, ömrünün son günlerine kadar çalışmalarını sürdürdü.

90 yıllık hayatına çok sayıda kitap, makale ve ödül sığdıran Prof. Dr. Mardin, 6 Eylül 2017'de vefat etti.

- "Türkiye'de sosyoloji alanında öncü oldu"

Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Nilüfer Narlı, Türk modernleşmesi, din-siyaset ve Jön Türkler üzerine yaptığı çalışmalarla öne çıkan Mardin'i AA muhabirine anlattı.

Prof. Dr. Narlı, Şerif Mardin'in çalışmalarıyla, Türkiye'de sosyal bilimler üzerine düşüncenin önemini artırdığını ve Türk sosyolojisine anahtar kavramlar kazandırdığını söyledi.

Türkiye'de sosyoloji alanında öncü olan Mardin'in özellikle "mahalle baskısı" ve "merkez çevre gerilimi" kavramı ile literatüre katkı yaptığına işaret eden Narlı, "Ortaya attığı 'mahalle baskısı' kavramı çok ilgi görse de birçok bakış açısının devreye girmesiyle sosyal bilimciler tarafından mutabık olunamamıştır. Mardin, 'mahalle baskısı' kavramını ortaya koyarken Türkiye'nin modernleşme sürecini, din ve siyaset ilişkisini incelemiş ve Jön Türkler üzerine de çalışmalar yapmıştır." diye konuştu.

Prof. Dr. Narlı, Mardin'in Türk sosyolojisinde din üzerine yaptığı çalışmalarla sosyolojinin konu alanını genişlettiğine ve bu konudaki çalışmalara öncü olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Şerif Mardin, aynı zamanda toplumun farklı kesimlerinin ve farklı ideolojilerin bir arada yaşamasından dolayı çıkan çatışmalara değinmiştir. Özellikle siyasi ve dini bakış açılarının birbirleriyle çatışmasıyla mahalle baskısı etkisini göstermiştir. Şerif Mardin, ortaya koyduğu birçok düşünce, kavram ve araştırmayla Türk sosyolojisinde çok önemli bir yer edinmekle beraber, Türkiye Sosyal Bilimler Derneğinin kurucularından biri olarak ülkemizde sosyal bilimcilere çalışma alanı sağlamış ve sosyal bilimsel düşüncenin gelişimine katkıda bulunmuştur."