Protestolar 'Arap Baharı'na mı işaret?

BBC'nin eski Orta Doğu uzmanlarından, çalışmalarını Washington'daki Woodrow Wilson Center'da sürdüren Roger Hardy, 'Arap dünyasındaki halk hareketleri Prag baharı benzeri bir Arap baharının yolunu açar mı?' sorusuna yanıt arıyor.

Roger Hardy

Woodrow Wilson Center Orta Doğu Uzmanı

Arap dünyasında müesses nizam dağılıyor. Ancak tamamen çökecek mi, yoksa küllerinden bir şekilde yeniden mi doğacak henüz belirsiz.

Kuzey Afrika'dan Körfez'e, zengin ülkelerden yoksullara, tüm Arap ülkelerinin liderleri aynı durumda.

Neredeyse tamamı, halklarının gözündeki meşruiyetini ya büyük ölçüde ya da tamamen kaybetmiş, yolsuzlukla anılan otokrasilerle yönetiyor ülkelerini.

Hepsi Mısır'daki gelişmeleri ürpertiyle izliyor. Kaderlerinin 82 yaşındaki Hüsnü Mübarek'in kaderiyle ortak olduğunu hissediyorlar.

Reklam
Reklam

Batılı gözlemcilerin, protestoların "biz" den çok "onlar" ile ilgili olduğu tespiti yerinde.

Protestocuların öfkesi, Batı, Amerika Birleşik Devletleri ya da İsrail'den ziyade içeriye, Arap dünyasının iflas etmiş düzenine yönelik.

Ancak tamamen sorumlu olmasa da, otokrasilerin Arap dünyasındaki gelişiminde Batı'nın da payı var.

Amerikalı ve Avrupalı liderler on yıllar boyunca, istikrarı demokrasiye tercih ettiler. Şimdi de ektiklerini biçiyorlar.

Şimdi ABD Başkanı Barack Obama ve diğer Batılı liderler, olaylar kimsenin öngöremediği bir yöne doğru evrilirken, izlemekten başka bir şey yapamadıklarını fark ediyor.

Aslında Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın yerli aktörleri de, öyle değilmiş gibi davransalar da, izleyici koltuğundalar.

İran, Araplar Humeyni Devrimi'ni örnek alıyormuş gibi davranıyor.

Demokratik Türkiye örnek alınıyor Oysa bazıları bir lideri takip etmeyi reddetse de, Arap dünyasındaki genç protestocuların çouğunun kanaat önderi teokratik İran değil, demokratik Türkiye.

Arapların ve Müslümanların öfkesinin sözcüsü olma iddiası darbe alan El Kaide de gelişmeleri saha kenarından izliyor.

Reklam
Reklam

Arap dünyası ne yöne gidiyor? Uzmanların bu soruyu yanıtlarken biraz temkinli olmaları gerektiğini düşünüyorum.

Benim görüşüm ise yaşananların bir "Arap baharı"ndan ziyade bir karmaşaya işaret ettiği.

Müsses nizamın cephanesi henüz tükenmiş değil.

Dolayısıyla Arap dünyasında hakimiyet savaşı bir müddet daha devam edecek gibi görünüyor.

Pasta büyük, aktörlerin de kaybedecekleri çok şeyi olduğundan, bunun çok şiddetli bir mücadele olacağından kimsenin şüphesi olmasın.