Günümüzde şikayet edilen hastalıklar arasında yer almaya başlayan psikosomatik hastalıkların adı sıkça duyulmaya başlandı. Peki psikosomatik nedir? Hastalıkların belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? Hangi durumlarda hekime gitmeliyiz? Tüm bu soruların cevaplarına yazımızda ulaşabilirsiniz.
Psikosomatik hastalıklar genellikle ruhsal bozukluklar ile ortaya çıkar. Ruhsal olarak yüksek seviyede yaşanan stres, korku, endişe gibi duygular yaşam kalitemizi bozar ve bir noktadan sonra bu sorunları bedensel olarak hissedilmeye başlar. Psikosomatik nedenlerle gelişen bedensel hastalıklar arasında; mide ve bağırsak ülseri, astım, bronşit, ülseratif kolit gibi rahatsızlıklar yer alır. Aynı zamanda yapısal herhangi bir bozukluk olmamasına karşın ruhsal sebeplerden ötürü ortaya çıkan çarpıntı, tansiyon değişikliği, şişkinlik, hazımsızlık, kabızlık, ishal, kaşıntı, bedenin uç noktalarında uyuşma, karıncalanma, mide ve bağırsak hareket bozukluğudur.
Psikosomatik belirtiler genellikle psikolojik sebeplerden dolayı ortaya çıkan ve etkilerini bedensel hastalıklarla da gösterir. Psikosomatik bozukluklar yaşadığınızda stres ya da içsel sıkıntıların bir şekilde dışa yansıması olarak da adlandırılabilir. Bedensel şikayetler veya yakınmalarla doktora gidildiğinde yapılan testlerde, fizyolojik bir neden bulunmuyorsa uzmanlar kişinin psikoloji üzerinden bir arayışa girerler. Ana hatlarıyla bu hastalıkların neden olduğu somatizasyon bozuklukları kendi içinde dört gruba ayrılır. Bunlar; psikosomatik ağrı, gastrointestinal semptomlar, cinsel semptomlar, psödonörolojik semptomlardır. Psödonörolojik semptomlar genellikle sağırlık, körlük, bir bölgede güç kaybı, denge kaybı gibi daha çok nörolojik kökenli olduğu varsayılan semptomlardır.
En yaygın olan psikosomatik hastalıklar arasında baş ağrısı, karın ağrısı, devamlı olan endişeli ruh hali, yorgunluk ve bitkinlik, ağrı, denge sorunları, görmede geçici kayıp ve bozukluk, sırt ağrısı, çeşitli kas ağrıları, çeşitli cilt rahatsızlıkları, saç dökülmesi gibi hastalıklar yer alır. Ancak bu sıkıntıların farklı bir durumdan ötürü kaynaklanmadığına emin olmak gerekir. Her sağlık sorununda olduğu gibi problemin kaynağını ve nedenleri bulmak tedavi açısından büyük önem taşır. Çünkü bu hastalıklar bedensel sağlığınızla ilgili de gelişmiş olabilir. Bu nedenle hekime başvurarak, gerekli testlerin yapılması gerekir.
Psikosomatik hastalıkların sebepleri genellikle kişinin iç dünyasında yaşadığı çatışmalardır. Kişi içinde düşünsel ve duygusal olarak çözemediği durumlarda oluşur fakat bu durumlar tek başına psikosomatik rahatsızlıklara yol açmaz. Çeşitli faktörlerin birbirini etkilemesi sonucunda ortaya çıkar. Psikosomatik hastalıklara neden olan faktörler ise, kalıtımsal sebepler, yapısal faktörler, erken çocukluk döneminde başlayan bireyleşme gelişimdeki eksiklik, kişilik özellikleri, kronik olarak anksiyete ve depresyon yer alır.
Psikosomatik hastalıkların belirtileri genellikle fizyolojik olarak görülür. Fizyolojik olarak ortaya çıkan hastalıklara öncelikle hekimler tarafından teşhis konulur ve daha sonra tedavi süreci başlar. Bir sonraki aşamada hekimler kişiye yapılan tahlil ve tetkikler sonrasında kişinin rahatsızlığının psikolojik olduğu fark eder ve hastayı psikoloğa yönlendirir Daha önce bu tip psikolojik vakalar ile karşılaşmayan doktorlar genellikle tedavi sürecinde derin arayışlar içerisine girer. Bu arayış psikolojik olarak rahatsızlığı bulunan ve fiziksel rahatsızlığa sahip olduğunu düşünerek kaygısı artan hastanın durumunun daha kötüye gitmesine sebep olabilir. Tedavinin zorlu aşaması hastayı fiziksel bir rahatsızlığa sahip olmadığına inandırmaktır. Hasta rahatsızlığının psikolojik olmadığını düşündüğü ve kronikleşen seviyeye kadar psikolog yardımı almayı reddetmesinden ötürü genellikle hastalara uzun soluklu bir tedavi süreci tavsiye edilir. Psikosomatik rahatsızlıkların temelinde psikolojik etkenler ve sorunlar olduğu için tedavide terapi ve psikosomatik hareket tedavisi gibi psikolojik tedavi yöntemleri kullanılır. Psikosomatik tedaviler içerisinde eklektik yöntemler ile birlikte daha hızlı ve verimli sonuç alınan EMDR terapisi yoğun olarak kullanılır. Kişinin içinde bulunduğu ve daha önce yaşamış olduğu sürecin çıkış noktası, kendisi ile ilgili negatif tutumu ya da geçmiş yaşantısında yer alan negatif durumları ortaya çıkarmak için EMDR yöntemi kullanılabilir. EMDR genellikle travmalar üzerinde çalışan bir yöntemdir. Psikosomatik hastalıkların tedavisinde oldukça etkilidir. Genellikle panik atak, panik bozukluğu, hastalık hastalığı, anksiyete bozukluğu gibi psikosomatik rahatsızlıklarda kullanılan bir tedavi yöntemidir.
Psikosomatik rahatsızlıkları anlamak için öncelikli olarak beynin yapısının bilinmesi gerekir. Fizyolojik süreçleri düzenleyen sisteme Otonom Sinir Sistemi adı verilir. Otonom sinir sistemi ise iki bölümden oluşan bir sistemdir. Biri sempatik diğeri ise parasempatik sinir sistemidir. Parasempatik sinir sistemi sorunsuz stabil bir durumdur Sempatik sinir sistemi ise beynin tehlikeli durumları algılamasına sebep olan ve tehlikeli bir durum olduğunda savaş ya da kaç durumunu başlatan sistemdir. Beyin tehlikeli bir durum sezdiğinde devreye parasempatikler girer. Tehlikede olmadığında fakat öyle sandığında vücudu bu baskı fizyolojik reaksiyonlar göstermesine sebep olur. Örnek korku veya kaygı nedeniyle; kişi kalp krizi geçiriyormuş, nefes alamıyormuş gibi hisler yaşar. Kişinin günlük hayatını zorlaştıran ve psikolojik kökenli olmasına karşın, fiziksel rahatsızlıklar yaşanmasına sebep olan hastalıklardır. Bu yüzden ruh sağlığı konusunda düzenli olarak kontroller yapılması önemlidir.