Diğer bir ismi ile rapor parası olarak bilinen iş göremezlik ödeneği; meslek hastalığı, rahatsızlık, doğum ya da kaza vb. durumlarda alınan rapor ile çalışanların adına yapılan kesintilerin iade edilmesini ifade eden bir haktır. Rapora konu olan sağlık durumlarının sona ermesinden sonra kişilerin çalışma hayatına geri dönmesi beklenir. Kişilerin çalışma hayatına dönemeyecek derecede sağlık sorunları ya da iş gücünde kayıp yaşaması ise geçici iş göremezlik dışında maluliyet şeklinde değerlendirilir. Çalışanların maluliyet yaşaması durumunda ise daha farklı ödeme seçenekleri devreye girer. Geçici iş göremezlik durumlarının kapsamı nedir? Ödeme için gerekli olan şartlar nelerdir? İşte, iş göremezlik ödeneğine dair merak edilen bütün detaylar...
Genel anlamıyla iş gücünde geçici olarak kayıp yaşayanların aldıkları rapor süresi kadar yapılan iş göremezlik ödemesi belirlenen şartlara uygun olunması halinde verilir.
Kişilerin sağlık sorunun çözümünün ardından aktif çalışma hayatına geri dönebilmesi gerekir.
Yaşanılan sağlık sorunun Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen hastanelerde yapılan muayenenin sonunda verilen rapor ile tescillenmesi şarttır.
Söz konusu rapora konu olan sağlık durumu nedeniyle ödeme yapılabilmesi için kişilere en az 3 günlük istirahat süresi verilmelidir. Zira iş göremezlik ödemesi, sağlık raporunun 3. gününden itibaren ödenmeye başlanır. Buna göre 30 günlük olan bir rapor için kişilere 28 günlük iş göremezlik ödemesi yapılır.
İş göremezlik durumunun başlangıç tarihinden önce sigortalı olarak çalışanların adına en az 90 günlük prim ödemesi yapılmalıdır.
İş göremezlik için talepte bulunacak kişilerin adına Sosyal Güvenlik Kurumuna herhangi bir prim borcu bulunmamalıdır.
İş göremezlik ödemesi için kişilerin resmi başvuruda bulunmasına gerek yoktur. Alınan sağlık raporunun işverene iletilmesi ödeme talebi için yeterli olacaktır. İşveren tarafından 5 gün içinde sisteme işlenen rapor SGK tarafından incelemeye alınır. SGK'nın olumlu kararının ardından ise PTT üzerinden kişilere ödeme yapılır. Talep onayladığında ve para aktarımı gerçekleştirildiğinde kişiler SMS ile bilgilendirilir.
İş göremezlik ödeneğinin durumunu öğrenmek isteyenlerin yardımına e-Devlet kapısı koşar. e-Devlet kapısına entegre edilen sorgulama hizmeti için kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından oluşturulan "4A/4B İşgöremezlik Ödemesi Görme" sayfasına giriş yapması yeterli olur.
İş göremezlik ödeneğinin hesaplanmasında; kişinin son 3 ay içinde aldığı brüt maaş, tedavi şekli ve rapor süresi etkili olmaktadır. İş göremezlik ödeneği hesaplaması formülü şu şekildedir;
Kişinin son 3 ay içerisinde aldığı brüt ücret toplanır. Günlük ücreti bulmak için toplanan bu miktar 90'a bölünür.
Ayakta tedavi görenler için günlük brüt ücretin 3'te 2'si; yatarak tedavi görenler için ise günlük brüt ücretin yarısı hesaplanır. Çıkan sonuç rapor süresinin 2 eksiği ile çarpılarak ödeme miktarına ulaşılır.
3.000 TL maaş alan bir çalışanın 1 aylık (30 günlük) iş göremezlik ödeneği hesaplaması;
3 aylık maaşın toplamı 9.000 TL ve (9.000/90=100) günlük brüt ücret 100 TL'dir.
Ayakta tedavi günlük 66 TL; yatarak tedavi günlük 50 TL
(30-2=28) Ayakta tedavi için verilecek ödeme 1.848 TL; yatarak tedavi için verilecek ödeme 1400 TL olarak belirlenmiştir.