Rektum kanseri evrelemesinde daha sık olarak İngiltere’nin St. Mark’s Hastanesi’nde patolog olan Dukes’ın 1932’de tanımladığı sınıflama kullanılır.
Dukes sınıflaması
- Dukes A: sadece rektum içinde yer alan kanser
- Dukes B: rektum duvarı dışına taşan kanser
- Dukes C: rektum kanserinin bölgesel lenf bezlerine yayılması
- Dukes D: uzak organlara (karaciğer vb.) sıçrama (metastaz) yapan tümör
Ayrıca, 1954 yılında Amerikan Kanser Komitesi (American Joint Committee on Cancer - AJCC) ve Uluslararası Kanser Birliği’nin (Union for International Cancer Control - UICC) ortak belirlediği TNM sınıflamasında ise tümör büyüklüğü T0 ile T4 arasında tanımlanır, lenf düğümü tutulumu N0-N3 ve metastaz durumu M0-M1 arasında tanımlanır. Evre 1 ile 4 arasında evrelendirme yapılır, birinci evre başlangıç aşamasında ve dördüncü evre yayılmış tümör anlamına gelir.
Tx: kanser belirsiz
Tis: kanser başlangıç (insitu) aşamasında
T1: kanser rektum iç yüzeyinde (mukoza’da)
T2: kanser kas tabakasına (orta tabaka, muscularis propria) dek ilerlemiş
T3: kanser kas tabakasını (orta tabaka, muscularis propria) taşmış
T4a: kanser bağırsağın dış tabakasını (seroza) taşmış
T4b: kanser bağırsağın komşuluğundaki organlara taşmış
Nx: Lenf düğümü tutulumu belirsiz
N0: Lenf düğümü tutulumu yok
N1: 1-3 adet komşu lenf düğümünde kanser hücresi var
N1a: bir adet komşu lenf düğümünde kanser hücresi var
N1b: 2-3 adet komşu lenf düğümünde kanser hücresi var
N1c: lenf düğümlerinin yakınındaki yağlı dokuda kanser hücresi var
N2: 4’ten fazla komşu lenf düğümünde kanser hücresi var
N2a: 4-6 adet komşu lenf düğümünde kanser hücresi var
N2b: 7 veya daha fazla komşu lenf düğümünde kanser hücresi var
M0: kanser uzak organlara sıçramamış (metastaz yok)
M1a: kanser bir adet uzak organa veya bir bölgedeki lenf düğümlerine sıçramış
M1b: kanser birden fazla uzak organa veya birden fazla bölgedeki lenf düğümlerine sıçramış
Evre I: T1-2, N0, MO
Evre IIa: T3, N0, MO
Evre IIb: T4a, N0, MO
Evre IIc: T4b, N0, MO
Evre IIIa: T1-2, N1, MO – T1, N2a, MO
Evre IIIb: T3-4a, N1, MO – T2-3, N2a, MO - T1-2, N2b, M0
Evre IIIc: T4a, N2a, MO – T3-4a, N2b, MO – T4b, N1-2, M0
Evre IVa: bir T, bir N, M1a
Evre IVb: bir T, bir N, M1b