Öncelikle rentek manevrası nedir? Nasıl yapılır ve kuralları var mıdır? Uygulayacak kişinin bunu çok iyi bilmesi ve uygun koşulları tespit edebilmesi gerekir. Kaza sonrasında yapılan kurtarma girişimlerinde tecrübesizlik veya bilgisizlikten dolayı yapılan hatalar, hastaların hayati fonksiyonlarını doğrudan etkiler. Rentek manevrası hakkında bilinmesi gereken her şeyi yazımızda derledik.
Kaza sonrasında önce kişi kendi güvenliğini ön planda tutarak hastanın yanına gider. İlk olarak hastanın bilinci kontrol edilir. İki omzundan tutarak iyi olup olmadığı sorulur. Eğer cevap veriyorsa bilinci açık demektir. Aracın yangın riski bulunmuyorsa herhangi bir müdahale edilmeden 112 sağlık ekipleri aranır ve beklenir.
Hastanın bilinci kapalı olması durumunda rentek manevrası uygulanmaya başlanır. İşte adım adım rentek manevrası nasıl yapılır sorusunun cevabı:
1. Aracın yanına gidilir. Çevresinde bir tur atılır ve yangın riskinin olup olmadığı kontrol edilir.
2. Yaralının yanına gidilir. Göz hizasına eğilerek “iyi misiniz” diye seslenilir. Cevap alınmaz ise tekrarlanır. Bu durumda bilinci kapalı demektir.
3. Etraftaki kişilerden 112 numarasını aramaları istenir.
4. Hastanın solunumu kontrol edilir. Bunun için eli göğüs üzerine koyarak göğüs hareketleri izlenir. Eğer solunum var ise sağlık ekiplerinin gelmesinin beklenmesi tavsiye edilir.
5. Ayakların pedala sıkışıp sıkışmadığı kontrol edilir. Sıkışmadığından emin olduktan sonra devam edilir. Sıkışmış ise ayaklar kurtarılarak serbest hale getirilir.
6. Hastaya yakın olan bacağımız sedye konumuna getirilir. Yine hastaya yakın olan el ile başı sabitlenir. Başını ve boynunu sabit tutmak oluşabilecek boyun travmalarının önüne geçmek için oldukça önemlidir. Başı sabitlemek için müdahale eden kişi başı ile destek sağlayabilir.
7. Baş sabitlendikten sonra emniyet kemeri açılır. Baş sabitlenmeden önce bu işlem yapılmamalıdır. Hastanın bilinci olmadığından yığılıp darbe alabilir.
8. Kişi hastaya uzak kalan boştaki eli ile hastanın çenesinin altından tutarak sabitleme işini sağlar.
9. Hastaya yakın kol, sırt çevresinden dolanarak hasta kavranır ve kişiye yakın el tutularak pozisyon tamamlanmış olur.
10. Hastayı dışarıya çekme kısmı tek hamlede yapılmalı ve oldukça dikkat edilmelidir. Omuriliğe zarar vermemek için çene sıkıca tutulmalıdır.
Rentek manevrası kaza sonrasında hastanın araçtan çıkarılmasını hedefleyen ilk yardım metodudur. İlk yardım eğitimi ve sertifikası almış kişilerin müdahale etmesi daha etkili olur. Kaza ortamında ilk yardım eğitimi almış kişiler bulunuyorsa bu kişilerin müdahale etmesine fırsat verilmelidir.
İlk yardımda rentek manevrası sonrasında yapılacak adımlar şu şekildedir:
· Hasta yavaşça yere veya sedyeye yatırılmalıdır.
· Tekrar bilinç değerlendirilmesi yapılır. Hastaya yüksek sesle seslenilir. Cevap alınamıyorsa bilinç kapalı demektir. Bundan sonra sırasıyla havayolu, solunum varlığı ve dolaşım kontrol edilir.
Havayolu değerlendirilmesi: Hasta baş boyun ve gövde ekseni düz olacak şekilde yatırılır. Hastanın boğazına dilinin veya yabancı cisimlerin kaçmış olması nefes almasını engeller. Hastanın dili ve boğazının açık olup olmadığı kontrol edilir. Yabancı cisim var ise çıkarılır.
Solunum değerlendirilmesi: İlk yardım yapan kişi hastanın göğsüne başını yaklaştırır ve yüzünü hastanın ağzına bakacak şekilde ayarlar. Hastanın nefes alıp almadığı dinlenerek kontrol edilir.
Dolaşım değerlendirilmesi: Yetişkinlerde ve çocuklarda şah damarından bebeklerde ise üst kol atardamarından nabız ölçümü yapılır. Üç parmak ile 5 saniye boyunca nabız alınmaya çalışılır. Nabız alınamıyorsa kalp masajına başlanır.
· Eğer hastanın bilinci kapalı ancak solunumu ve nabzı devam ediyorsa koma pozisyonuna alınarak sağlık ekiplerinin gelmesi beklenir. Koma pozisyonu ilk yardımda sabit yan yatış pozisyonu olarak da bilinir. Bu pozisyon hastanın solunum yolunun tıkanmaması için uygulanır. Ancak kafatası ve omuriliği hasar görmüş hastalara uygulanmaz.
o Koma pozisyonu: Hastanın kişiye yakın olan kolu başına paralel şekilde uzatılır. Uzaktaki eli kişiye yakın olan omuzuna sabitlenir ve dirseğinden destek sağlanır. Uzak olan bacak dik şekilde katlanır. Hasta omuz altından veya kalça altından sıkıca tutularak tek hamlede kişiye doğru yan çevrilir. Üstteki bacak karın kısmına doğru çekilir.
o Birkaç dakikada bir solunum kontrol edilerek sağlık ekiplerinin gelmesi beklenir.
Rentek manevrasını uygulamak için öncelikle çevre ve kaza koşulları incelenmelidir. Sonrasında ise hasta kişide bazı durumlar tetkik edilmeli ve uygulanmalıdır. Rentek manevrası hangi durumlarda uygulanır? İşte cevabı!
Önemli: Eğer ilk yardım bilginiz yoksa veya bu konuda tecrübeli değilseniz kazazedeye müdahale etmeniz önerilmez.
Kaza yapan aracın patlama riski bulunuyorsa veya yangın çıkma ihtimali varsa yaralıları araçtan çıkarmak için kullanılan uygulamaya rentek denir. Kaza esnasında aracın aldığı fiziksel hasar yangın çıkmasına sebep olabilir. Motora yakıt sızması veya yakıt iletim borularının hasar alması kolayca yangını tetikleyen unsurlardır. Yangın ise patlamaya sebep olacağından araç içerisindekileri hızlıca çıkarmak gerekir. Rentek manevrasını işte bu durumda kullanabilirsiniz.
İkinci önemli nokta yaralının nefes akışıdır. Eğer hastanın nefes almadığı tespit edilmişse uygulama adımlarını takip ederek kazazedeyi dışarı çıkarmalısınız.