Deniz Berktay, Kiev, (DHA) - Yunan Ortodoks Kilisesi’nin, Rus Ortodoks Kilisesi açısından en önemli bölgelerden birini oluşturan Ukrayna’yı, Moskova’nın değil Fener Rum Patrikhanesi’nin ruhani bölgesi olarak kabul etme ve burada Fener Rum Patrikhanesi’nin desteğiyle kurulan Ukrayna Ortodoks Kilisesi’ni tanıma yönünde karar alması, Rus ve Yunan Ortodoks kiliselerinin ilişkilerini kopma noktasına getirdi. Moskova’da toplanan Moskova Patrikhanesi Sinodu (yönetim kurulu), Yunan Kilisesi ile ilişkilere son verme konusunda Moskova Patriği Kiril’e tam yetki verdi.
Moskova Patrikhanesi Sinodu’nun toplantısında kabul edilen karar metninde, Yunan Kilisesi, yabancı devletlerin jeopolitik çıkarlarını dinin üstünde tutmakla eleştirildi. Söz konusu metinde, Yunan halkının geçmişte Ortodoksluğu yaymakla elde ettiği şanın, yabancı devletlerin kiliseye yabancı olarak siyasi ve jeopolitik çıkarlarını savunma yoluyla gölgelendiği ifade edildi. Yunan Ortodoks Kilisesi’nin Ukrayna konusunu ele aldığı oturumda konunun oylamaya sunulmadığının ve aykırı düşünenlerin görüşlerinin dinlenmediğinin ifade edildiği metinde ayrıca, Moskova Patriği Kiril’e, Yunan Ortodoks Kilisesi’yle bütün ilişkilere son verme ve ayinlerde Yunan Ortodoks Kilisesi’nin ismini anmama konusunda yetki verdi. Diğer taraftan kararda, Moskova Patrikhanesi’nin aleyhinde tavır almış olan Yunan piskoposlarının dini bölgelerine Rusya’dan hac ziyareti yapılmaması kabul edildi. Yunanistan’ın Aynaroz Yarımadası gibi pek çok bölgesi, Rus Ortodoks Kilisesi tarafından hac merkezi olarak kabul ediliyor ve hac turizmi, Yunanistan ve Yunan Kilisesi için önemli bir gelir kaynağı teşkil ediyor.
Yunan Ortodoks Kilisesi, 12 Ekim’de yaptığı olağanüstü toplantıda, Ukrayna’nın Moskova Patrikhanesi’nin değil, Fener Rum Patrikhanesi’nin ruhani alanına girdiğini kabul eden ve Ukrayna’da Moskova Patrikhanesi’nden ayrılan milliyetçi rahiplerin kurduğu Ukrayna Ortodoks Kilisesi’ni tanıyan bir karar almıştı.
"ORTODOKS DÜNYASINDAKİ EN ÖNEMLİ KOPUŞ"
Fener Rum Patrikhanesi, geçen yıl Ukrayna’nın Moskova’nın değil, Fener’in ruhani alanına girdiğini kabul eden bir karar almış ve Ukrayna’da kendisine bağlı bir Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin kurulmasını sağlamıştı. Bu karar, Moskova Patrikhanesi ile Fener Rum Patrikhanesi’nin ilişkilerini kopma noktasına getirmiş ve bu olay, Ortodoks kilise çevrelerinde, Ortodoks dünyasındaki en önemli kopuş olarak nitelendirilmişti. O dönemde, Fener Rum Patrikhanesi’nin bu kararına diğer Ortodoks kiliselerinin de destek vereceğinin tahmin edilmesine rağmen, Fener Rum Patrikhanesi’nin bu kararına destek veren kilise çıkmamıştı. Yunan Ortodoks Kilisesi’nin 12 Ekim’de Fener Rum Patrikhanesi’ne destek veren karar alması, bu açıdan önem taşıyor.
Moskova Patrikhanesi, kilise cemaatinin ve kilise mallarının önemli bir kısmının bulunduğu ve Rusya bakımından büyük önem taşıyan Ukrayna’ya özel önem veriyor. Fener Rum Patrikhanesi ile Moskova Patrikhanesi arasındaki çatışmada ABD’nin Fener Rum Patrikhanesi’ne, Rusya yönetiminin ise Moskova Patrikhanesi’ne açık destek vermesi, çatışmanın siyasi boyut almasına neden oluyor.