İki bakanın düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Lavrov, 24 Kasım'da Türk askerlerine Suriye'de savaş uçakları tarafından açılan ateşle ilgili "Suriye'nin silahlı kuvvetleri tarafından yapılan bir saldırıdır. Bizim Rusya Federasyonu olarak bununla hiçbir ilgimiz yoktur" dedi. El Bab bölgesindeki saldırıda üç Türk askeri şehit olmuştu.
Ortak basın toplantısından satır başları:
Çavuşoğlu:
- Rusya’nın Karabağ sorunlarını çözme iradesine saygı duyuyoruz. Suriye Irak Akdeniz bu konulardaki işbirliğimiz iki ülkenin ilişkileri için çok önemli. Biz de Sergey ile her platformda bir araya geliyoruz. Göstermelik değil. Suriye’deki durum ortada. Gözyaşı var. İnsani yardımların ulaştırılması lazım.
- Suriye’nin toprak bütünlüğü anlamında Rusya’yla ortak bir anlayışımız var. Siyasi çözüme inanıyoruz. Bugün bu irademizi bir kez daha ortaya koyduk.
- Türk Akımı ve Akkuyu projeleri çok önemli. Enerji anlamında iki ülke için çok önemli projeler. Biz Rusya ile işbirliğimizin gelişerek devam etmesi hem bizim ülkelerimize hem bölgeye olumlu etkileyecektir. Değerli dostum Sergey ile dün akşamdan beri bu konuları konuşuyoruz. Amacımız iki halkın yararına adımlar atmaya devam etmektir.
Lavrov:
- Gerçekten Alanya’ya, Antalya’ya teşekkür etmek istiyorum. Sayın Bakan'ın da söylediği gibi Alanya’ya geldiğiniz anda insanların sıcaklığını ve samimiyetini hemen hissediyorsunuz. Rus vatandaşlarımızın halkımızın neden burayı bu kadar sevdiğini anlamış oldum. Ülkemizin vatandaşlarını gördüm Alanya’da. Onlar da mutlu oldular bizi gördüklerine.
- Özellikle Suriye konusunda görüştük. Ülkede ve bölgede kanın durması lazım. İnsani yardımın sürekliliğini sağlamamız lazım. Bu konuda işbirliğimiz devam edecektir. Diğer ülkelerde ve ülkelerde neler olup bittiğini konuştuk. Libya ve Irak’ta tutumumuz aynı. Gerçekten bu diyaloğa devam etmemiz lazım. Hem hükümetlerle hem de halkla işbirliği yaparak barışı getirebiliriz.
- Kafkaslar ve Karadeniz bölgelerindeki konular da ele alındı. İkili ilişkilerimiz daha kuvvetli olacak. Ukrayna konusunu konuştuk. AGİT çerçevesinde Ukrayna-Rusya arasındaki anlaşmazlık konusunda destek vereceğini söyledi meslektaşım.
- Her iki taraf olarak normalleşmenin hızlı olması gerektiği konusunda hemfikiriz. Sayın Erdoğan ve Putin siyasi iradelerini ortaya koymuşlardır. Biz de bunun için çalışacağız. Dış ticaret hacmimiz düşüyor, bunu düzeltmemiz lazım. Lojistik konularını ele aldık. Bundan sonraki aşamada yaptırımların ortadan kaldırılması konusunda hemfikir olduğumuzu konuştuk.
- Biz Rusya tarafı olarak Türk Akımı konusunda olumlu bir gelişmeyi dile getirdik. Akkuyu projesinin iyi niyetle devam etmesi gerektiğini konuştuk.
SORU-CEVAP
Soru: Türkiye Suriye’de Esad rejimini devirmek için bulunduğunu ifade etti. Bunu yorumlayabilir misiniz? Doğu Halep’teki durumla ilgili de bilgi alırsak seviniriz.
Çavuşoğlu: Fırat Kalkanı operasyonunun amacı son derece nettir. Biz bu bölgeyi DEAŞ’tan temizlemek istiyoruz. Suriye ve Irak’ın DEAŞ, El Nusra, PKK-PYD gibi terör örgütlerinden temizlenmesi gerekiyor. Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması çok önemli. Bugün DEAŞ yarın başka terör örgütü. Bu yüzden biz siyasi çözüme inanıyoruz. Bataklığın kurutulması gerektiğini düşünüyoruz. Cumhurbaşkanımızın Esad’la ilgili fikirleri belli. Yer yer Rusya ile farklı düşünebiliriz, doğaldır. Ama siyasi çözümle dönüşüm konusunda Rusya ile hemfikiriz. Suriye’nin toprak bütünlüğünü önemsiyoruz. Bizim Türkiye olarak ne Suriye ne Irak ne de İran’da, hiçbir toprakta gözümüz yok. Dün liderlerimiz telefonda bir kez daha teyit ettiler. Liderlerimizin vizyonu bizi sonuca ulaştıracaktır. Dramların durması gerekiyor, ateşkes ilan edilmesi gerekiyor.
Lavrov: Liderlerimiz son birkaç günde üç kez telefonda görüştüler. Anlaşmalar etrafında devam ediyorlar ilişkilere. Erdoğan’ın beyanları ile ilgili Moskova olarak anlaşmalarımız çerçevesinde ilişkilerimize devam edeceğiz. Suriye’ye barış getirme amacıyla ilişkimize devam edeceğiz. Rusya ile işbirliği Suriye’de barışın gelmesine katkıda bulunacaktır. Suriye konusunda şu anda duraklama var. Bu konunun hızlanması lazım. Biz bekleyemeyiz. Hem Rusya hem Türkiye bu konuda somut adımlarla işbirliğine devam etmeliyiz.
- Musul’da şu anda halk evlerinde yaşıyor. Biz onların orayı boşaltmasını istedik. Teröristlerden temizlemek için çıkmaları gerekiyor. Ne yazık ki oradaki insanlar kullanılıyor. Biz Suriye hükümetine yardımcı olduk. Ayrıca oradaki çıkışların da kapatılması için yardım ettik. Gerçekten birçok insan o koridoru kullanarak hayatını kurtardı. El Nusra ile de bu konuda mücadelemiz sürüyor. Tabii ki ılımlı muhalefetle El Nusra’yı ayırmamız gerekiyor. Ancak bu o kadar kolay değil. Batı’dan bize yapılan eleştiriler bize şunu gösteriyor, onların siyaseti doğru bir noktada değil. Biz Halep’te operasyonlara devam edeceğiz ve Suriye’de silahsız halka yardım edeceğiz. Elimizden geleni yapacağız. Biz bu engellerin olmaması için çalışıyoruz. Cenevre’de de bunu söyledik. Neden bu insani yardımların konvoy olarak oraya ulaşması için bir şeyler yapılmıyor. Hem hekimlerimiz hem portatif hastaneler hem de ilaç ulaştırmaya çalışıyoruz. Umarım Batı da bizim gibi buna devam eder ve BM buna destek verir.
Soru: Vize konusunda somut adımlar atıldı mı? Tarım konusunda yaptırımların kaldırılmasına dair karara varıldı mı?
Lavrov: Biz yaptırımları kaldırma konusunda aşama aşama ilerliyoruz. Şu anda hiçbir engel yok ilişkileri geliştirmek için. Sağlık konusunda bir kısıtlama vardı, o da çözüldü. İhracat malları için bizim talep ettiğimiz sağlık standartlarına uyması. Türk yetkililerden üreticilerle bu konuda çalışmalar yapılmasını istedik. Gıda ürünlerinin standartlara uygun olmasını istedik. Vize konusunda vizesiz uygulamaya geçmeden önce güvenlikle ilgili bazı konular var, bunları çözmemiz gerekiyor. Öncelikle konsolosluklar üzerinden çalışmalar devam ediyor. Eminim yakında çok somut adımlar atılacaktır. Dış ticaret hacmimiz artacaktır. Dış ticaret hacminin düşmesi sadece yaptırımlarla ilgili değil. Hammadde fiyatlarının düşmesinden kaynaklı böyle bir durum söz konusu. Somut adımlar atılacaktır.
FT’DEKİ İDDİAYA YANIT
Soru: Financial Times’ta Rusya ile ılımlı muhalefet arasında Moskova’da gizli görüşme yapıldığı iddia edildi. Bu haberle ilgili yorumunuz nedir?
Lavrov: Biz Suriye’de bulunan herkesle görüşebileceğimizi söyledik. Biz bütün siyasi aktörlerle görüşmeye hazırız. Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı nezdinde de bunun çalışması yapılıyor. Biz hiçbir zaman hiç kimseyle görüşemeyiz demedik. Türk mevkidaşımızla da görüşüyoruz sürekli olarak. Çünkü biz bu tarafların neler yapmak istediğini bilmek isteriz. Şimdi detaylara girmek istemiyorum.
Çavuşoğlu: İlişkilerimizin normalleşme sürecine girmesinin başında ilk görüşmeyi yapmıştık. O görüşme sırasında dostum Sergey’e Suriye’de muhalefetle görüşmekte fayda olduğunu söylemiştik. O da bunu yapıcı bir şekilde ele aldı. Rusya’nın Suriye’de barış gelmesi için çalıştığının farkındayız. Tüm kesimlerle görüşmeleri önemli. Biz Suriye’de tüm kesimlerin içinde olduğu bir barış olması gerektiğini düşünüyoruz. Kimsenin dışlanmadığı bir çözüm ancak kalıcı olabilir. Irak’ta ABD çekildikten sonra bunun bedeli ödendi. Biz de kalıcı çözüm için bu görüşmeleri destekliyoruz.
24 Kasım’da Türk askerine yönelik saldırıyla ilgili sorulan soru
Lavrov: 24 Kasım'da havadan bir saldırıya maruz kaldı TSK. Bizim Rusya Federasyonu olarak bununla hiçbir ilgimiz yoktur. Suriye'nin silahlı kuvvetleri tarafından yapılan bir saldırıdır. Biz şu anda orada teröristlerle mücadeleye konsantre olduk. Böyle olayların bir daha olmasını istemiyoruz. ABD ve diğer kurumlarla görüşmemiz zaruri.