Rusya'daki değişiklik, vatandaşların mevsim değişikliklerinde saatleri ileri-geri alma stresini yaşamalarını önleme gerekçesiyle yapılmış ve halkın da desteğini toplamıştı. Yeni uygulama sonucunda kış aylarında sabahlar daha karanlık, öğleden sonralar ise daha aydınlık hale gelmişti.
Ancak birçok Rus geçmişte olduğundan daha az gün ışığı gördüklerini ve sürekli yorgun olduklarını belirterek uygulamaya itiraz etti.
Rus parlamentosu bunun üzerine dün yeniden eski usul yaz saati-kış saati uygulamasını getirecek bir yasa tasarısını gündeme aldı. Milletvekilleri kış gelmeden kararın çıkacağını tahmin ediyor.
Rusya’nın Kuzey Avrupa’daki neredeyse tüm komşuları da yaz saati-kış saati sistemini kullanıyor.
**TÜRKİYE'DE DE TARTIŞILIYOR**
Geçtiğimiz yıldan bu yana Türkiye'de de sürekli yaz saati uygulamasına geçiş konuşuluyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın, “Ben enerji sektörü açısından ve bir kısım bilimsel çalışmalarla gün ışığının insan üzerinde oluşturduğu psikoloji açısından bakıyorum. Eğer sabah 5:30'da gün ışıyorsa ve bir saat sonra mesaiye başlanabiliyorsa ben sektör olarak enerji verimliliği açısından daha fazla faydalanacağım demektir” sözleri büyük bir tartışma yaratmıştı.
Yıldız, gün ışığından daha fazla yararlanmak ve enerji sektörünü rahatlatmak için yaz saati uygulamasının kalıcı olması için çalıştığını belirterek, “Bu konuda Bakanlar Kurulu’na sunum yaptık. Bu sayede Atatürk Barajı kadar olmasa da orta büyüklükte bir baraj kadar tasarruf edeceğiz” demişti.
Yıldız'ın önerisine kamuoyundan hem destek hem de eleştiri gelmişti.
**İhracatçılardan yaz saatine itiraz**
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi, "İhracatımızın yüzde 80'ini yaptığımız Avrupa'dan uzaklaşacağız. Türk hazır giyim sektörü olarak ihracatımızın yaklaşık yüzde 80'ini Avrupa'ya yapıyoruz. Başbakan Erdoğan'a mektup yazıp yaz saatinin kalıcı olmasına itiraz edeceğiz” dedi.
**Nasıl işleyecek?**
Gün Işığı Yasası Meclis’ten geçerse tek saat uygulaması 2013’te başlayacak. Sürekli yaz saati uygulamasına geçilince güneş Iğdır’da 17.00’de, Ankara’da 17.30’da, İstanbul’da 18.00’de batacak. Yıl boyu bir saat erken kalkılacak, gün ışığından daha fazla yararlanılacak.
**Rakamlarla yaz saati**
- Yaz saati uygulamayan ülke ve bölge: **161**
- En az bir yerinde yaz saati uygulanan ülke ve bölge: **78**
- Yılın bir bölümünde her yerinde yaz saati uygulanan ülke ve bölge: **67**
- Her yerinde olmasa da, çoğunluğunda yaz saati uygulanan ülke ve bölge: **10**
- Yaz saatini tüm yıl uygulayan ülke: **1**
**Yaz saatinin fikir babası ‘Franklin’**
YAZ saati uygulaması konsepti, ilk olarak ABD’nin “Kurucu babalar”ı (Founding fathers) arasında bulunan Benjamin Franklin’den çıktı. ABD’nin Fransa Büyükelçisi olarak Paris’te görev yaptığı sırada bir gün sabah altıda uyanan Franklin, güneşin kendisinden çok önce doğduğunu fark eder. Herkesin öğleden önce uyanmasıyla geceleri aydınlatma için kullanılan yağdan tasarruf edilebileceğini düşünen Franklin, bu konuda bir yazı kaleme alır. Ancak geniş çaplı yaz saati uygulaması, ilk olarak Birinci Dünya savaşında başlıyor. Almanya, savaşta yapay ışık kullanımını azaltıp, kömür tasarrufu etmek için saat farkını uygulayan ilk ülke oluyor. ABD Enerji Bakanlığı’nın yaptığı araştırmalar, yaz saati uygulamasının ABD elektrik tüketimini yüzde 0.03 etkilediğini gösteriyor.
**Bazı vatandaşların psikolojisi bozuluyor**
VATANDAŞLARDAN yıllardan beri kalıcı yaz saatine yönelik çok ciddi talepler geldiğini anlatan Bakanlık yetkilileri, şöyle konuştu: “Vatandaşlardan gelen dilekçelere baktığımızda, yazdan kışa geçiş döneminde rahatsızlıklarını ilettiler. Bazı vatandaşlar ‘Psikolojimiz bozuluyor’ diyor, kimileri de ‘45 no’lu meridyenden kışın 30. meridyene gelince, tasarruf bunun neresinde’ diyor. Talep bildiren öyle isimler var ki, geçmişte karar verici makamlarda çalışmışlar.”
**Dünya sabit saati tartışıyor**
YAZ saati uygulamasının kalıcı hale getirilmesinin Türkiye’ye has bir konu olmadığını vurgulayan Enerji Bakanlığı yetkilileri şöyle konuştu: “ABD’de de tartışılıyor, Ermenistan aynı şekilde kaldırıyor. Dünyadaki değişime baktığımızda 5 ay orada, 7 ay orada uygulamasının kaldırılması, sabit saate geçilmesi isteniliyor. 45 no’lu meridyeni esas aldığımızda enerji tasarrufumuz oluyor. Dünyada da buna bakıldığında yüzde 1 ile 0.5 tasarruftan bahsedilir. Yıllık 300 MW’lık bir HES’e karşılık gelecek tasarruf ediyoruz. Enerji verimliliği politikaları bugün AB’de de, dünyada da en üst noktaya çıkmış. Tasarrufa gerek görüyoruz.”
**Alternatif fikirler**
KALICI yaz saati uygulamasına alternatif fikirler şöyle:
- Ekim ayında değil, kasım veya aralık sonuna çekilebilir.
- Kışın 30’uncu meridyen yerinde 40’ıncı meridyene geçilebilir.
- Buna buçuklu meridyen uygulaması deniliyor. Bu uygulamayla saat farkı Orta Avrupa’yla bir buçuk saate düşüyor.
- Doğu ve Batı için iki farklı saat dilimi uygulanabilir. Böylece, ihracatın büyük bölümünü yapan batıyı, Avrupa’dan koparmaddan doğuda tasarruf sağlanabilir.