Sağlık Bakanlığı'ndan derde şifa şarkılar

Sağlık Bakanlığı, ‘Şarkılarda Sağlık-Sağlıkla İlgili Şarkılar’ kitabını yayınladı. Hicaz, Uşşak, Hüseyni gibi çeşitli makamlarda çok sayıda şarkının yer aldığı kitapta; Farabi ve Hekimbaşı Gevrekzade Hasan Efendi’nin eserlerinde yer verdiği makamlar ve iyi geldiği hastalıklar da sıralandı.Farabi’ye göre, Rast makamı neşe ve huzur, Rehavi makamı sonsuzluk fikri, Neva makamı ise korku uyandırıyor.
Geçtiğimiz yıllarda Türkülerdeki Hekimlik-Sağlıkla İlgili Türküler kitabını yayınlanan Sağlık Bakanlığı, bu yıl da Şarkılarda Sağlık-Sağlıkla İlgili Şarkılar kitabına imza attı. Kitap, Sağlık Bakanlığı İletişim Koordinatörü Araştırmacı-Yazar Osman Güzelgöz, Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu Sanatçısı Araştırmacı Yazar Salih Turhan ve Araştırmacı Yazar Abuzer Akbıyık tarafından hazırlandı.
Hicaz, Hüzzam, Muhayyer Kürdi, Uşşak, Suzinak, Şevkefza gibi çeşitli makamlarda eserlerin bulunduğu kitapta Haliç Üniversitesi Konservatuvarı Türk Musikisi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Pınar Somakçı’nın Türklerde Müzikle Tedavi konulu makalesine de yer verildi. Söz konusu makalede, İslam Medeniyeti tarihinde özellikle tasavvuf ekolü mensuplarının (sufiler) müzikle uğraştığı belirtilerek, “Sufiler akli ve asabi hastalıkların müzik ile tedavi edildiğinden bahsetmişlerdir.” deniliyor.
Makalede, Türk-İslam alimlerinden Farabi’ye göre Türk müziği makamlarının ruha olan etkileri aktarılıyor. Buna göre Rast makamı insana neşe-huzur, Rehavi makamı sonsuzluk fikri, Kuçek makamı hüzün ve elem, Büzürük makamı korku, Isfahan makamı güven hissi, Neva makamı lezzet ve ferahlık, Uşşak makamı gülme hissi, Zirgüle makamı uyku, Saba makamı cesaret- kuvvet, Buselik makamı kuvvet, Hüseyni makamı sükunet – rahatlık, Hicaz makamı ise alçakgönüllülük veriyor. Farabi, Türk müziği makamlarının zamana göre psikolojik etkilerini de şu şekilde gösteriyor:
-Rehavi makamı: Sabah vaktinde etkili
-Hüseyni makamı: Sabahleyin etkili
-Rast makamı: Güneş iki mızrak boyuna gelinceye kadar etkili
-Buselik makamı: Kuşluk vaktinde etkili
-Zirgüle makamı: Öğleye doğru etkili
-Uşşak makamı: Öğle vakti etkili
-Hicaz makamı: İkindi vakti etkili
-Irak makamı: Akşam üstü etkili
-Isfahan makamı: Gün batarken etkili
-Neva makamı: Akşam vakti etkili
-Büzürük makamı: Yatsıdan sonra etkili
-Zirefkend makamı: Uyku zamanı etkili.
Somakçı’nın makalesine göre Hekimbaşı Gevrekzade Hasan Efendi, Emraz-ı Ruhaniyeyi Negama-ı Musikiye adlı eserinde ise, çocuk hastalıklarına hangi makamın iyi geldiğinden şöyle bahsediyor:
-Irak makamı: Çocuktaki menenjit hastalığına faydalı
-Isfahan makamı: Zeka, zihin açıklığı verir, soğuk algınlığı ve ateşli hastalıklardan korur.
-Zirefkend makamı: Felç ve sırt ağrısına iyi gelir, kuvvet hissi verir.
-Rehavi makamı: Tüm baş ağrılarına, burun kanamasına, ağız çarpıklığına, felç ve balgam hastalıklarına iyi gelir.
-Büzürük makamı: Beyin, kulunç ağrılarına iyi gelir, kuvvetsizliği ortadan kaldırır.
-Zirgüle makamı: Kalp, beyin hastalığı, menenjit, mide harareti, karaciğer ateşine iyi gelir.
-Hicaz makamı: İdrar yolu hastalıklarına iyi gelir.
-Buselik makamı: Kalça, baş ağrısı ve göz hastalıklarına iyi gelir.
-Uşşak makamı: Ayak ağrıları ve uykusuzluğa iyi gelir.
-Hüseyni makamı: Karaciğer, kalp hastalıklarına, gizli hummalara iyi gelir.
-Neva makamı: Büluğ çağına ulaşmış çocuğa, kalça ağrısına, gönül sevincine iyi gelir.