Sağlığa Erişim Derneği (SERDE), kamuoyu yoklamasının yürütülmesi için Ekim ayında GfK Türkiye araştırma şirketini görevlendirmişti. Kamu sağlık sistemine yönelik tutumların tespit edildiği ve bugüne kadar düzenlenen en büyük ulusal tarama olan yoklamada, GfK Türkiye, SSK, Bağ Kur ve Emekli Sandığı'na bağlı bulunan 738 vatandaş ile görüşme yaptı. Yüz yüze görüşmeler, 19 ilin kırsal ve kentsel kesimlerinde gerçekleştirildi.
Kamuoyu yoklamasına göre, vatandaşların kamu sağlık sisteminin mevcut durumu hakkında kaygılarını dile getirirken, doktor sayısını ve hizmetleri artırmak için daha fazla harcama yapılmasını istiyor.
Sağlık sistemi, ihtiyaçları karşılamada yetersiz
Ankete yanıt verenler arasındaki en büyük grup (%46) mevcut sağlık sisteminin "hiç başarılı olmadığını" söylerken, %22'si tarafsız bir konum benimsemiş ve yalnızca %28'i sistemin "çok başarılı" olduğunu belirtmiştir. Memnuniyetsizliğin en yüksek olduğu bölgeler, %52 ile Güney ve Doğu bölgeleriyken, memnuniyet düzeyi en yüksek noktasına, yanıtlayanların %35'inin olumlu bir görüş bildirdiği Marmara bölgesinde ulaşmıştır.
Merkezden uzak bölgelerde ortalama memnuniyetsizlik düzeyi %52 olup, ülkenin daha kırsal, az gelişmiş kesimlerinde doktor ve hizmete erişim konusunda duyulan daha yüksek düzeyde kaygıyı yansıtmaktadır.
SERDE Başkanı Kazım Dinç, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: "Kamuoyu yoklamasını, hangi alanlarda başarılı olduğumuz ve hangi alanlarda hala daha fazla kaynak ve çalışmaya gereksinim olduğu konusunda hastaların ve siyaseti belirleyenlerin fikir sahibi olmasını sağlamak ve ülke içinde bir referans noktası elde etmek amacıyla yürüttük. Kamuoyu yoklamasını, ülkemizde hastaların kaliteli bakım ve hizmetlere erişimini artıracak olan politika değişikliklerine yol gösterebilecek bir araç olarak görüyoruz."
Her Hastaya Eşit Tedavi Hakkı
Kamuoyu yoklamasına göre, hasta ve yakınlarının %53'ü, sistemin sağlık haklarını tanımadığını düşünürken belirgin bir çoğunluk (%79) her hastanın eşit tedavi hakkının bulunması gerektiğini söylemiştir.
Hasta ve yakınlarının %75'i, hükümetin sağlık alanında çok az para harcadığını düşünmekte ve bu alanda daha yüksek düzeyde yatırım yapılmasını desteklemektedir.
Ankete katılanların %85'i, sağlık sistemindeki sorunların çözülmesi için ülkedeki doktor ve hastane sayısının artırılmasını desteklemekte ve hastaların %69'u, uzman doktorları görmek için bekleyerek geçirdikleri süreden yakınmaktadır.
Görüşme yapılan her dört kişiden üçü, sağlık hizmetlerinin Avrupa'da daha üstün olduğunu düşünmekte ve %72'si, Avrupa ülkelerinin sağlık hizmetlerine Türkiye'ye oranla daha fazla kaynak ayırdığına inanmaktadır.
Tedaviye erişim
Hasta ve hasta yakınlarının çoğunluğu, yeni tedaviye erişim konusundaki kaygılarını ifade etmektedir. Kendileriyle görüşme yapılan her üç vatandaştan yaklaşık ikisi, Amerika veya Avrupa'da yeni bir ilaç piyasaya sürüldüğünde, bu ilacın Türkiye'deki hastaların kullanımına aynı anda, gecikme olmaksızın sunulması gerektiğini belirtmiştir. Oysa bu proses Türkiye'de 2–3 yılı bulabilmektedir.
Görüşülenlerin hemen hemen hepsi (%96) hükümetin tedaviye erişimi kısıtlayan kararlar almadan önce hastalara daha fazla danışması gerektiğini söylemiştir.
Hasta ve hasta yakınları geleceğe dair endişeli
Hastalar, geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen ve SSK hastanelerindeki uzun kuyruklara son veren değişikliklerin önemli bir gelişme olduğu konusunda fikir birliği içindedir. Sağlık sisteminin hasta gereksinimlerine daha fazla yanıt vermesini sağlamaya yönelik çabalarla birlikte gelişme beklentileri devam etmektedir. Sosyal güvenlik kapsamındaki vatandaşların %35'i önümüzdeki 10 yıl içinde sağlık alanında gelişme yaşanabileceğine inanmaktadır.
Aynı zamanda, hastaların neredeyse tamamı (%95'i) kendi sağlık bakım süreçlerinin sorumluluğunu paylaştıklarını kabul etmekte ve %90'ı, kamu kaynaklarının akılcı kullanımı konusunda sorumluluk taşıdığına inanmaktadır.
SERDE Genel Sekreteri Abdurrahman Arıman, "Vatandaşların kendi sağlıkları ve sağlık sisteminde israfın en az düzeye indirilmesi konusunda sorumluluk taşıdıklarını anlaması olumlu bir belirtidir" şeklinde konuşmuş ve şöyle devam etmiştir: "Aynı zamanda, mevcut sistem doktor, hizmet ve tedavilere erişim açısından beklentileri karşılamaktan hala çok uzaktır; hastalar, sağlıkta kesintilerle ilgili kararlar alınırken kendilerine yeterince danışılmadığını düşünmektedir."
Arıman, şöyle konuştu: "SERDE'nin ve bu kamuoyu yoklamasının, sosyal paydaşları birbirine daha yaklaştırarak, Ocak ayında uygulamaya konacak olan yeni Genel Sağlık Sigortası sisteminde hastalara daha fazla söz hakkı tanınması konusunda önemli bir rol oynayabileceğini umuyoruz."
SERDE, konferansta, kamu sağlık sistemindeki sorunların ve ilerlemenin tespit edilmesi amacıyla kamuoyu yoklamasının her altı ayda bir yineleneceğini duyurdu.