Sanayicilerin teknolojik dönüşümüne yeni nesil OSB modeli

DİLARA ZENGİN - Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan "2023'e Doğru Türkiye'de OSB'lerin Dönüşümü" raporu, sanayicilerin yüksek kaliteli altyapı ve öngörülebilir yatırım ortamından dolayı OSB'leri tercih ettiğini ortaya koyuyor. Sanayicilerin yüzde 77'si OSB'lerin firmaların verimliliği üzerinde pozitif bir etkisi olduğunu düşünürken, yüzde 71'i bugün aynı yatırımı yapacak olsa yine OSB'yi seçeceğini belirtiyor.

Bakanlık ve UNDP'nin birlikte yürüttüğü "OSB'lerde Teknoloji Geliştirme Projesi" kapsamında, Doç. Dr. Mehmet Cansız, Dr. Zeynep Kurnaz ve Esen Çağlar tarafından hazırlanan "2023'e Doğru Türkiye'de OSB'lerin Dönüşümü" raporu yayımlandı.

Dijitalleşme, Ar-Ge, yenilik, yenilikçi sınıf ve girişimcilik konularında OSB'lerin firmalara katkısını artırmak için dönüşmelerini amaçlayan proje kapsamında hazırlanan rapor, söz konusu bölgelerin altyapı hizmet imkanları sağlayarak firmaların hem finansman yükünü hafiflettiğini hem de rekabet gücünü artırmaya katkı sunduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Dokuz ildeki 12 OSB'de gerçekleştirilen 293 görüşme sonucu hazırlanan rapora göre, firmalar genel itibarıyla OSB'lerin sunduğu hizmetlerden memnuniyetlerini dile getirirken, özellikle yüksek kaliteli altyapı ve öngörülebilir yatırım ortamı gibi unsurlardan dolayı OSB'leri tercih ediyor.

Görüşülen firmaların yüzde 77'si OSB'lerin firmanın verimliliği üzerinde pozitif bir etkisi olduğunu düşünürken, yüzde 71'i bugün aynı yatırımı yapacak olsa yine OSB'yi seçeceğini ifade ediyor.

- Yeni nesil OSB ihtiyacı

Öte yandan, görüşülen sanayicilerin sadece yüzde 17'si OSB'lerin firmalarının yenilikçiliğini etkilediğini belirtiyor, bu da bölgelerin yenilikçilik konusundaki etkilerinin beklenen düzeyde olmadığını gösteriyor.

Rapora göre, OSB'lerin verimliliğe yönelik etkilerinin yüksek, yenilikçilik üzerindeki etkilerinin ise düşük olması, Türkiye'nin verimliliğe dayalı ekonomiden yenilikçiliğe dayalı ekonomiye geçerken OSB'lerin de sunduğu hizmetlerin güncellenmesinin önemine işaret ediyor.

Yenilik tabanlı ekonomi ve dijitalleşmenin getirdiği dönüşüm ihtiyacı OSB uygulamalarında da revizyon ihtiyacını gündeme getiriyor. Bu kapsamda ülkenin, bölgelerin ve reel sektörün ihtiyaçlarına yönelik yeni nesil bir OSB modeline geçme gerekliliği ortaya çıkıyor.

Firmaların yenilikçiliğinin artırılmasında, OSB'ler içinde Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nin kurulması ve işletilmesi, dijitalleşme ve sanayi 4.0 konusunda kapasite artırıcı programlar düzenlenmesi ve üniversite-sanayi iş birliğinin geliştirilmesine yönelik faaliyetler önem taşıyor.

- Sanayide "beyaz yaka" yükselişi

Rapor, firmaların yenilikçi ihtiyaçlarını karşılama ve OSB'lerin bu alandaki katkısını artırmaya yönelik çözüm önerileri de sunuyor.

OSB'lerde faaliyet gösteren firmaların yenilik kapasitesine odaklanacak yeni yapıların kurulabileceği önerisi getirilen raporda, bu yapıların bir üniversiteyle ortak Teknoloji Geliştirme Bölgesi ya da Teknoloji Transfer Ofisi, bir sanayi odasıyla ortak pazar geliştirme merkezi ya da yetkinlik ve dijital dönüşüm merkezi veya yenilik merkezi, bir sektör derneği ya da üniversite ile ortak bir test merkezi ve yabancı bir araştırma merkezi ile ortak bir Ar-Ge Kurumu gibi seçenekler olabileceği belirtiliyor.

Raporda sunulan bir diğer öneri ise "Sanayi ve Teknoloji Kentleri" olarak da adlandırılabilecek çok işlevli yeni nesil bölgelerin kurgulanması ve yönetilmesi olarak öne çıkıyor.

Sanayideki dijitalleşme eğilimlerinin yüksek nitelikli iş gücüne olan ihtiyacı artırırken mavi yakalı iş gücüne olan ihtiyacı azalttığına işaret edilen raporda, Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu, yüksek katma değerli, ileri teknoloji kullanan ve geliştiren firmaların ve çalışanların yer alacağı bir bölgenin, beyaz yakalı çalışanların yüksek olduğu üretim alanlarını kapsayacak ve onların ihtiyaçlarıyla beklentilerini gözetecek şekilde tasarlanması gerektiğinin altı çiziliyor.