Sarımsak, yemeklere verdiği tatlar dışında sağlığa faydaları nedeniyle uzun yıllar alternatif tıbbın vazgeçilmez kaynağı olmuştur. Ağızda bırakacağı koku nedeniyle çekinilen sarımsağı yutmanın faydaları da bilinmektedir. Her ne kadar şifa kaynağı olsa da sarımsağın, bazı hastalıklara sebep olması ihtimali de var. Peki sarımsağın faydaları neler? Sarımsak hangi hastlalıklara iyi gelmektedir? Sarımsağın yutmanın faydaları nelerdir? Haberimizde bu soruların cevapları ve fazlası ile sarımsağın faydalarını inceledik.
Alliaceae familyasına dahil olan, Allium cinsinden bir soğanlı bitki türü olan sarımsak (Allium sativum L.), çok eski yıllardan beri halk hekimliğinde tedavide kullanılmaktadır. Sarımsakta bulunan en önemli kimyasal bileşikler, sülfür (Allisin, Ajoen ve Diallylsülfür) bileşikleridir. Bunlardan Allisin; anti bakteriyel, anti fungal, anti parazitik ve antikarsinojenik özelliği kanıtlanmış bir maddedir.
25–100 cm yüksekliğe kadar boy atan sarımsak bitkisinin yapraklarında, saplarında ve toprak altındaki soğanında kokulu bir yağ bulunur. Sarımsak yıllık bir bitkidir. Soğan, yabani soğan, zambak ve pırasa ile akraba olan sarımsak doğada yabani ortamda yetişmez. Tarih boyunca bir kültür bitkisi olduğu, olasılıkla güneybatı Asya'da doğada yetişen Allium longicuspis türünden türetilmiş olduğu düşünülmektedir.
Sarımsak başında % 84.09 su, %13.38 organik madde, %1.53 inorganik madde içerir. İçeriğinde ayrıca, 33 çeşit kükürt bileşiği, 17 çeşit aminoasit (bunlara vücut tarafından doğrudan sentezlenmeyip, gıdalarla alınması gereken aminoasitlerin tümü dahildir), germanyum, çinko, A, B1 ve C vitaminleri bulunmaktadır.
Sarımsak, güçlü bir antibiyotik olması nedeniyle birçok hastalığıa iyi gelmektedir. Bunun yanı sıra cilt güzelliğine katkısı yadsınamaz. Ve sarımsağın faydaları ve kullanıldığı yerler sadece sağlıkla alakalı değil. Sarımsak ile yapılan yemeklerin cinsel hayata dair katkıları araştırmalar sonrasında tespit edilmiştir. Diş ağrılarında, yüz temizliğinde, kulak ağrılarında etkili olan sarımsağı süt ile birlikte tüketiminde ağız kokusunu gidermesi sarımsağın faydaları arasında sayılabilir.
Sarımsağın, çiğ halde veya yağının, mikroorganizmalar üzerine antibiyotik etkiye sahip olduğu, antiviral, antifungal, antiprotozoon, antiparazitik ve antibakteriyal özellikleri üzerinde durulmaktadır. Bunun yanı sıra antiseptik işlevi, grip, nezle, ses kısıklığı, astım rahatsızlıklarına, bademcik, romatizma ve eklem enfeksiyonlarına, öksürük ve bronşite iyi geldiği ön plana çıkarılmaktadır.
Terletici etkisi nedeniyle ateş düşürülmesine yardımcı olur. Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirici ve hücre koruyucu etkisini destekler bazı bilimsel bulgular mevcuttur. Bu etkinin HIV virüsü ve menenjit ile mücadeleye yansıtıldığı tecrübeler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca kardiyovasküler sistemi güçlendirmesi, bunun da serum kolesterol seviyeleri ve trigliserit oranları üzerinde etkisi sözkonusudur.
Trombositlerin damar içinde pıhtılaşmasını engelleyici etkisiyle, damar tıkanıklıklarından kaynaklanan rahatsızlıklara karşı rol oynar. Sarımsak ayrıca tansiyonu ve kan şekerini de dengeleyicidir. Sarımsak, tansiyon düşürücü olarak bilinir ve tavsiye edilir. Belirtilen etki alanlarının uzman tıbbi görüş ve gözetimden kopukluk içine düşülmeksizin değerlendirilmesi ile, sağlığa çok çeşitli yararları bulunan bir bitkidir.
KALP VE DAMAR SAĞLIĞINI KORUR
Kalp ve damar sağlığına sarımsağın faydası üzerine yapılan çalışmalarda genellikle toz, yağ ya da özüt formunda kullanılmıştır. Bu çalışmalarda sarımsağın trigliserid ve total kolesterolü %7-%8 kadar düşürdüğü gözlenmiştir. Bundan dolayı sarımsağın, damarların enflamatuar ve oksidatif stresten korunmasında oldukça etkili olduğunu söyleyebiliriz.
Oksidatif stres, vücuttaki antioksidanların sayısının, çeşitli hastalıklara yol açan veya gelişimine katkıda bulunan serbest radikallerin sayısından az olması durumudur. Arttığında damar çeperlerinde plak birikimi oluşabilir veya var olan plakların hacmi büyüyebilir. Sarımsakta bulunan sülfür, oksidatif stresi azaltır, serbest radikallerin tahrip edici etkilerine karşı damarları korur.
Sarımsağın kalp ve damarlar için önemli olmasının bir diğer nedeni de pıhtılaşmayı önleyen "alojene" içermesidir. Alojene, kanda bulunan bazı hücrelerin (trombositler) yapışkan hale gelmesini önler ve damar içinde topaklanma riskini düşürür. Ayrıca sarımsakta bol miktarda bulunan B6 vitamini damarlara zarar veren homosistein seviyesini düşürür.
TANSİYONU DENGEDE TUTAR
Sarımsağa kokusunu veren "alliin" adlı bileşen, damarların daralmasına ve dolayısıyla kan basıncının yükselmesine neden olan "anjyotensin 2" adlı peptid hormonunu baskılar. Ayrıca kan inceltici özelliği ile kan dolaşımını kolaylaştırarak tansiyonun normal seviyelerde kalmasına yardımcı olur.
Tansiyonu düşürmek veya yükselmesini önlemek için sarımsak tüketirken dikkat edilmesi gereken 2 ana nokta var; ilki kanamanız varsa (adet dönemi gibi) veya olacaksa (ameliyat gibi) sarımsak tüketmemelisiniz. İkincisi ise kan basıncınız zaten düşükse sarımsak bunu daha da düşürerek sizi halsiz bırakabilir hatta bayılmanıza neden olabilir. Hipertansiyon tedavisi için düzenli ilaç kullanıyorsanız sarımsak takviyesi kullanmaya başlamadan önce doktorunuza danışmalısınız.
BAKTERİLERE KARŞI KORUMA SAĞLAR
Sarımsağın faydaları arasında anti bakteriyel ve antiviral özelliklerini de sayabiliriz. Sarımsak bakteri ve virüslerin neden olduğu hastalıkların iyileşme sürecini hızlandırır. Hatta bazı araştırmalarda, antibiyotiğe dirençli bazı bakteriyel enfeksiyonların sarımsak tozu kullanılarak tedavi edilebileceği sonucu elde edilmiştir. Sarımsak, tek başına bakterilerden kurtulmamızı sağlamasa bile vücudun bakterilere verdiği tepkiyi güçlendirir ve korunma mekanizmasına destek olabilir.
KANSER RİSKİNİ AZALTIR
Düzenli olarak çiğ veya az pişmiş sarımsak tüketmenin, kolon ve mide kanseri başta olmak üzere çeşitli kanser türlerine yakalanma riskini önemli oranda azalttığı yapılan araştırmalarla belirlenmiştir. Sarımsağın kanser hücresi oluşumu üzerine etkisi alanında yapılan 7 farklı çalışma, sarımsağın kolorektal kanser (kalınbağırsak kanseri) riskini %30'a kadar azalttığının altını çizmektedir.
ABD'de 41.000 kadınla yapılan bir çalışmaya göre düzenli olarak sarımsak, meyve ve sebze tüketen kadınlarda kolon kanseri görülme ihtimali, tüketmeyenlere göre %35 daha az olduğu ortaya çıkarılmıştır.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİR
Sarımsak tüketmek bağışıklık sistemimizi güçlendirir. Nezlenin yaygın olduğu kış aylarında ve üst solunum yolunu etkileyen bulaşıcı hastalıklara karşı vücudun direncini arttırmak için yiyeceğimiz sarımsak, bu hastalıklara karşı bizi koruyacaktır.
VÜCUDUN DEMİR DENGESİNİ KORUR
Sarımsağın faydaları alanında yapılan bazı yeni çalışmalar, sarımsağın demirin vücut tarafından metabolize edilmesine yardımcı olduğu yönünde sonuçlara sahip. Hücrelerde bulunan demirin, hücreden ayrılıp tekrar dolaşıma dönmesi için köprü işlevi gören "ferroportin" adlı protein miktarı düzenli sarımsak tüketilerek arttırılabilir.
CİNSEL YAŞAMA FAYDALARI
Sarımsak, pekçok kültürde afrodizyak olarak bilinir. Bedeni daha fazla nitrik oksit üretmeye teşvik eden sarımsak, kolestrolü azaltıp kan basıncını artırır. Bu özelliği ile viagradan daha etkili olduğu söylenir.
Sarımsak yutmak kişilere yüksek enerji verecektir ve gün boyu zindelik kazandıracaktır.
Halsizlik ve bıkkınlık gibi sıkıntıların giderilmesinde son derece faydalıdır.
Saç dökülmesi sıkıntısını giderecektir ve saçların parlak olmasını sağlayacaktır.
Cinsel gücü arttırdığı için özellikle iktidarsızlık sorunu yaşayan kişilerin sorunlarına deva olacaktır.
Saçkıran hastalığına neden olan faktörlerin giderilmesinde faydalıdır. Bu sayede saçların daha güçlü ve gür olmasını da yarar sağlamaktadır.
Kireçlenmeye karşı faydalı olur. Vücutta var olan kesik ve yaraların iyileşme sürecini kısaltır.
Zehirlenme gibi durumlarda kişilerin yutması fayda sağlayacaktır. Bunun için kişinin ilk önce bilincinin açık olması gerekir.
Sarımsak yutmak kişilerde akciğer bronşlarının açılmasında fayda sağlamaktadır. Açılan bronşlar sayesinde daha rahat nefes alınıp verilecektir.
Gri soğuk algınlığı, nezle ve difteri gibi hastalıkların iyileştirilmesinde fayda sağlamaktadır.
Kabızlık sorunu olan kişiler için her gün gece yatmadan önce bir diş sarımsak yutulması önerilmektedir. Bu sayede bağırsalar da bulunan parazitlerin de yok olmasını sağlayacaktır.
Hazmı kolaylaştırıcı etkisi vardır ve bağırsaklar da bulunan kurtların düşürülmesinde faydalıdır.
Kanın sulanmasında fayda sağlar ve akışkanlığını arttırır.
Her gün düzenli olarak sarımsak yutmak kanser riskini engelleyecektir ve çitli hastalıklara karşı kişide direnç kazandıracaktır.
Doğal bir ilaç olarak görülen sarımsak vücudun ihtiyacı olan mineral ve vitamini karşılayabilecek niteliktedir.
Bağışıklık sisteminin de güçlenmesinde fayda sağlayacaktır.
Aşırı kilosu olan kişiler için sarımsak çok faydalıdır. Bunun için kişinin her gün sarımsak yutması önerilir ve uygun diyet listesi ile kilo verme süreci hızlandırılabilir.
Vücutta bulunan yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlar ve deri de bulunan olumsuzlukları giderir. Özellikle gençlerde çok görülen akne ve sivilce gibi cilt sıkıntılarını iyileştirir.
Kolesterol hastalığına karşı iyi gelir.
Oluşan kanser hücrelerinin yayılmasını ve büyümesini engeller.
İdrar söktürücü özellik yaratır.
Beslenme uzmanları, sarımsağın faydalarından yararlanmak için çiğ olarak tüketilmesini öneriyor. Ancak çiğ sarımsak yemeyi sevmiyorsanız, yaptığınız yemeği ocaktan almadan hemen önce (3-4 dakika) birkaç tane dilimlenmiş sarımsak atabilirsiniz. Sarımsağı 5-10 dakika pişirirseniz sağlığa faydalı sülfür içeriğinin etkisi azalır. Zeytinyağına sarımsak atarsanız bu karışımı uzun süre oda (2-3 gün) sıcaklığında bekletmeyin. Çünkü kavrulmuş veya çiğ olsun, sarımsak zeytinyağı içinde uzun süre beklerse gıda zehirlenmesi için uygun bir ortam yaratabilir.
Sarımsak faydasına rağmen, aşırı sarımsak yutmak kişilerde mide sıkıntılarına neden olabilir. Özellikle midesinde gastrit ve reflü problemi olan kişilerin sarımsak yutarken en fazla bir diş olacak şekilde yutmaları önerilir.
Fazla yutulması halinde midede veya mideye giden yolda tahrişe, yanmaya ve acı hissine yol açabilir. Düzenli olarak kullanılan ilaçlar var sarımsak yutmadan önce kişinin doktoruna danışması daha yararlı olacaktır.
Emziren anne ve hamile olan anne adaylarının sarımsak yutmaları sakıncalı olabilir. Bunun için öncelikle doktorlarına sormaları gerekir. Ancak emzirme sürecinde annenin sarımsak yutması süt alan bebekte karın ağrısına yol açabilir. Sarımsak yuttuğunuz zamanlarda karın ağrısı, mide bulantısı, vücutta kızarıklık ve kaşıntı gibi belirtiler gözleniyorsa sizde yan etki yaptığının göstergesidir. Böyle durumlarda kişinin sarımsak yutmaması daha iyi olabilir.