Konut ve kira fiyatlarındaki artış son yılın en çok konuşulan konuları arasında yer alırken AB İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yeni bir rapor açıklandı. Raporda Türkiye’deki ev fiyatlarının geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre yüzde 110 arttığını açıkladı. Raporda yer alan bir başka detay ise gözlerden kaçmadı.
Bu verilerle AB ülkelerini sollayarak birinci sıraya yerleşen Türkiye konut fiyatlarının en çok arttığı ikinci ülke oldu. Türkiye’yi ikinci sıradan yüzde 25 ile Çekya takip etti. 27 AB ülkesinin ortalaması ise yüzde 10,5 oldu. Konut fiyatlarının en az arttığı ülkeler ise yüzde 1 ile Kıbrıs ve yüzde 4 ile Finlandiya oldu. Son bir yılda ev fiyatlarında Hollanda yüzde 19, Almanya yüzde 12, Bulgaristan yüzde 12, İspanya yüzde 9, Fransa yüzde 7 ve İtalya yüzde 5 oranında artış olduğu ifade edildi.
Kira fiyatları ise Mayıs 2022 itibariyle son bir yılda Türkiye’de yüzde 20 yükseldi. Türkiye, Slovenya (yüzde 26,4) ve Estonya’nın (yüzde 24,5) ardından bu alanda 3. sırada bulunuyor. AB’de ise bu dönemde kiralar yüzde 1,7 yükseldi. Avusturya yüzde eksi 0,9 ile kiraların düştüğü tek ülke oldu.
Mayıs 2022 itibariyle son bir yılda diğer ülkelerde yaşanan kira artışı şöyle: Polonya yüzde 13,9; İrlanda yüzde 10,1; Bulgaristan yüzde 6,3; Belçika yüzde 2,9; Almanya yüzde 1,6 ve Yunanistan yüzde 0,9.
2021-2022 ilk çeyrekler arasındaki değişime bakıldığında da Türkiye yüzde 15,4 ile üçüncü sırada yer alıyor. Bu dönemde AB ortalaması ise yüzde 1,4 oldu.
Türkiye’de kanuna göre gelecek bir yıl için geçerli olacak kira artışı, geçmiş 12 aylık ortalama TÜFE’den fazla olamıyordu. Ancak fahiş kiraya karşı hükümet kritik bir adım atarak 2023 Temmuz’una kadar kira artış oranını yüzde 25’te sabit bıraktı.
Emlak sitelerindeki yıllık fiyat artışı ise yüzde 100’ü aşmış durumda. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (BETAM) sahibinden.com verileri üzerinden yaptığı son hesaplamaya göre Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan yıllık artış oranı nisan ayında yüzde 182,7 oldu.
BETAM’a göre yıllık kira artış oranı Nisan ayında İstanbul’da yüzde 140, Ankara’da yüzde 133,9, İzmir’de ise yüzde 110,8 ölçüldü.
Öte yandan dün TÜİK tarafından açıklanan bir başka veri konut fiyatlarında yaşanan fahiş artışın tek sebebinin arz açığı olmadığını ortaya koydu. Mayıs ayında genel inşaat maliyet endeksi aylık bazda yüzde 3.97, yıllık bazda ise yüzde 105,73 artış gösterdi. Maliyetler bina inşaatında yıllık yüzde 102,32, aylık yüzde 3.84 arttı. Buna karşılık bina dışı yapıların maliyetindeki artış daha yüksek oldu. Bu kategoride yıllık artış yüzde 117,4 olurken, aylık artış ta yüzde 4.37 seviyesinde gerçekleşti.
Mayıs’ta genel inşaat maliyetindeki en büyük artış kalemi yüzde 130,73 ile malzemede yaşanırken, işçilik maliyetindeki artış yüzde 44,06’da kaldı. Bina inşaat maliyetlerindeki artışlar da benzer özellik gösterdi. Toplam maliyetin yüzde 102,32 arttığı dönemde malzeme maliyeti yüzde 126,5, işçilik maliyeti yüzde 43,9 arttı.
Bina dışı yapılarda ise malzeme maliyeti yüzde 144,66 ile genel ortalamanın üzerinde bir artış yaşadı. Aynı dönemde bina dışı yapıların işçilik maliyetindeki artış oranı yüzde 44,34 olarak gerçekleşti.
İnşaat maliyetinde yıllık üç haneli artışlar yaşanırken, aylık artışlar da yüksek seviyede seyretti. Mayıs’ta genel inşaat maliyeti yüzde 3,97, malzeme maliyeti yüzde 4,97 artarken, işçilik maliyetindeki artış yüzde 0,18 oldu. Bina inşaat maliyeti yüzde 3.84, bina malzeme maliyeti yüzde 4.88 artarken, işçilik maliyetindeki artış yüzde 0,06’da kaldı. Bina dışı yapı inşaat maliyeti aylık yüzde 4.37, malzeme maliyeti yüzde 5,23, işçilik maliyeti ise yüzde 0,64 arttı.
Yükselen kiralık ev fiyatlarına rağmen kiracılar sokakta kalmamak için istenen rakamları ödemeye razı gelirken, bununla birlikte kiralarda gecikme sorunları yaşanmaya başlandı. Pek çok kiracı kirasını ödemekte sıkıntıya düşerken ev sahipleri ile tahliye davaları sayısında bu nedenle artış yaşandı.
Daha yüksek para ödemeye razı olan yabancılara evini kiraya veren ev sahipleri ise evlerine verilen hasar nedeni ile mağdur olduklarını öne sürerek davacı oldu. Yine evini yabancıya kiraya veren ev sahipleri evlerinde çok fazla kişi kaldığı gerekçesi ile şikâyetçi oldu. Evi kiralayan kişinin başka kişilere evi kiralaması ya da kiralık oda sistemi ile başkalarına vermesi de mağduriyet yaratan konular arasında yer aldı.