SAÜ’den, afet öncesi risk yönetimi konusunda uyarı

Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezince (AYM) yapılan değerlendirmede, 24 Ocak 2020 Sivrice-Doğanyol depreminde hasar gören ve yıkılan binalara dikkat çekilerek, afet öncesi risk yönetimi konusunda uyarılarda bulunuldu.
SAÜ AYM, 24 Ocak 2020 Sivrice-Doğanyol depremi ile ilgili olarak kısa süreli saha gözlemlerinin, deprem dalgalarının ve literatürün incelenmesi sonucu değerlendirmelerde bulundu. Özellikle Elazığ ve Malatya illerini etkileyen depremin 41 can kaybına, bin 631 kişinin yaralanmasına ve çok sayıda binanın yıkılmasına ya da hasar görmesine yol açtığı belirtilen açıklamada, depremin Türkiye’nin önemli deprem zonlarından biri olan Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) üzerinde meydana geldiğine ve sürpriz olmadığına işaret edildi.
AYM tarafından artçı depremlerin dağılımlarının ve deprem dalgalarının incelenmesinden elde edilen faylanma mekanizması çözümlerinin bu çıkarımı desteklediği ifade edilen açıklamada, “Yaklaşık 580 km uzunluğundaki DAFZ üzerinde bu depremin oluşumu, deprem bilim açısından bir sürpriz olmadığı gibi zon boyunca farklı yerlerde önümüzdeki on yıllar içinde yeni depremlerin oluşumu da sürpriz olmayacaktır. DAFZ üzerinde, 19’uncu yüzyılda 6 önemli deprem gözlenmiştir. Özellikle 19’uncu yüzyıl içinde meydana gelen depremlerin ve 1905 Malatya depreminin kırılma uzanımlarının araştırılıp olabildiğince gerçeğe yakın belirlenmesi, gelecekteki deprem tehlikesinin yorumlanması açısından önem arz etmektedir. Merkezimizce deprem dalgalarının ön incelemelerinden depremin büyüklüğü MW=6.6 olarak hesaplanmıştır” denildi.
Saha gözlemleri sırasında afetlere müdahale ve arama-kurtarma konularında 1999 İzmit ve Düzce depremlerinden sonra geçen 20 yıl içinde Türkiye’de önemli gelişmeler sağlandığının fark edildiği belirtilen değerlendirmede, “Gidilen tüm ücra köy ve köy altı yerleşimlerde afet yardım ekiplerine ve güvenlik kuvvetlerine rastlanılması, afet müdahalesinin başarısı olarak değerlendirilmiştir. Güvenlik kuvvetlerinin çadırları kurmada afetzede vatandaşla bizzat yardım ettiğine şahit olunmuştur. Basın-yayından izlenen arama-kurtarma ekiplerinin profesyonelliği ayrıca belirtilmelidir” ifadelerine yer verildi.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) 2009 yılında kurulması ile yeni bir afet yönetim modelinin uygulamaya konulduğu kaydedilen açıklamada, önceliğin afet sonrası kriz yönetiminden afet öncesi risk yönetimine verildiğine vurgu yapıldı. AFAD’ın kurulması ile risk yönetimi konusunda belirli ilerlemeler kaydedildiğine işaret edilen açıklamanın devamında ise, “Gözlenen afet müdahalesi ve koordinasyonu, hızlı müdahale ve arama-kurtarma ekiplerinin profesyonelliği Kriz Yönetimi konusunda başarıyı gösterirken, AFAD’ın kurulması, arama-kurtarma ekiplerinin yetiştirilmesi ve müdahale planlarının mevcudiyeti de Risk Yönetimi hususunda ilerlemeler olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte özellikle Elazığ ve Malatya şehir merkezlerinde yıkılan ve hasar gören binalar deprem zararlarının azaltılması yani Risk Yönetimi konusunda alınacak daha çok yol olduğunu da gösterdiği gibi ‘deprem öldürmez yıkılan dayanıksız bina öldürür’ gerçeğini de göstermiştir” ifadelerine ye verildi.