ANKARA(ANKA)-Seçim ekonomisine yönelik harcamalar Hazine'nin nakit açığını geçen yıla göre yüzde 681.9 oranında artırdı. Hazine'nin, özelleştirme gelirlerini nakit gelir kalemleri arasına dahil etmeden hesapladığı nakit açığı yüzde 681.9 oranında artarak 13 milyar YTL'ye kadar yükseldi. Hazine geçen yılın ilk yarısını 1.7 milyar YTL'lik nakit açığıyla tamamlamıştı.
Ankara Ticaret Odası'nın temmuz ayı Aylık Ekonomik Görünüm bülteninde yer alan çalışmaya göre, seçim ekonomisine yönelik harcamalar Hazine'nin nakit açığını geçen yıla göre yüzde 681.9 oranında artırdı. Hazine'nin nakit gelirlerinin yüzde 5.3 oranında artarak 85.6 milyar YTL'de kaldığı bu yılın ilk yarısında nakit harcamalar ise yüzde 18.8 oranında artarak 98.6 milyar YTL'ye kadar tırmandı. Haziran sonu itibariyle son bir yıllık dönemde enflasyonun yüzde 8.6 düzeyinde gerçekleştiği dikkate alındığında Hazine'nin nakit gelirlerinin reel olarak yüzde 3 oranında azaldığı bu dönemde nakit harcamalarda ise yüzde 9.4 oranında reel artışa izin verildiği izlendi.
Hazine'nin, özelleştirme gelirlerini nakit gelir kalemleri arasına dahil etmeden hesapladığı nakit açığı ise yüzde 681.9 oranında artarak 13 milyar YTL'ye kadar yükseldi. Hazine geçen yılın ilk yarısını 1.7 milyar YTL'lik nakit açığıyla tamamlamıştı. Hazine'nin faiz dışı nakit fazlası ise yüzde 38.6 oranında azalarak 13 milyar YTL'ye kadar indi. Geçen yılın ilk yarısında 21 milyar YTL'ye ulaşan bir faiz dışı fazla verilmişti. Faiz dışı fazlanın bu yıl azalmasında faiz dışı giderlerin yüzde 20.7 oranında artarak 73 milyar YTL'ye kadar yükselmesi belirleyici oldu. Faiz ödemeleri ise yüzde 13.8 oranında büyüme kaydetti.
ARTAN NAKİT AÇIĞI İÇİN 8.7 MİLYAR YTL BORÇLANMA
Hazine büyüyen nakit açığının finansmanı için bu dönemde net 8.7 milyar YTL'lik net iç borçlanmaya gitti. Geçen yılın aynı döneminde ise Hazine net 6.1 milyar YTL'lik net borç ödemesi yapmıştı. Ocak-mayıs döneminde Hazine 64.5 milyar YTL'lik iç borç anapara ödemesi gerçekleştirip 54.6 milyar YTL'lik yeni iç borçlanmaya giderken, net 9.9 milyar YTL borçlandı. Dış borçlanma ise net 1.1 milyar YTL'lik geri ödemeyle sonuçlandı.
Hazine'nin net borçlanmasının nakit açığının altında kalmasında ise bu dönemde elde edilen 6 milyar YTL'lik özelleştirme gelirinin önemli bir bölümünün nakit açığının finansmanında kullanılmasından kaynaklandı.
Hazine'nin nakit açığının büyümesi borçlanma gereksinimini artırırken, geçen yıl durağan bir seyir izleyen iç borç stokunun da yeniden büyümeye başlamasına neden oldu. Geçen yıl sonunda 251.5 milyar YTL düzeyinde bulunan iç borç stoku, döviz kurunda yaşanan düşüşe rağmen bu yılın ilk yarısında stokta 7.5 milyar YTL'lik bir büyüme yaşandı. İç borç stokunun yüzde 12.2'sinin döviz ve dövize endeksli borçlardan oluşması nedeniyle döviz kurundaki düşüş iç borç stokunu küçülttü.
BORÇ YAPISI KUR VE FAİZ DEĞİŞİMLERİNE DUYARLILIK YARATTI
İç borç stokunun yüzde 43.1'i YTL cinsinden sabit faizli borçlardan oluşurken, değişken faizli YTL cinsinden borçlar ise yüzde 44.6 oranında bir paya sahip oldu. Döviz ve dövize endeksli borçlar ise stok içerisinde yüzde 12.2 oranında bir pay aldı. İç borç stokunda değişken faizli YTL ve döviz cinsinden borçların payı yüzde 56.8 oranında bir büyüklük oluşturdu. Bu faiz/döviz kompozisyonu iç borç stokunu kur ve faiz değişimlerine oldukça duyarlı hale getirdi. Değişken faizli borçların payının yüksekliği, faiz oranlarında yukarı doğru yaşanabilecek bir değişikliğin çok kısa sürede stokun çevrilme maliyetine yansımasına yol açıyor.
Döviz cinsinden borçlar ise iç borç stokunu döviz kurlarındaki değişimin etkisine açık hale getirdi. Döviz ve değişken faizli borçların payının yüksekliği iç borç stokunun sürdürülebilirliğiyle ilgili endişeleri artırarak reel faizin de yüksek seyretmesine yol açtı.
BORÇLANMA FAİZİ 18-19 BANDINDA
Hazine'nin, 2006 yılı başında yüzde 14'e kadar geriledikten sonra mayıs-haziran dalgalanmasında yüzde 20'li düzeylere yükselen iç borçlanma faiz oranları yüzde 18-19 bandında salınmaya devam etti.
Merkez Bankası'nın, geçen yıl temmuzda yüzde 17.5'e kadar yükselttiği gecelik borçlanma faiz oranında indirim yapmaması iç borçlanma faizlerinin de bu noktadan aşağı inmesini engelliyor. Ayrıca Hazine'nin uygulanan seçim ekonomisi yüzünden geçen yıla göre daha fazla net borçlanmaya gitmek zorunda kalması da faiz oranlarının yüksek seyretmesine yol açtı.
Hazine'nin ihale yöntemiyle iskontolu tahvil-bono ihraç ederek gerçekleştirdiği iç borçlanmanın ortalama yıllık bileşik faizi, bu yıl ocakta yüzde 20.3, şubatta yüzde 18.9, martta yüzde 19.8, nisanda yüzde 19.1 ve mayısta yüzde 18.8, haziranda yüzde 18.5'lik yıllık bileşik faiz oranıyla gerçekleşti. Yılın ilk yarısında Hazine iç borçlanma ortalaması, yıllık bileşik yüzde 19.4 faiz oranıyla gerçekleşti.
Merkez Bankası'nın beklenti anketiyle yüzde 6.58 olarak belirlediği gelecek yıl haziran sonuna ilişkin yıllık enflasyon tahmini dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre haziran ayı iç borçlanmalarının beklenen reel faizi ise yüzde 11.20 oldu.
Bu arada Hazine Müsteşarlığı'nın, iç borç stokunu oluşturan borçların faiz oranlarını dikkate alarak yaptığı belirlemeye göre, stokta yer alan ve piyasaya olan YTL cinsinden iç borçların reel faiz yükü yüzde 10.3 düzeyinde bulunuyor.