İSTANBUL (İHA) - Türkiye'nin değişik şehirlerinde birçok insanın hayatını kaybetmesiyle yeniden gündeme gelen sel, tüm doğal felaketler arasında en sık görüleni ve sonuçları en ciddi olanı...Toplum sağlığını da ciddi şekilde etkileyen sel, birçok salgın ve bulaşıcı hastalığın yayılmasına zemin hazırlıyor.
Uzmanlar, can kaybına ve önemli miktarda hasara yol açan sellerin ardından sağlıklı suya ulaşamamanın en temel problem olduğunu ve suyla-gıdayla bulaşan hastalıkların arttığını belirtiyor. Ayrıca, geçici yerleşim yerlerinde, kalabalık ortamlarda, hava yoluyla bulaşan hastalıkların da hızla yayıldığına dikkat çeken uzmanlar, bu şartlarda yaşayan çocuklarda kızamık ve akut solunum yolu enfeksiyonları görüldüğünü bildiriyor.
Uzmanlara göre, sel ile bulaşıcı-salgın hastalık ilişkisi şöyle seyrediyor: İlk 3 gün, bulaşıcı-salgın hastalık pek görülmez. Dördüncü günden dördüncü haftaya kadar olan bölümde, bulaşıcı hastalıkların görülmesi, sık karşılaşılan bir durumdur. Genellikle sel bölgesinde, selden önce tek tek bulunan hastalıkların salgın yaptığı görülmektedir. Dördüncü haftadan sonra kuluçka süresi uzun olan hastalıklar, bu dönemde görülür.
HANGİ HASTALIKLAR GÖRÜLÜR? Selden sonra öncelikle su ve besin kaynaklı ishalli hastalıkların ortaya çıktığını ifade eden uzmanlar, burada temel etkenin, elektrik, su, kanalizasyon gibi altyapıların zarar görmesi, özellikle de sağlıklı içme ve kullanma suyu sağlanmasında görülen aksaklıklar olduğunu kaydediyor.
Uzmanlar, bir başka temel etmenin de, vektör üreme alanlarının artması olduğunu vurguluyor. Buna örnek olarak, sivrisinek üreme alanlarındaki artış gösteriliyor. Bu durum, sıtma vakalarını artırıyor. Yine, fare gibi kemiricilerin sel ortamında arttığını ve fare idrarının sel sularına karışmasının da, bütünlüğü bozulmuş ciltlere temas ile 'leptospiroz' denilen hastalığa sebep olduğunu belirten uzmanlar, sıvı ve katı atıkların cilde temas etmesi sonucu deri enfeksiyonlarının da arttığını bildiriyor.
SELZEDELERE NELER YAPILABİLİR? Sel bölgesindekilere, günlük ihtiyacı kadar temiz su sağlanması gerektiğini ifade eden uzmanlar, su dezenfeksiyonu için en kolay ve en hızlı etki gösteren yöntemin, klor uygulaması olduğunu söylüyor. Uzmanlar, suların sürekli dezenfeksiyonunun sağlanması yanında, sağlıklı olmayan sular için, evlere klor tabletleri dağıtılması gerektiğini de kaydediyor. Uzmanlar, sel sularıyla temas etmiş cildin sabunlu suyla yıkanmasının da önemine dikkat çekiyor.
Aşılama hizmetlerinin de aksatılmadan sürdürülmesi gereğini vurgulayan uzmanlar, evlerinde ve geçici yerleşim yerlerinde yaşayan insanların, özellikle gebe ve çocukların rutin aşılarının aksatılmaması gerektiğinin altını çiziyor.
SEL ÖNCESİ ALINACAK TEDBİRLER Uzmanlar, sel öncesi acil durum malzemelerinin hazırlanması gerektiğini belirterek, "Miadlarını ve sağlamlıklarını sık sık kontrol edin. Mümkün olduğu kadar pişirme gerektirmeyen gıda ve sağlam kapaklı temiz kaplarda su stoklayın. Radyo ve televizyondan hava durumunu ve sel yayınlarını izleyin. Kıymetli ve gerekli eşyalarınızı boşaltabileceğiniz ve ailenizle birlikte kalabileceğiniz güvenli bir yer ve bu yere giden güvenli bir yol belirleyin, buraya ulaşma tatbikatları yapın. Evin etrafına ve kapı içlerine yerleştirilen kum torbaları, eşyaların zarar görmesini engelleyebilir" diyorlar.
SEL SIRASINDA NE YAPMALI?
Uzmanlar, sel sırasında evden ayrılmadan önce elektrik ve suyun kapatılması gerektiğini bildirerek, sel basmış yolda araç kullanmanın tehlikeli olduğunu hatırlatıyor. Suyun 30 cm yükselmesinin, araç üzerinde 700 kiloluk itmeye sebep olduğuna dikkat çeken uzmanlar, "60 cm'lik yükselme bir aracı sürüklemeye yeter. Dizinizi geçen suya girmeyin. Kopmuş elektrik tellerinden uzak durun. Çocukların su birikintilerinde oynamasına izin vermeyin, kimyasal madde veya kanalizasyon karışmış olabilir" uyarısında bulunuyor.
Uzmanlar, sel sonrasında ise şu tavsiyelerde bulunuyor: "Sel suyu ile bulaşmış olması muhtemel taze sebze ve meyve yenilmemeli. Sadece şişe suyu veya önceden depolanan hazır gıdalar ve temiz su tüketilmeli. Elektrikli aletlere dokunulmamalı".