Iraklı Kürt güçler Şengal'i IŞİD'in (Irak Şam İslam Devleti) elinden almak için kapsamlı bir operasyon başlattı.
IŞİD, Ezidilerin ana yurdu olarak bilinen Şengal'e 2014 yazında saldırmış, birçok Ezidi öldürülmüş, çok sayıda kadın ve çocuk kaçırılmış, on binlerce Ezidi bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştı.
Irak'ta bugüne dek IŞİD'e karşı girişilen en büyük saldırılardan biri olarak nitenelen operasyonun Musul'u IŞİD'den kurtarmayı hedefleyen stratejinin ilk adımı olabileceği de söyleniyor.
Operasyonun ayrıntılarını 6 soruda derledik.
Şengal'in Kürtler için anlamı nedir?Şengal hafızalara, IŞİD'in en sert katliamlarını yaptığı yerlerden biri olarak kazındı.
Ezidilerin bir bölümü, tarihsel olarak ana yurtları olan Şengal'e yönelik saldırıdan kaçmayı başarırken bir bölümüyse öldürüldü, yollarda öldü ya da IŞİD'in eline esir düştü.
Birçok kadın tecavüze uğradı, köle yapıldı.
Bu dönemde Peşmerge güçleri, Ezidileri korumak için yeterli çaba harcamamakla eleştirildi.
Şengal'de IŞİD'in yenilgiye uğratılması Kürtler açısından bir "onur" meselesi haline geldi.
Şengal, Bağdat ile Erbil arasındaki tartışmalı topraklar arasında da yer alıyor.
BBC'nin Bağdat bürosundan Ahmed Maher, tartışmalı toprak özelliği nedeniyle de, Kürtler açısından bu operasyonun sadece bir askeri operasyon olmadığını belirtiyor.
Şengal'in stratejik önemi nedir?Şengal'in stratejik önemi, IŞİD'in Suriye ile Irak arasındaki geçişlerini sağlayan hatlardan biri olmasından geliyor.
Örgütün Suriye'deki kalesi Rakka ile Irak'taki kalesi Musul'u birbirine bağlayan 47nolu otoyolu Şengal'den geçiyor.
Önümüzdeki dönem için Suriye'deki güçlerin Rakka, Irak'taki güçlerin Musul'un geri alma planları göz önünde bulundurulduğunda Şengal'in önemi daha iyi anlaşılabilir.
Şengal operasyonunda hangi güçler yer alıyor?Operasyona, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı Peşmerge güçleri, PKK, PKK'ya yakın YBŞ (Şengal Direniş Birlikleri) ve YPJ - Şengal (Şengal Kadın Savunma Birlikleri) katılıyor.
ABD ise hava saldırılarıyla operasyona destek veriyor.
Ajanslar İran'ın operasyona herhangi bir dahlinin söz konusu olmadığını bildiriyor.
Operasyonun hazırlıkları bir süredir yapılıyordu.
IŞİD'in operasyona karşı önlemlerini günler öncesinden artırdığı bildiriliyor.
Operasyonun amacı nedir?Bu, Şengal çevresindeki ilk operasyon değil.
Kürt güçler 2014 yazını takiben Şengal'de çeşitli operasyonlar düzenledi ve bazı yerleri geri aldı.
Ancak IŞİD'in güçlü direnişi nedeniyle bu alanlar sınırlı kaldı.
Şimdi hedefin merkezi de dahil olmak üzere tüm Şengal'i ele geçirmek, IŞİD'i buradan tamamen çıkartmak, Şengal sakinlerinin güvenliğini garanti altına alacak bir tampon bölge oluşturmak ve 47 otoyolunun denetimini ele geçirmek olduğu belirtiliyor.
Operasyonun sonuçları neler olabilir?Operasyonun başarılı olması durumunda, Irak'ta istenilen hızda geriletilemeyen örgüte karşı bir momentum oluşabileceği düşünülüyor.
Operasyonun 47 nolu otoyolu nedeniyle IŞİD'in hareket alanını zayıflatmaya katkısı olması da bekleniyor.
BBC Türkçe'ye konuşan, IŞİD'in askeri stratejisini inceleyen Orta Doğu uzmanı İngiliz araştırmacı Bill Law, operasyonun başarılı olması durumundaki olası sonuçlarıyla ilgili şunları söylüyor:
"Ezidilerin çok vahşi bir şekilde içinden çıkartıldıkları kent ve köylerin özgürleştirilmesi, önemli bir propaganda darbesi ve IŞİD'in zayıfladığına dair bir işaret olacak. Askeri perspektiften Şengal saldırısı, eğer başarılı olursa, Suriye ve Musul arasındaki, IŞİD'in kilit ikmal yolunu kesecek. IŞİD'i ana yolun dışına çıkmaya itecek ve Musul'un yeniden ikmalini daha zor bir hale getirecek."
Ancak bu, IŞİD'in Suriye ve Irak arasındaki hareket alanının tamamen keseceği gelmiyor.
New York Times'a konuşan, ABD'deki düşünce kuruluşu Washington Institute for Near East Policy'nin askeri uzmanı Michael Knights, örgütün Rakka ve Musul arasındaki geçişler için kullandığı birçok yerel yol olduğunu belirtiyor.
Knights, bu yollar yavaşlatıcı olsa ve kışın su basması riski bulunsa bile, yine de Rakka ve Musul arasındaki geçişler için yeteri olacağını söylüyor.
Gazeteye konuşan başka bir isim, ABD'li düşünce kuruluşu Institute for the Study of War'dan araştırmacı Patrick Martin ise, Kürt ve Iraklı güçler için ana yolları ele geçirmenin önemli olduğunu, IŞİD'in çölde hareket edebileceğini ancak bu güçlerin tank ve diğer ağır askeri araçları kullanabilmeleri için bu tür ana yollara bağımlı olduklarını belirtiyor.
Bill Law operasyonun başarısızlıkla sonuçlanma ihtimali konusundaysa şunları söylüyor:
"Eğer operasyon gereksiz yere uzar ve sonuçlanmazsa zarar verici olur. Bu durumda IŞİD, güçlü bir hava ve kara saldırısı altında dahi Şengal'i elinde tutabildiği propagandasını güçlendirecek. "
Yeni operasyonların önünü açar mı?Olası bir başarı durumunda Şengal operasyonun başka olası operasyonları nasıl etkileyeceği de yanıtı aranan sorulardan.
BBC Türkçe'ye konuşan Bill Law, olası bir Musul operasyonunu işaret ediyor:
"Bunları (Operasyonun başarılı olması durumundaki sonuçları), Beici'de IŞİD ablukasının kurulmasıyla yan yana koyacak olursak, bu, uzun bir süredir geciktirilen, Musul'un özgürleştirilmesi operasyonunun parçası olarak görülebilir. IŞİD'in döşediği mayınlar ve olası intihar saldırıları başta olmak üzere birçok engel var.''
"Ancak saldırı başarılı olursa bu, Kürt Peşmerge güçlerine büyük bir destek sunacak. Aynı birlikler Beici'de kazanan Irak ordusu ve Şii tugaylarla Musul'a yönelik bir kuşatma harekâtına girişebilir mi? Bu soruya verilecek cevap savaşın sonucunu da belirleyecek."