TBMM Başkanı Mustafa Şentop, "ABD Temsilciler Meclisinin almış olduğu kararın çok bir ehemmiyeti yok. Hukuki olarak zaten herhangi bir sonucu, neticesi yok ama Türkiye-ABD ilişkilerine zarar verecek bir hamle olduğunu ifade etmek isterim." dedi.
Şentop, Mecliste gazetecilerin, ABD Temsilciler Meclisi kararına ilişkin sorularını yanıtladı.
Mustafa Şentop, geçmişte de bu yönde tasarının Temsilciler Meclisine sunulduğunu anımsatarak, "29 Ekim'de ABD Temsilciler Meclisi bir karar aldı. Aslında 1980'lerden beri bu bir tasarı olarak hep Temsilciler Meclisine sunulur. 1915 olaylarıyla ilgili bir kısım Ermeni lobisinin tezlerini destekleyen mahiyette bir karar. Bu, Temsilciler Meclisinin gündemine sık sık gelirdi ama oradan geçmezdi. Bu sefer birden bire bir değişiklik gerçekleşti ve karar Temsilciler Meclisinden geçti." diye konuştu.
Bunun bir sebebi olması gerektiğine işaret eden Şentop, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Dönüp baktığımızda sebep teşkil edecek husus; Türkiye'nin Suriye'de terör örgütlerine karşı gerçekleştirmiş olduğu operasyonlar ve bu bağlamda Türkiye'nin gerçekleştirdiği hedefler. Bundan rahatsız olan ABD içerisinde birtakım çevrelerin olduğunu biliyoruz. Seçimlere de gidildiği için ABD'de iç siyasetle ilgili hususlar da var ama Türkiye'nin bu şekilde uluslararası alanda, bölgede itibarlı, kararlı durumundan rahatsız olan çevreler var. Bunu önemsemiyoruz. Dünya değişti. Artık sadece bazı devletlerin belli haklara sahip olduğu, bazılarının da sadece yükümlülük ve sorumluluklara sahip olduğu bir dünya yok.
Dünyada her devlet terörle mücadele ediyorsa hepsinin aynı haklara sahip olduğunu biliyoruz. ABD, binlerce kilometre öteden Suriye'de terör örgütüyle mücadele etmek için geliyor. Türkiye, sınırlarının hemen ötesinde bir terör örgütüyle mücadele etmek için sağa sola bakarak izin isteyecek değil. O da gereğini yapar. Bu anlamda bir tereddütümüz yok."
- "TBMM'nin tavrını çok net ve güçlü şekilde ortaya koyan bir karar"
Şentop, Meclisin birçok işlevinin bulunduğunu, en çok bilinenlerin kanunlar, anayasa ve içtüzük değişiklikleri olduğunu söyledi.
Meclisin bununla beraber birçok konuda da karar aldığını hatırlatan Şentop, şöyle devam etti:
"Mesela TSK'nin yurt dışına gönderilmesiyle ilgili parlamento kararı aldık. Bu Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi olarak geliyor. Bunun üzerinde görüşmeler yapılıyor.
Dün (ABD Temsilciler Meclisi kararına ilişkin) alınan karar da Meclis Başkanlığı Tezkeresi olarak Genel Kurula sevk edildi. Türkiye'nin pozisyonunu ifade eden ve ABD Temsilciler Meclisinde alınan kararın haksızlığını, tanınmadığını, bir hukuki kıymetinin olmadığını ortaya koyan bir içerikteydi. Parlamentomuzda kahir ekseriyetle kabul edildi ve bir TBMM kararı olarak kayıtlara geçmiş oldu. TBMM'nin tavrını çok net ve güçlü şekilde ortaya koyan bir karardı. Bütün siyasi partilerden destek veren arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum."
Bu kararın Meclis Başkanlığı Tezkeresi ile alınmasının ilk olup olmadığına ilişkin soru üzerine Şentop, "Buna benzeyen hususlar olmuş. 1989'da bir şey var ama bu mahiyette ilk. Tabii şunu ifade edeyim, usulen ilk değil. Meclis Başkanlığı tezkereleri var. Bunlar parlamentoya geliyor, müzakere ediliyor. Oylananı, oylanmayanı var. Mahiyetine göre değişiyor ama Meclis Başkanlığı tezkerelerinin içeriğiyle ilgili bir belirleme, sınırlama yok. Dolayısıyla böyle bir konu Meclis Başkanlığı Tezkeresi olarak gelebilirdi. Daha önce tezkereler var ama bu mahiyette bir konu Meclise ilk dafa Başkanlık Tezkeresiyle gelmiş oldu." yanıtını verdi.
Şentop, bir basın mensubunun, ABD Temsilciler Meclisi kararına ilişkin parlamenter diplomasi açısından ön çalışmaların yapılıp yapılmadığına ilişkin sorusunu yanıtlayarak, Türkiye'nin bu konuda sürekli çalışma yaptığını aktardı.
- "Türkiye eski Türkiye değil"
Türkiye'nin Barış Pınarı Harekatı ve ardından yürüttüğü müzakerelerdeki başarısına dikkati çeken Şentop, Türkiye'nin bu şekilde inisiyatif almasından rahatsız olan birtakım çevrelerin ABD'de ve başka ülkelerde bulunduğunu dile getirdi.
Şentop, şu değerlendirmede bulundu:
"Geçen hafta Strazburg'da Avrupa Konseyi toplantısı vardı. Orada ikili görüşmelerde de ifade ettim; artık dünya eski dünya değil, Türkiye eski Türkiye değil. Dolayısıyla gerçekçi politikalar üretebilmek için Türkiye'nin, bölgenin, dünyanın yeni durumunu, yeni şartlarını olduğu gibi gerçek bir şekilde kavramak lazım. Hala eski Türkiye, eski bölge, eski dünya bilgilerine dayanarak oluşturulan politikalar bazı ülkeleri, devletleri oyun dışı bırakıyor. Birçok Avrupa ülkesi bu anlamda oyunun dışında kalmış. Sesleri çıkıyor, bağırıp çağırıyorlar ama sokakta mahalle takımı olarak maç yapıyorlar. Sahada değiller. Bunun sebebi, gerçek durumu olduğu gibi doğru bir şekilde kavrayıp ona göre gerçekçi politikalar üretememeleridir.
Bu, oyundan kopmalarını sağlıyor. Dolayısıyla Türkiye, hem bölgenin hem dünyanın şartlarını iyi okuyarak ama bu milletin menfaatlerini savunma konusundaki kararlılığını da ortaya koyarak hamleler yapıyor. ABD Temsilciler Meclisinin almış olduğu kararın çok bir ehemmiyeti yok. Hukuki olarak zaten herhangi bir sonucu, neticesi yok ama Türkiye-ABD ilişkilerine zarar verecek bir hamle olduğunu ifade etmek isterim."
- "13 Kasım'a kadar daha vakit var"
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD'ye seyahatine ilişkin soru üzerine Şentop, "Sayın Cumhurbaşkanımız bunu değerlendirecektir. Çok dinamik süreçler. Sonuçta iki gün öncesindeki olaydan bahsediyoruz. 13 Kasım'a kadar daha vakit var. Hangi gelişmeler olur, neler yaşanır bilmiyoruz ama mutlaka Cumhurbaşkanımız bunu değerlendirerek bir karar verecektir." ifadelerini kullandı.
Bir gazetecinin, "Temsilciler Meclisi kararına karşı TBMM'nin benzer adımlar atması söz konusu olabilir mi? Yani ortak bildiriyi başka adımlar takip edebilir mi?" sorusunu cevaplayan Şentop, prensip olarak parlamentoların tarihi olaylarla ilgili karar almalarını doğru bulmadıklarını ve bunu her yerde ifade ettiklerini vurguladı.
Şentop, Meclisin dün aldığı kararın da ABD'nin tarihine ilişkin bir karar olmadığına değinerek, şunları kaydetti:
"Eğer ABD'nin kısa ama kirli ve kanlı tarihini biz parlamento olarak konu edinsek, herhalde parlamentomuzun uzun zaman başka bir faaliyet yapmadan Amerikan tarihindeki olaylarla ilgili kararlar alması lazım. Başta Amerika'nın yerlilerinden, kızılderililerden, köle ticaretine, başka ülkelerdeki darbe operasyonlarına, tezgahlarına kadar... Daha Vietnam Sendromu'yla ilgili ABD halkının kafasındaki, zihnindeki travmalar tam iyileşmemişken geriye dönüp baktığımızda birçok olay var. Biz bu tarihi olayların tarihçiler tarafından konuşulmasını, tartışılmasını, ele alınmasını arzu ediyoruz. Parlamentoların bu konularda karar vermesini doğru bulmuyoruz. Bunu bir parlamento kararıyla da net olarak ifade etmiş olduk."