Serebral palsi nedir?
Anne karnında, doğum sırasında veya doğumdan sonraki bir dönemde beynin özellikle hareketler ile ilgili merkezlerinin (motor merkez) etkilenmesi ile ortaya çıkan klinik tablodur. Halk arasında beyin felci olarak bilinmektedir. Serebral palsi 1000 doğumda yaklaşık 3-4’ünde görülür. Çocuklarda gelişim geriliğine yol açan ve kalıcı sakatlığın en yaygın nedenlerinden biridir. Burada beyinde olan hasar kalıcıdır ancak ilerleyici değildir.
Beyindeki motor merkezlerin etkilenmesi sonucu özellikle kas tonusunda ve posturde bozukluklar görülebilmektedir. Bu durumda çocuk hareket etmek ister ancak tonus bozukluğundan dolayı kasların kasılıp-gevşemesinde uyumsuzluk olur ve buna bağlı olarak hareketlerinde zorluklar, yetersizlikler görülür.. Bu sorunlar hafif ya da şiddetli olabilir. Ayrıca beslenme bozukluğu, görme ve işitme bozuklukları, mental bozukluklar, konuşma bozukluğu ve hijneyik problemler klinik tabloya sıklıkla eşlik edebilmektedir.
Serebral palsi neden olur?
Bunun nedeni aşağıdakiler olabilir:
Erken doğum.
Doğum öncesi veya doğum sırasında yeterli kan, oksijen veya diğer besin maddeleri alınamaması.
Ciddi kafa travması.
Menenjit gibi beyni etkileyen ciddi enfeksiyonlar.
Genetik olarak ebeveynden çocuğa geçerek beyin gelişimini etkileyen bazı sorunlar.
Hastaların bir kısmında da yapılan tetkiklere rağmen neden belirlenememektedir.
Serebral palsi belirtileri nelerdir?
Serebral palsi olan herkes az veya çok kas tonus problemi yaşadığı için vücut hareketi ve duruş ile ilgili sorunlar yaşar. Sorunların ciddiyeti hastadan hastaya farklılık gösterebilmektedir. Bazı hastalarda hafif bir gevşeklik görülürken, bazı hastalarda ise kas tonusu artışı (spastisite) belirgindir ve buna bağlı zor bir yürüyüşe sahiptir. Ağır vakalarda ise nöbet, beslenme bozukluğu veya zihinsel engellilik gibi başka problemler de görülebilir. Bu tür hastalara bazı doğumsal kusurlarda, normalden daha küçük omurga, küçük çene kemiği veya küçük baş sorunları gibi eşlik edebilir.
Başta da söylediğimiz gibi Serebral palsi’ye neden olan beyin hasarı ilerlemez yani zamanla kötüye gitmez. Ancak çocuğunuz büyüdükçe kemik gelişimine kaslar yeteri kadar eşlik edemediğinden buna bağlı yeni klinik bulgular görülebilir. Özellikle yeterli tedavi almayan hastalarda klinik tablo yıllar içinde daha da kötüleşebilir. Bazı hastalarda her türlü tedaviye rağmen bu klinik tablodaki bozulma engellenemez.
Serebral palsi nasıl teşhis edilir?
Öncellikle çocuğun fiziksel muayenesi yapılır ve tıbbi geçmişi öğrenilir. Doktor çocuğun gelişimi hakkında aileden bilgi alabilir. Görüntüleme yöntemi olarak sıklıkla kafatasını görmek için bilgisayarlı tomografi (BT) veya beyini değerlendirmek için magnetik resonans (MR) taraması yapılır. radyolojik görüntüleme son derece önemli olmasına rağmen hastaların bir kısmında herhangi bir patolojik bulguya rastlanmaz.
Çoğunlukla ebeveynler, bebeklerinin aynı yaş grubundaki diğer çocuklarda sık görülen yetenek ve becerilere sahip olmadığını fark eden ilk kişilerdir. Ebeveynlerin fark ettikleri gelişimsel gecikmeler nedeni ile doktora müracaat etmeleri serebral palsinin erken tanı konulmasına yardımcı olabilmektedir. Hafif klinik seyirli bazı hastalarda ise tanı 3-4 yaşına kadar gecikebilmektedir.
Serebral palsi nasıl tedavi edilir?
Serebral palsi tam olarak iyileştirilemese de sizin ve çocuğunuz belirtilerle başa çıkmasına, ileride karşılaşılabilecek sorunları önlemenize ve çocuğunuzun yeteneklerinden en iyi şekilde yararlanmanıza yardımcı olabilir. Fiziksel tedavi ve egzersizler serebral palsili hastalarda tedavinin değişmez temel yapı taşıdır. Romatem Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Serebral Palsi hastalarına kişiye özel belirlenmiş tedavi ve egzersiz programları uygulanmaktadır. Serebral Palsili hastalar için fizik tedavi ve egzersiz yaşamının bir parçası olmalıdır. Bu fizik tedavi ve egzersiz programları hastaya spesifik olmalıdır. Tonus bozukluğu ve çeşitli komplikasyonlar için ilaç ve çeşitli enjeksiyonlardan (botox) da ihtiyaç halinde faydalanılmaktadır. Daha ciddi komplikasyonların varlığı durumunda ise bir takım cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır.