Ben oldum olası ne çok sıcak severim, ne de çok soğuk. İkisi de bana ağır geliyor. Sıcaklarla birlikte bir anda tüm enerjimin çekildiğini hissediyorum. İştahım tamamen kesiliyor. Başım ağrıyor ve nefes almak bile çok ağır gelebiliyor. Pek çoğunuz gibi...
Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısımız artıyor ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışıyor.
Özellikle
yüksek tansiyon, kalp yetmezliği ve koroner kalp hastalığında sıcaklar nedeniyle artış görülür. Ayrıca sıcak havalarda terleme ile ortaya çıkan su ve mineral kaybı sonucu; baş dönmesi, bayılma hissi ve bulantı gibi sağlık problemleri de görülebilir.
Özellikle **bebek ve çocuklarda ishal
** görülme oranı artar; sıcak havalarda besinlerin bozulma riski yüksek olduğu için de besin kaynaklı zehirlenmeler sık görülür. Ancak her mevsim olduğu gibi sağlıklı ve dengeli beslenme ile yaz aylarında da sıklıkla görülen bu tür sağlık problemlerinin azaltılması mümkün olur.
Yazın, **hafif beslenmek
** kolay doyduğumuz için daha kolaydır. Küçük bazı değişikliklerle bu dönemi sağlıklı geçirebiliriz.
**1- Kızartmalara veda edin
**
Hiçbir zaman kızartma tüketilmesini sağlıklı bulmuyorum ama özellikle bu mevsimde kesinlikle uzak durmalısınız.
Yaz aylarında tüketilen yağlı ve hamurlu yiyecekler, vücutta yorgunluğa, baş ağrısı ve tansiyona neden olduğu için kaçınılmalıdır. Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine haşlama, ızgara ve fırın gibi sağlıklı pişirme yöntemleri uygulanmalıdır. Fındık, ceviz, badem gibi yağlı besinleri günlük tükettiğiniz yağ miktarını azaltarak kullanabilirsiniz. 1 tatlı kaşığı yağ yerine 5 adet fındık/badem veya 2 adet ceviz tüketebilirsiniz.
2- Yaz meyveleri tüketin
Yaz sıcaklarından korunabilmek için enerji ve vitamin deposu olan karpuz, üzüm, çilek, kiraz ve şeftali gibi yaz meyvelerinin tüketilmesi gerekiyor. Yüzde 90'ı su olan karpuz, tüketildiğinde tokluk hissi verir. İyi bir lif kaynağı olduğu için de bağırsak hareketlerini düzenler. Ayrıca karpuz protein, yağ, karbonhidrat ve fosforun yanı sıra A ve C vitamini de içeriyor. Karpuz gibi diğer yaz meyveleri de vitamin ve mineraller açısından çok zengin bir içeriğe sahip. Bu nedenle tüketilmesini önerdiğim yaz meyveleri, sıcaklığın neden olduğu sıvı kaybını önlemesinin yanı sıra vücuda vitamin ve mineral desteği de sağlar. Tabii ki herkesin kendine uygun miktarda tüketmesi gerekir.
**3- Baş yemeğimiz sebze ve salatalar
**
Tüm yeşillikleri, domatesi salatalığı içeren güzel bir salata yazın vazgeçilmeziniz olmalı. İçine benim gibi haşlanmış baklagilleri atabilirsiniz. Üzerine haşlanmış tavuk veya kırmızı etle daha sağlıklı bir menü yarata bilirsiniz. Salata sevmeyenlerdenseniz, sebzelerinizi etle pişirebilirsiniz.
**4- Mutlaka su için
**
Vücuttan atılması gereken sıvı normal koşullarda idrar, dışkı ve solunumla atılır. Yaz aylarında sıcaklıkla beraber artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için yeterli sıvı alımı çok önemlidir. Bu nedenle, her gün en az 8-12 su bardağı su içilmelidir. Ayrıca egzersiz yapıldığında daha fazla su tüketmeye dikkat etmek gerekir.
**5- Besinleri yavaş ve iyi çiğneyerek tüketin
**
Doygunluk hissi, yemek yendikten 15-20 dakika sonra hissedilmeye başlanır. Bu nedenle yavaş yavaş yemek yemeye özen gösterin. Yemek esnasında lokmalar arasında yemeğinize sık sık ara verin.
6- Gıda zehirlenmelerinden korunmak için hijyene önem verin
Özellikle yaz aylarında artan hastalıklardan biri besin zehirlenmeleridir. Çoğunlukla hafif seyirli ve kısa süreli hastalıklar olmalarına karşın, zehirlenmeye yol açan besinler ve kişiyle ilgili bazı faktörler hastalığın zaman zaman daha ağır seyretmesine hatta ölümcül olmasına yol açabilir. Özellikle yaz aylarında dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçınmaya, çabuk bozulan potansiyel riskli besinleri (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletmemeye ve besinlerin satın alınması, hazırlanması ve pişirilmesi, saklama aşamalarında hijyene dikkat edin.
7- Mutlaka süt ve yoğurt tüketin
Süt ve yoğurt gibi gıdalar kalsiyum içeriğinden dolayı kalbin düzenli olarak atmasını sağladığı gibi sinir sistemine de yardımcı olur. Uykusuzluğa da iyi gelir. Bu nedenle her gün mutlaka tüketmelisiniz.
Yazan: Uzman Diyetisyen Simge Çıtak