Servikal bölgenin tedavisinde işe yarayan serklaj ameliyatı nedir sorusunu ayrıntılı biçimde açıklamak mümkündür. Serviks olarak da isimlendirilen rahim ağzı, rahmin dış dünyaya açılan kısmını oluşturur. Hamileliğin normal seyrinde, serviks bölgesinin kapalı olması beklenir. Ancak bazı sorunlardan ötürü rahim ağzının erken açılması ya da açıklık miktarında fazlalık bulunması gibi anomaliler, serklaj işlemine başvurulmasına yol açabilir.
Tıbbın gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan teknikler, kadın sağlığı ve doğum güvenliğinin korunmasında etki gösterir. Jinekolojik tedavi yöntemleri arasında kabul gören serklaj, servikal yetersizliğin tedavisinde tercih edilir. Doğum öncesi açılma görülen rahim ağzının kapalı tutulması, bu yöntem sayesinde gerçekleştirilir. Rahim ağzının torba formuna getirilmesi ve girişin daraltılması amacıyla bölgede bir dikiş ağı oluşturulur. İlk kez 1902 yılında uygulanan ve sonrasında güvenilir bir cerrahi işlem haline gelen serklaj, özellikle erken doğumun önlenmesinde önemli rol oynar. Böylece prematüre doğum ve bebek ölümü oranları büyük ölçüde azaltılmış olur.
Serklaj dikişleri, doğumun son evrelerine doğru alınarak, olumsuz etkilere yol açması engellenebilir. Dikişlerin alınması süresi planlanan doğum türüne göre değişiklik gösterir. Normal doğumu tercih edenlerin dikişleri ortalama 37. haftada alınırken, sezaryen planlanıyorsa doğum sonrası dikiş alınması uygun görülür.
Kişisel farklılıklar ve rahim ağzındaki açılma derecesi doğrultusunda sınıflandırılan serklaj tipleri, üç adettir. Bu uygulamalarda kişinin minimum ağrı ve maksimum verimde sonuçlar alması amaçlanır.
Tiplerden ilki Mcdonald serklajı olarak adlandırılan transvajinal serklajdır. En sık kullanılan yöntemlerden olan Mcdonald, etkinliğinin kanıtlanmış olması nedeniyle öne çıkar. Bu yöntemde vajinanın genişlemesi yardımıyla, rahim ağzının görüntülenmesi için spekulum adlı bir cihaz vajinaya sokulur. Bu sayede rahim ağzının tümünün en net biçimde görülmesi sağlanır. Sonrasında tıbbi iplik ve iğne aracılığıyla rahim ağzı dikilir. Son olarak spekulum çıkarılarak işlem bitirilir.
Bir diğer yöntem Shirodkar serklajı şeklinde tanımlanan de kullanılır. Rahim ağzı ve vajinanın birleşim bölgesine ön ve arkadan kesik atılır. Kesi bölgesinden içeriye cerrahi bantla tutturulan bir iğne giriş yapar. Bu iğne sayesinde rahim ağzı istenilen kapalılık derecesine getirilir. Kesiler ise cerrahi dikişlerle kapatılır.
Son olarak kadınlara uygulanan bir başka ameliyat transabdominal servikal serklajdır. Açık ve laparoskopik yöntemlere dayanan işlem, genişlemenin önlenmesinde önemli bir paya sahiptir. Her ne kadar uzun sürüyor gibi görülse de serklaj ameliyatı ne kadar sürer sorusunun cevabı dakikalardır. Genel anestezi desteğinde sürdürülen ameliyat yaklaşık 10 dakika içerisinde tamamlanır.
Servikal yetmezliğe çözüm olarak uygulanan serklaj ameliyatı, yalnızca hamile kadınlar için geliştirilmiştir. Gebeliğin hangi dönemi olduğu fark etmeksizin servikal yetmezlik yaşadığı anlaşılan hamile kadınlar, mutlaka bu işlemden yararlanmalıdır. Tedavinin acil ya da koruyucu olarak iki sınıfa ayrıldığı görülür.
Doğru yaklaşım sonrası mucizevi etkiler yaratan serklaj işleminin bazı kişilere uygulanması oldukça sakıncalıdır. Bunun yanı sıra serklaj uygulaması sonrası risk durumu fark edilmesi halinde dikişler alınarak rahim ağzının normale dönmesi sağlanır. Bu nedenle işlem öncesi serklaj ameliyatı riskleri dikkatle incelenmeli, daha sonra uygulamaya başlanmalıdır. Doğumu aktif olarak başlayanlar, rahim içinde kanaması olanlar, amniyon kesesi ya da rahimde iltihap oluşanlar, su kesesi açılanlar ve canlılığı yitirilmiş fetusa sahip kişilerde serklaj uygulanması beklenmez. Bu gibi durumlarda serklaj doğrudan anne hayatını etkileyerek ölüme kadar giden ciddi problemlere yol açabilir.
Pek çok ameliyatta olduğu gibi serklaj ameliyatı sonrasında da bazı konulara önem verilmesi gerekir. Kişinin hamilelik sürecini daha rahat geçirmesini sağlayacak bu kolaylaştırıcı öneriler, herkese mutlaka bildirilmelidir. İşlem sonrası dönemde hastanın birkaç saat doktor gözetiminde tutulması tavsiye edilir. Ayrıca ilk 1-2 gün sindirim kolaylığı bulunan yumuşaklıkta besinlerin tüketilmesi önemlidir. Bunun dışında rahim ağzında tam bir iyileşme oluşana kadar yorucu faaliyetlerden uzak durmak ve bolca istirahat etmek, hastanın faydasına olur.
Temel olarak servikal yetmezlik olgularında başvurulan serklaj ameliyatı göz sorunlarında da kullanışlı olabilir. Göze dışarıdan uygulanan ve çökertme tekniği olarak da bilinen serklaj, retinanın yatışmasına yardımda bulunur. Gözün beyaz kısmını tamamen örten konjonktiva tabakasının altına hammaddesi silikon olan ince şeritler yerleştirilir. Göz kaslarının da altına getirilen bu şeritler, göz dışarıdan baskı uygulamış olur. Böylece retina yatıştırılır ve kalıcı yapışıklık oluşur.