Sermaye hesabı nedir, ana bileşenleri nelerdir? Sermaye hesabı nasıl çalışır?

Ekonomi biliminin toplam üretim, tüketim, tasarruf, yatırım ve istihdam gibi durumlarını araştıran, bu durumların etkilerini inceleyen, bazı çözümler sunan alt dalı makroekonomide bazı ögeler bulunur. Sermaye hesabı da makroekonomideki ödemeler dengesine ait ögeler arasında yer alan bir ifadedir ve temel olarak ulusal varlıklarda yaşanan değişimleri ifade eder. Sermaye hesabında görülen fazlalık ya da eksiklik ülkenin ekonomik durumuna dair bazı bilgiler verir.

Sermaye hesabı nedir?

Bir ülkenin millî varlıklarında bazı değişiklikler yaşanabilir. Sermaye hesabı bu değişikliklerin ifadesidir ve "Capital Account" olarak da bilinir. Finansal olarak kabul edilmeyen ya da üretimi yapılmayan varlıkların edinimleri ya da elden çıkarılmaları ya da sermaye transferi yapılması gibi yollar ile elde edilen akımları içerir.
Bir ülkede sermaye hesabı sonucunda fazlalık varsa o ülkeye para girişi oluyor anlamına gelir. Ancak sermaye hesabında görülen açık o ülkeden para çıktığının ifadesidir. Sermaye hesabında açık bulunan ülke halkın başka ülkelerde bazı varlıklara sahip olduğu anlamına da gelebilir. Sermaye hesabının cari açığa etkisi tek yönlüdür. Nakit para akışı cari açığı tetikleyici bir unsurdur.

Sermaye hesabı nasıl çalışır?

Cari yükümlülükler, tüm varlıkların toplam defter değerinden çıkartıldığında kullanılan sermayeye ulaşılabilir. Sermaye hesabını bulabilmek için uygulanacak formül şu şekildedir:

Sermaye = Toplam varlıklar – Cari yükümlülükler

Ödenmiş ve ödenmemiş sermaye hesapları vardır. Ödenmiş sermaye hesapları 500 sermaye hesabı olarak anılırken ödenmemiş olan sermaye hesabı 501 sermaye hesabı olarak adlandırılır. 500 sermaye hesabının işleyişi işletmenin taahhüt ettiği tutarı alacak olarak kaydetmesi şeklinde uygulanır. Sermaye arttırımı durumunda bu hesap yeniden alacak olarak kaydedilir. Sermaye azaltılırsa da borç olarak yazılır. 501 ödenmemiş sermaye hesabının işleyişi ise işletme için tahsis edilen ya da ortaklar tarafından yüklenen sermayenin daha ödenmemiş olan bölümüdür. İşletme taahhüt etmiş olduğu sermaye tutarı olan 500 sermaye hesabını bu hesaba borç olarak yazar. Ödenen tutarlar ise alacak olarak kaydedilir.

Sermaye hesabının ana bileşenleri nelerdir?

Sermaye hesabı bazı bileşenlerden oluşur. Sermaye hesabının ana bileşenleri ve açıklamaları şu şekildedir:

• Ek ödenmiş sermaye: Pay sahibi olan ortaklardan alınan ve itibari kıymetini aşan rakamı ifade eden sermayedir. Hisse senedi primi olarak da anılır.
• Hisse senedi sermayesi: İmtiyazlı olan hisse senedinin rakamını ifade eder. İhraç edilen hisse sahiplerinin hisse senedinin birimleri için yatırdıkları rakamı ifade eder.
• Diğer sermaye etkileri: Ortaklı olan işletmeler ya da tek sahibi olan firmalar için ortakların sermaye dengelerini içerir.

• Birikmiş kazanç: Belirli bir tarihte bir işletmenin birikmiş kârıdır.