Sevan Nişanyan Size Ne Etti?

Sevan Nişanyan (afedersin) Ermeni yazar ve dil bilimci, doğa koruyucu, zararsız bina inşa edici...

Orta öğrenimini Işık Lisesi ve Robert Lisesi'nde tamamladı. 1974'te ABD'ye giderek Yale Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi'nde tarih, felsefe ve Güney Amerika Siyasi Sistemleri üzerine eğitim gördü.
1984-1985 yıllarında Commodore 64 adlı kişisel bilgisayarı (PC) Türkiye'ye getiren firmanın kurucusu ve yöneticisi oldu.

Sevan Nişanyan özellikle referans olarak gösterilebilecek kalitede seyahat kitapları ve kendi deyimiyle Türkçe kelimelerin kökenini ve tarihsel gelişmesini belgelemek amacıyla oluşturduğu Nişanyan Sözlük ile biliniyor.

Sevan Nişanyan, 'arkamı sağlama alayım' anlayışının hakim olduğu Türkiye'de bile eleştirileriyle hem muhafazakar hem de sol kesimin hışmına uğramış ender, korkusuz ve dürüst insanlardandır herhalde.

1995 yılında eski eşi Mutlu Tönbekici ile yerleştiği Şirince'yi yolları, bakımsız evleri onarıp yerli yabancı turist merkezine çevirdi.

Tüm inşaat ve onarım işleri güzel ülkemizin bitmek tükenmek bilmeyen bürokratik engellerine takılmasına ve izinsiz bakım, onarım ve inşaat çalışmaları yüzünden hakkında açılmış onlarca davaya rağmen vazgeçmedi ve sürekli mühür yese de dur durak bilmedi. Cesareti nedeniyle yerel halk tarafından da çok sevilen Nişanyan, 2001 yılında kaçak inşaat nedeniyle 10 ay hapis cezası aldı.

Eski eşi cezaevi sürecini şöyle anlatıyor:

''Şirince sit alanı, kentsel sit alanı ilan ediliyor. Bütün çevre dokusuyla, geniş ölçekli, doğal bir sit alanı olarak yeni bir statüye kavuştu. Bu nedenle, istediğiniz gibi inşaat yapamıyorsunuz. Bu tamam. Lakin kanunda imar planı çıkana kadar, hükümetin hemen bir yıl içinde çıkarması gereken, geçiş dönemi yapılaşma koşulları diye bir paragraf var. O çerçevede inşaat yapabilmeniz lazım. Bakın, otuz yıl geçti diyoruz, ne bu geçiş dönemi yapılaşma konuları Şirince'de tam olarak netleşti, ne de imar planı çıktı. Bu süreç içinde çok zorlandık, inşaatlarımızı yapamadık. Elli kere Anıtlar Kurulu'nu ziyaret ettik, izinleri alamadık. Sevan durmak bilmeyen bir adam olduğu için onlarca kez kapılarını aşındırdı; sonra da 'Yeter gari' dedi ve başladı inşaata.''
Açık cezaevinde kalacağına dair söz verilmesine rağmen Nişanyan, Aydın Yenipazar Kapalı Cezaevi’nde...

Cezaevine girerken evler konusunda ''Şirince'de yaptığımız işler iyi şeylerdir, doğru şeylerdir. Memleket için örnek olabilecek işlerdir. Bir çıkar kaygısıyla değil, felsefi tutarlılık kaygısıyla yapılan işlerdir. Bu işler bir takım saçma sapan insanların hoşuna gitmiyor diye durdurulacak değildir.'' dedi. Kültür ve Turizm Bakanlığı dalga mı geçiyor? Kafaları mı karışık?

Kültür ve Turizm Bakanlığı Şirince'yi tanıtırken twitter hesabından, Sevan Nişanyan'ın cezaevine girmesine neden olan Nişanyan evlerinin fotoğrafını kullandı. “Adı gibi şirin olan, pek çok eski evin ve dar sokakların kuşattığı bir yer: #Şirince #İzmir”

İlçede yaptığı bakım, onarım ve kültür dokusuna zarar vermeyip 'doğayı katletmeden' inşa ettiği binalarla yüzbinlerce turistin akın akın Şirince'ye gelmesini sağlayan Sevan Nişanyan ve destekçileriyle bu kadar açık bir şekilde dalga geçilemezdi sanırım... Esas soru: Sevan Nişanyan size ne etti?

Nişanyan'ın davalarını takip eden binlerce insan, bu cezaların kaçak inşaatla hiçbir alakası olmadığını, Sevan Nişanyan'ın kimliği ve korkusuzca açıkladığı 'tehlikeli' düşüncelerden dolayı verildiğine dair hemfikir. Bakın Nişanyan daha cezaevine girmeden önce neler diyor.

“Bu süreçte benim Ermeni olmamın oynadığı rol apaçık. Türkiye’de sıra dışı herhangi bir şey yapan herkes cezalandırılır. İstersen soyadın ‘Öztürk’ olsun, fark etmez. Sıra dışı veya kişilikli bir iş yaparsan cezalandırılırsın. Bir de üstüne Ermeni’ysen bu katmerlenir.”

Nişanyan’ın serbest bırakılması için ulusal ve uluslararası düzeyde imza kampanyaları başlatıldı.

İmza kampanyalarında birinde açıklanan görüşler şöyle;

“Kaçak inşaat cenneti olan Türkiye’de kimseye ceza verilmezken yazar Sevan Nişanyan, Şirince Köyü’nde kendi mülkü üzerinde kaçak inşaat yaptığı gerekçesiyle cezalandırılarak 2 Ocak tarihinden itibaren İzmir-Torbalı cezaevinde tutulmaktadır. Ayrıca Şirince’de yarattığı eserlerden dolayı mimarlık nobeli ile taçlandırılması gerekirken, hakkında açılan 17 davadan dolayı yaklaşık 50 yıllık bir ceza tehdidi ile de karşı karşıyadır. Aslında herkesin bildiği gibi Sevan Nişanyan’ın davalarının kaçak inşaat ile bir ilgisi yoktur. Bu cezalar resmi ideolojiye karşıt tarih ve dil çalışmalarından dolayı verilmektedir.”

Diğer bir imza kampanyasında ise Sevan Nişanyan'ın İslamiyet hakkındaki düşüncelerinden ötürü uslu durmaya zorlanması yönünde...

“Kendi arsasına yaptığı bir köy evi için 2+2 yıl hapis cezası alan Sevan Nişanyan’a yapılan adaletsizliği kınıyoruz! Kaçak yapılar ve çarpık kentleşme cehennemi olan ülkemizde Şirince’yi bir turizm ve kültür cenneti haline getiren Nişanyan’a verilen ceza haksız ve utanç vericidir. Müslümanların çoğunlukta olduğu bir ülkede, İslam’la ilgili alaycı ya da küçümseyici ifadelerin nefret suçu kapsamına giremeyeceğini savunduğundan dolayı hakkında açılmış 13,5 aylık bir dava daha bulunan Sevan Nişanyan’a verilen bu ağır ve haksız mahkûmiyetin, imar mevzuatı sebebiyle verilmiş olduğuna inanmıyoruz. Sevan Nişanyan’ın mahkûmiyeti vicdanları zedeleyen ve fikir özgürlüğü umutlarını gölgeleyen yüzkızartıcı bir karardır.”

Nişanyan'ın hedef tahtası haline getirilmesine neden olan ilgili yazısı için; Nefret suçlarıyla mücadele etmeli

Torbalı açık cezaevinden, İzmir Buca Kapalı Cezaevi'ne ardından Aydın Yenipazar Kapalı Cezaevi'ne gönderilen Sevan Nişanyan, 2 Ocak 2014 tarihinden beri cezaevinde. Sizce bu utanç kimin? Bu utanç hepimizin.

Orhan Kemal Cengiz'in röportajlarından alıntılar yapılmıştır.