Seyit Battal Gazi Külliyesi Restorasyonunda Son Rötuş

Eskişehir'in Seyitgazi ilçesindeki Seyit Battal Gazi Külliyesi'nin 2009 yılında tamamlanan restorasyon çalışmalarının ardından kısmi tadilatları sürüyor. Yaklaşık 50 yıl sonra yeniden restore edilen külliyede, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından çatıdan temele kadar kapsamlı çalışma yapıldı. Bugün kısmi tadilatları süren külliyeye, ziyaretçiler yoğun ilgi gösteriyor.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Sanat Eserleri ve Yapı İşleri Daire Başkanı Suat Faruk Giray, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Eskişehir'in Seyitgazi ilçesinde, 150 metre yüksekliğindeki Üçler Tepesi'nde bulunan Seyit Battal Gazi Külliyesi'nin 13. yüzyıl dönemine ait önemli bir kültür varlığı olduğunu belirterek, bir avlu içerisinde cami, türbe, medrese ve imaretten meydana geldiğini kaydetti.

Bizans'a karşı yapılan savaşlarda büyük kahramanlıklar gösteren ve İslamiyet'in Anadolu'ya yayılmasında büyük katkısı olan, Seyyit Battal Gazi adına 1207-1208 yıllarında Anadolu Selçuklu Sultanı 1. Alaeddin Keykubat'ın annesi Ümmühan Hatun tarafından türbe ve cami yaptırıldığını anımsatan Giray, şöyle konuştu:

"Bu eserimiz, 13. yüzyıla dayanmakla birlikte 15, 16 ve 17. yüzyıllarda yapılan eklerle büyütülmüştür. Cami, türbe, medrese ve aşevinden oluşan bir komplekstir. Caminin önündeki son cemaat yeri sivri kemerlerle birbirine bağlanmış 7 sütunun taşıdığı bir çatıyla örtülmüştür. Son cemaat yerinden 3 kubbeli ve 3 bölümlü uzun bir giriş koridoruna, onun ardından da kare planlı ve kubbeli ibadet yerine girilmektedir. İbadet yerini örten kubbe 16 köşeli bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Kasnağın ilginç bir yapı şekli bulunmaktadır. Kare kasnağın köşeleri kırılarak sekizgene oradan da 12 köşeli kasnağa geçilmektedir. Mihrap, sivri kemerli bir niş şeklindedir. Minber, beyaz mermerden olup üzerinde bezeme elemanlarına rastlanmamaktadır. Minare, kare kaideli olup üzerine tuğladan yuvarlak gövdeli tek şerefelidir. Külliyenin ortasında dikdörtgen planlı medrese bulunmaktadır. Medrese alışılagelenin dışında biraz çarpık olup üzeri kubbe, yanları da tonoz örtülüdür. Türbe bölümünde türbedar odası ile Seyit Battal Gazi ile Ahmet ve Mehmet beylerin türbeleri de bulunmaktadır."

-"Kapsamlı restorasyon 2009 yılında tamamlandı"-

Giray, külliyenin tamamında yapı malzemesi olarak taş, mermer ve tuğla kullanıldığına dikkati çekti.

Külliyeye, yıllar itibariyle oluşan hasarların giderilmesi için Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak 2005-2006 yıllarında kapsamlı bir restorasyon projesi hazırlattıklarını ve 2007 yılında da restorasyon çalışmalarına başladıklarını ifade eden Giray, "Kapsamlı bu restorasyon çalışmaları 2009 yılında tamamlandı. Bu restorasyon çalışmaları Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü'müz marifetiyle yürütüldü ve restorasyon çalışmalarımızı Eskişehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'ndan onaylı projeler doğrultusunda yürüttük. Yapının orijinal mekanları aynen muhafaza edilmiştir" diye konuştu.

Giray, restorasyon çalışmalarının 1 milyon 500 bin liraya mal olduğunu aktararak, şöyle devam etti:

"Restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından eksikliklerinin giderilmesi için kısmi tadilatımız var. Sıralı boyalar tekrar gözden geçirilip, bakır üst örtü toplatılmakta, elektrik tesisatında sorunlar giderilmekte. Bunlar kabul eksiklikleri olarak yapılmakta. Bu çalışmalar tamamlandıktan sonra da tekrar değerlendirme işlemi, Genel Müdürlüğü'müzce yapılacaktır."

-Seyit Battal Gazi-

Malatya Serdarı Hüseyin Gazi'nin oğludur. Doğum yılı 690-695 olarak tahmin edilen ve asıl adı Cafer olan Seyit Battal Gazi'nin annesi Peygamber soyundandır.

Seyit Battal Gazi, Emevi ordularıyla Bizans ordularına karşı savaşmış, kişisel olarak üstün başarılar kazanmıştır.

M.S. 715 yılında İslam ordularının İstanbul'u kuşatmasına katılmış, bu arada Bizans İmparatoru'nun kızını kaçırarak evlenmiştir. 717-740 yılları arasında devam eden 22 yıllık Akrenion Savaşı'na katılmış, 740 yılında bugünkü Eskişehir'in Seyitgazi ilçesi yakınlarındaki Nacoleai şehrinin Mesih Kalesi önünde şehit düşmüştür.

Seyit Battal Gazi'nin seyitliği annesi Saide Hatun'un Peygamber soyundan olduğuna ve efendiliğine, battallığı, görülmemiş heybetine ve kuvvetine, gaziliği, savaş alanlarında gösterdiği yiğitliği ve aldığı sayısız yaralara dayanır.

Bizans'a karşı yapılan savaşlarda büyük kahramanlıklar gösteren ve İslamiyet'in Anadolu'ya yayılmasında büyük katkısı olan, yıllar yılı nesilden nesile kahramanlıkları anlatılan Seyyit Battal Gazi'ye ait türbe, 1207-1208 yıllarında Selçuklu İmparatoru 1. Alaaddin Keykubat'ın annesi Ümmühan Hatun tarafından yaptırılmıştır.

Yapımı 13. yüzyılda tamamlanan Seyit Battal Gazi Külliyesi, Osmanlı Devleti'nin kuruluş ve gelişme dönemlerinde külliye halini almıştır. Külliye, daha sonra yapılan ek yapılarla Roma, Selçuklu ve Osmanlı'nın izlerini taşıyor.

İkinci Dünya Savaşı'nın devam ettiği yıllarda ambar olarak kullanılan külliye, zarar görerek 1954 ve 1957 yıllarında iki kez restorasyon yapılmıştır. Yaklaşık 50 yıl sonra yeniden restore edilen külliyede Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından çatıdan temele kadar kapsamlı çalışmalar yapıldı.