Ankara (AA)- Türkiye'nin de aralarında bulunduğu birçok ülkede sezaryenle doğumda yaşanan artışa paralel devlet, özel ve üniversite hastanelerinin 2007 yılına ait canlı doğum bilançosunda sezaryen oranlarının yüksek çıkması Sağlık Bakanlığı'nı harekete geçirdi.
Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması (AÇSAP) Genel Müdürlüğü Kadın Sağlığı ve Aile Planlaması Daire Başkanı Dr. Rukiye Gül, geçen yıl hastanelerde kayıtlı olarak 1 milyon 126 bin canlı doğum yapıldığını, bu rakamın yüzde 42,5'inin sezaryen, yüzde 57,5'inin normal doğum olduğunu bildirdi.
Gül, 2007 verilerine göre, 81 ilin 40'ında sezaryenle doğum oranlarının Türkiye ortalamasının üstünde olduğunun tespit edildiğine de dikkat çekti.
Sezaryene, ilk başlarda anne adayının hayatını kurtarmak için "umutsuz" yapılan bir ameliyat, sonralarda bebeğin yaşamını kurtaracak "düşük riskli" bir operasyon olarak başvurulduğuna işaret eden Gül, şimdilerde ise tıbbi zorunluluğun dışında "anne adayının istediği ve hekimin hayatını kolaylaştıran bir tercih" olduğunun altını çizdi.
Gül, normal doğumun doğal ve fizyolojik bir süreç, sezaryenin ise gerektiğinde kullanılması gereken bir ameliyat olması gerektiğini vurguladı. Sezaryen oranlarının her yıl artması üzerine geçen yıl "Doğum ve Sezaryen Programı" başlattıklarını ve "Her gebeye normal doğum şansı" sloganıyla hareket ettiklerini belirten Gül, bu yıl da devlet hastaneleri ve çeşitli üniversitelerden öğretim üyeleriyle uzman derneklerin temsilcilerinin aralarında bulunduğu bir Bilim Kurulu oluşturarak "Doğum Eylemi Yönetim Rehberi" hazırladıklarını bildirdi.
Gül, tıbbi zorunluluk dışında sezaryen yapılmasının önerilmediği, anne-bebek sağlığı açısından normal doğumun desteklenmesi amacını taşıyan rehberin 81 ilde uygulanması için genelge yayımlandığını da duyurdu.
Dünya Sağlık Örgütü'nün, tüm doğumlar içinde sezaryen oranını yüzde 5-15 olarak belirlediğine dikkat çeken Rukiye Gül, "Sağlık Bakanlığı olarak şu an yüzde 42,5 olan sezaryen oranını yüzde 25'lere indirmek istiyoruz." dedi.
-PERFORMANS KRİTERİ OLDU-
Sağlık Bakanlığı, ayrıca 1 Eylül'de yürürlüğe giren "Sağlıkta Performans ve Kalite Yönergesi" ile sezaryen oranlarını da kurumsal performans kriterleri arasına koydu.
Buna göre, hastanede gerçekleştirilen sezaryenle doğum oranları, hastanenin yıllık performansının bir göstergesi olarak kabul edilecek.
Sağlık Bakanlığı Performans Yönetimi ve Kalite Geliştirme Dairesi Başkanı Hasan Güler, Türkiye'deki sezaryenle doğum oranlarını sorguladıklarını bildirdi.
Bakanlık olarak sezaryen oranlarını Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği oranlara çekmek istediklerini belirten Güler, "Sezaryen oranlarını, performans kriterlerinde bir klinik gösterge olarak alıyoruz. Koyduğumuz kriterlere göre, tüm hastanelerde sezaryen oranı yüzde 15'i, eğitim hastanelerinde ise yüzde 20'yi geçmemeli" diye konuştu.
Güler, hastanelerin hizmet kalite belgesi alabilmeleri için de sezaryen oranının istenilen düzeyde olması gerektiğinin altını çizerek,"Sezaryenle doğum oranları belli bir düzeyin üstündeyse o hastanedeki işleyişin sezaryen anlamında iyi olmadığını düşünüyoruz. Kurumsal kalite çalışmalarında sezaryen oranı yüksek olduğu zaman bireysel performansı da olumsuz etkileyebilir. Ek ödemeye, döner sermayeye de olumsuz yansıyabilir" dedi.
-GÖZALTI BİLANÇOSU-
Sağlık Bakanlığı'nı harekete geçiren istatistiklere göre, Avrupa ülkelerinde olduğu gibi son 10 yıl içinde Türkiye'deki doğumlarda sezaryen oranları ciddi artış gösterdi.
Tüm doğumlar arasındaki sezaryen oranları İngiltere'de 1990'da yüzde 11.2, 2005'te yüzde 14.1 ve 2002'de yüzde 21.6; Fransa'da 1990'da yüzde 13.9, 1995'te yüzde 14.9 ve 2003'te yüzde 18.7; Almanya'da 1990'da yüzde 15.7, 1995'te yüzde 17.2, 2003'te yüzde 24.8; ABD'de 2002'de yüzde 21, 2003'te yüzde 27.6 ve 2006'ta yüzde 31.
Her 5 yılda bir yapılan Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verilerine göre, 1998 yılında tüm doğumlar arasındaki sezaryen oranı yüzde 14, 2003'te yüzde 21.4 iken Sağlık Bakanlığı verilerine göre hastane doğumları arasındaki sezaryen oranı 2005'te yüzde 40.7, 2006'da 40.3 ve 2007'de yüzde 42.5.
Yıllara göre sağlık kuruluşunda doğum oranları ise 1993'te yüzde 59.6, 1998'te yüzde 72.5 ve 2003'te yüzde 78.
Yine 1993'te yapılan doğumların yüzde 75.9'u, 1998'deki doğumların yüzde 80.6'sı ve 2003'teki doğumların yüzde 83'ü sağlık personeli yardımıyla gerçekleştirilmiş.
Devlet hastanelerinde yapılan doğumların yüzde 36.4'ü, özel hastanedekilerin yüzde 59'u, üniversite hastanelerindekilerin yüzde 56'sı sezaryenle.