Genel Sağlık Sigortası (GSS), kişilerin öncelikli olarak sağlıklarını korumak ve olası sağlık sorunları ve riskleri ile karşılaşmaları durumunda ortaya çıkacak olan harcamaların finansmanını sağlayan sigorta türüdür. Belli bir prim ödemesini kapsar. Prim borçları bazı durumlarda affa tabi tutulurken bazı durumlarda cezai yaptırımlara kadar ileri gidebilir.
Çalışanlara ait primler, işveren tarafından ödenmek zorundadır. Bu bir zorunluluk olduğu için herhangi bir borçlanma durumu yaşanmaz. Ancak çalışmayan kişiler kendi prim ödemelerini dışarıdan yaptıkları için her ay prim borcu çıkar. Aylık bir düzenle ödenme zorunluluğu bulunan bu prim borçları ödenmediği zaman ortaya GSS (Genel Sağlık Sigortası) borcu çıkar. Primlere gecikme zammı da uygulanır.
Kişiler, GSS borçlarının olup olmadığını öğrenebilmek ya da teyit etmek için e-Devlet üzerinden borç sorgulama işlemi yapabilir. GSS borçlanması, borç ödenmedikçe birikir ve faiz eklenmesi yapılır. Faizler günlük olarak uygulanır. Bir süre sonra ise SGK tarafından yasal takip süreci başlatılır.
SGK GSS borcu yasal takip, borcun ödenmemesi durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) borçluya karşı başlattığı resmî süreci ifade eder. Bu süreçte, SGK borçluya borcunu ödemesi için bir uyarı yapar ve tebligat gönderir. Borcun ödenmemesi durumunda ise yasal takip işlemleri devreye girer.
SGK GSS prim borçları düzenli olarak yapılmak zorundadır. Aksi takdirde kişiler devlete borçlanır. Bazı durumlar için borç sildirme işlemi de yürürlüğe girebilir. Af çıkması bu durumlara örnek olarak gösterilebilir. İptali söz konusu olmayan bir prim ödemesi olduğu için ödenmemesi hâlinde kişiler cezaya tabi tutulur. Bu borcun silinmesi için af çıkması ve borcun ödenmesi dışında geçerli olan bazı durumlar şunlardır:
Tüm bu durumları resmî olarak ispatlayan kişilerin de belli şartlara bağlı olarak borçları silinebilir.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigorta pimini ödemeyen borçlular hakkında çeşitli işlemler başlatılır. Çeşitli diğer borçlar gibi SGK GSS borcu da icralık olabilir. Belirlenen süre için de ödenmeyen sigorta primlerinin tahsilini temin edebilmek adına borçlular hakkında kanunlar gereğince icra takip işlemleri uygulanır.
Ödenmekle yükümlü tutulan bir borç olduğu için ödenmemesi hâlinde belirlenen kanuni sürelere göre yasal işlem ve icra takibi başlatılır. Borcun ödenmeme hâli devam ettikçe ise kişinin evine ya da iş yerine haciz de gönderilebilir.