Sıcak Havada Beton Dökümünde Alınması Gereken Önlemler

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi 13. Dönem Yönetim Kurulu tarafından yapılan yazılı açıklamada, sıcak havada beton dökümünde alınması gereken önlemler bildirildi.

Açıklamada, son günlerde Kuzey Afrika üzerinden gelen ve Basra alçak basınç merkezinin etkisi altında bulunması nedeniyle hava sıcaklığının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesinin birçok olumsuz etkiyi de beraberinde getirdiği bildirildi. Günümüzde betonun en yaygın biçimde kullanılan bir yapı malzemesi olduğunu ve gelecekte de en çok kullanılan, en ekonomik yapı malzemesi olma özelliğini sürdüreceği bildirilen açıklamada, “Bu önemli yapı malzemesinin iyi bir şekilde elde edilmesi, kendisini oluşturan malzemeler kadar üretim, döküm, yerleştirme-bakım şartlarına ve bunların denetimlerine de bağlıdır. Bu da ancak şantiyede bazı şartların yerine getirilmesi ve mevcut şartların en iyi şekilde değerlendirilmesiyle sağlanabilir. Yeni sertleşen beton çok naziktir, özenle korunması gerekir. Beton dökümü için en olumsuz ortam, aşırı sıcak, kuru ve rüzgarlı havalardır. Sıcak hava düşük nemi beraberinde getirir.Sıcak hava koşulları, yüksek hava sıcaklığı, düşük relatif nem yüzdesi, hızlı esen rüzgarlar, güneş radyasyonu ortamlarından birisinin veya birkaçının bir arada bulunduğu koşullar olarak tanımlanmaktadır.Anormal hava koşullarında beton yapımı ile ilgili TS 1248 no'lu Türk standardı, beton dökümü sırasında, ortalama hava sıcaklığının ardı ardına üç gün süre ile 30 derecenin üstünde bulunduğu süredeki hava durumunu aşırı sıcak hava olarak tanımlamaktadır. Bu standarda göre, beton dökümü esnasında hava sıcaklığının normal kabul edileceği sıcaklık 5 - 30 derecedir.Sıcak hava koşulları, beton üretimini, yerleştirilmesini, kür edilmesini ve betonun tüm özeliklerini olumsuz etkileyebilir. Hava sıcaklığının yükselmesi, hidratasyonun fazla hızlanması, betonun karışım suyu ihtiyacının artması, dayanımın azalması ve buharlaşmanın artması ile rötre çatlakları ve farklı oturmaların oluşması, betonun geçirimsizliğinin azalması ve servis ömrünün (durabilitesinin) azalması gibi olumsuz etkilere neden olmaktadır” denildi.

ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Sıcak hava koşullarının olumsuz etkilerini azaltabilmek amacıyla, bu koşullarda yapılacak betonlar için alınması gereken önlemleri ise açıklamada şu şekilde yer aldı:

”Taze betonun sıcaklığı, rüzgarın hızı, bağıl nem ve ortam sıcaklığı denetlenerek döküme karar verilmelidir. Çimento, su ve agregalar olabildiğince soğuk olmalıdır. Agrega gölgede stoklanmalı, karışım suyu beyaza boyanmış tanklarda tutulmalıdır.Agregalar periyodik olarak ıslatılmalı ama agregalarda farklı nem oranlarının oluşmamasına dikkat edilmelidir.Erken priz yapan çimentoların kullanılmasından kaçınılmalı ve hidratasyon ısısı düşük çimentolar tercih edilmelidir.Betonun çabuk sertleşmesi ve fazla karışım suyuna ihtiyaç göstermesi, sıcaklığın azaltılması yolu ile önlenemiyorsa priz geciktirici ve su ihtiyacını azaltıcı uygun katkılar kullanılmalıdır. Döküm yerine ulaşan beton bekletilmeden yerleştirilmeli ve vibrasyon kısa sürede tamamlanmalıdır. Dökümün gecikmesi halinde priz geciktirici kimya¬sal katkılar kullanılmalıdır. Çok sıcak ve kuru havalarda beton dökme işleminin akşam veya gece vakitlerinde yapılması tercih edilmelidir.Beton dökümünden önce kalıplara su püskürtülmesi beton karışımındaki suyun emilmemesi açısından faydalıdır. Böylece betonla temas edecek yüzeylerin sıcaklığını düşürerek nem miktarını artırmak mümkündür.Sıcak havalarda yerleştirilebilecek en uygun beton sıcaklığı 15 - 30 derece arasında olmalıdır. Beton yerleştirildikten hemen sonra ilk mastarlama yapılır; daha sonra bir insan betonun üzerine çıktığında 1-2 milimetre derinlikte iz kalınca, ikinci mastarlama işlemi yapılır. Bunun için tercihen metal tabanlı mastar kullanılabilir. Mastarlama işlemlerinin yavaş ve düzgün yapılmasına özen gösterilmelidir.Dökümden sonra ilk yarım saatten başlayarak 72 saat boyunca su kürü uygulanmalı, buharlaşma ve su kaybına karşı yüzeyler su geçirmez örtüler ile rüzgara karşı da rüzgar koruyucularla örtülmelidir. Normal betonarme yapılarda kür süresi yaz aylarında en az üç gün olmalı, yüzey sürekli nemli tutulmalıdır.Beton yüzeyi zarar görmeyecek hale geldiğinde, mümkün olan her yerde kür uygulanmalıdır. Bu konu yerleştirmeden sonraki 24 saat içinde çok önemlidir. Bütün beton yüzeyler ıslak tutulmalı ve bu uygulama kesintisiz yapılmalıdır. Ara sıra yapılacak kür sonucunda ıslanma-kurumalarla betonda yüzeysel çatlaklar oluşur. Güneş ve rüzgarın doğrudan etkisine karşı korumak için açıkta kalan beton yüzeyler, ıslak çuval ve plastik örtü gibi malzemelerle örtülmelidir. Özellikle döşeme ve saha betonlarının "Curing compound" adı verilen bakım maddeleri ile kaplanıp, buharlaşmanın geciktirilmesi yararlıdır.”

Cem Oğuz, Haluk Selçuk, Özgür Ata, Rıza Arslanbay, Onur Günaydın, Adil Özen, Birkan Çakır, Gözde Şanlılar, Tuğba Bildirici, M.Çağlar Ekinci, Ahmet Evci, Ö.Taylant Budak, Özer Gencay ve Tayyar Toker’den oluşan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi 13. Dönem Yönetim Kurulu’nun açıklamasında sonuç olarak, “Antalya’da ortalama hava sıcaklığının ardı ardına üç gün süre ile 30 derecinin üstünde bulunduğu zamanlarda beton dökülmemeli, zorunlu dökülecekse yapı güvenliği açısından mutlaka yukarıda belirtilen önlemler ve bakım koşulları yerine getirilmelidir” ifadeleri yer aldı.