ANKARA (ANKA) - Doğu ve Güneydoğu'da gelir seviyesinin yükseltilmesi ve işsizliğin azaltılmasında umut bağlanan projeler arasında bulunan Sınır Ticaret Merkezleri, beklenen ve amaçlanan sonucu veremedi. Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen, Sınır Ticaret Merkezleri kapsamında faaliyete açılan Van-Kapıköy STM'nin ihracat ve ithalatta amaçlananın altında bir artış sağladığını belirtirken, 1997 yılından itibaren motorin ithalatının sınır ticareti kapsamına alınmasıyla birlikte, söz konusu ticaretin amacından uzaklaştığını ve ağırlıklı motorin olmak üzere petrol ürünleri ithalatından oluşan bir ticaret şekline dönüştüğünü bildirdi.
Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen'in DTP Van Milletvekili Fatma Kurtulan'ın soru önergesine verdiği yanıt, Doğu ve Güneydoğu'da gelir seviyesinin yükselmesi ve istihdamın artması konusunda umut bağlanan projeler arasında bulunan Sınır Ticaret Merkezleri'nin, bekleneni veremediğini ortaya koydu. Tüzmen, Sınır Ticaret Merkezleri ile Türkiye'nin gelir seviyesinin düşük ve işsizliğin ciddi boyutlarda bulunduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde komşu ülkelere sınırı bulunan 13 il ve bu illere mücavir 7 ilde tabana yaygın bir gelir imkanı sağlanması, sermaye oluşumuna katkıda bulunularak ekonomik, sınai ve ticari gelişmenin hızlandırılması ve yasal ticarete yönelmenin teşvik edilmesinin amaçlandığını kaydetti. STM'lere ilişkin olarak İran heyeti ile 2003 yılı sonlarında gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda Ağrı-Sarısu, Van-Kapıköy ve Hakkari-Esendere'deki mevcut açık pazar yerlerinde STM kurulmasına karar verildiğini ifade eden Bakan Tüzmen, 2004 yılında faaliyete geçirilen ve Van'ın yanı sıra Bitlis ve Siirt illerinde esnaf ve tüccarın da faaliyet gösterdiği Van-Kapıköy STM hakkında şu bilgileri verdi:
"Van-Kapıköy STM'de 2004 yılında 1 milyon 785 bin 359 dolarlık ihracat, 328 bin 463 dolarlık ithalat, 2005 yılında 652 bin 795 dolarlık ithalat, 2006 yılında 346 bin 832 dolarlık ithalat 2007 yılında ise 8 milyon 573 bin 183 dolarlık ihracat, 352 bin 650 dolarlık da ithalat gerçekleştirilmiştir. Kapıköy STM'nin faaliyete geçtiği 2004 yılı öncesi ve sonrasındaki sınır ticareti istatistiklerinin karşılaştırılması sonucunda ihracat ve ithalatta amaçlananın altında bir artış kaydedildiği göze çarpmaktadır. 1998-2003 yılları arasında toplam 18 milyon dolarlık ihracat yapılırken, 2004-2007 yıllarında 10 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Motorin hacrinde kalan ürünlerin ithalatına ilişkin rakamlar ise 1998-2003 yılları arasında 830 bin dolar, 2004-2007 yılları arasında 1 milyon 680 bin 740 dolardır."
-MOTORİN İTHALATI STM'LERİ BOZDU-
Bakan Tüzmen, 1997 yılından itibaren motorin ithalatının sınır ticareti kapsamına alınmasıyla birlikte söz konusu ticaretin amacından uzaklaştığı ve ağırlıklı motorin olmak üzere petrol ürünleri ithalatından oluşan bir ticaret şekline dönüştüğünü bildirdi. Tüzmen, "Komşu ülkelerden Türkiye'ye standart dışı ve kalitesiz motorin girişine, rafinerilerimizin eksik kapasiteyle çalışır hale gelmesine, petrol ürünleri piyasasında haksız rekabete ve devletimizin yüklü miktarda vergi kaybına uğramasına neden olan söz konusu ürünün sınır ticaretine 2002 tarihinde son verilmiş olup STM kapsamında petrol ürünü ithalatı yapılmamaktadır" dedi.
-İRAN'LA ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR-
Sınır Ticaret Merkezleri'nde belirlenen hedefin altında gerçekleşen ticaret hacmini artırmak üzere gereken altyapı imkanlarının geliştirilmesi ile yaşanan aksaklıkların giderilmesi için ilgili kurum ve kuruluşlarla çalışmaların devam ettiğini ifade eden Bakan Tüzmen, bu çerçevede İran'la yürütülen çalışmaların da sürdüğünü söyledi. Sınır ticareti kapsamında İran'a gerçekleştirilen ihracata konu ürünlerin kota uygulamasına tabi tutulmadığını ve ihracatta herhangi bir kısıtlama bulunmadığını kaydeden Tüzmen, sınır ticareti hakkında yöneltilen başlıca eleştirinin kota uygulaması olduğuna dikkat çekerek "yerli üreticilerimizin zarar görmemesini teminen sınır ticareti kapsamındaki ürün ithalatında kota uygulamasına devam edilmekle birlikte, tahsis edilen kotaların etkin bir şekilde kullanılmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır" dedi. (ANKA)