Emeklilik sisteminde düzenleme yapılacağı gündemde uzun zamandır yer edinmişti. 3 kanuna göre aylı bağlama sisteminin olmasından dolayı aynı şartlarda ama farklı maaşları alan vatandaşların olması ise gündemdeydi. Özellikle 2024 yılında emekli olanların 2025 yılında emekli olacaklara göre daha fazla maaş alacak olması bu sene verilen dilekçe oranlarında büyük bir artış oluşturmuştu.
YouTube kanalında yeni bir yasa hazırlığının olduğunu belirten ekonomi gazetecisi Faruk Erdem 5 madde halinde nelerin değişeceğini açıkladı.
Erdem, maaş bağlama sisteminde değişiklik olabileceğini aktararak şu cümleleri sarf etti:
"Emekli olanlar için 3 ayrı hesaplama yapılıyor. 99 öncesina bakılıyor; ödediği primlere bakılıyor ve bir aylık bağlama oranına çarpılıyor. 2000 ve 2008 arasına bakılıyor ve burada daha düşük bir aylık bağlama oranı ve güncelleme katsayıları kullanılıyor. 2008'den sonra da yine daha düşük bir aylık bağlama oranı, enflasyon ve büyümenin yüzde 30'u alınıyor gibi bir üçlü yapı söz konusu. 3 ayrı kanuna göre, 3 ayrı aylık bağlama oranı ile 3 ayrı hesaplama yapılıyor. Bu hesaplamalar sonucunda çıkan rakam toplanıyor ve bu rakam da emekli aylığı olarak sigortalıya bağlanıyor.
Bu hesaplama şeklinden kaynaklı intibak talepleri ortaya çıkıyor. Aynı şartlarda ama farklı zamanlarda emekli olanlar arasında maaş farkı ortaya çıkıyor. Yıllar arasıında farklar ortaya çıkıyor ki 2024 ile 2025 arasında bariz bir şekilde fark çıktı. Bunun sebebi de 1 yıl önceki enflasyon ve büyüme rakamlarına bakıldığında 2023'ün enflasyonu ve büyümesi 2024 yılında beklenen enflasyon ve büyümeden daha yüksek olduğu için güncelleme katsayısı farkı çıktı. Bütün bunları ortadan kaldıracak daha sade bir paketin üstünde çalışılıyor"
Gün sayısının daha etkili olacağı bir aylık bağlama sisteminin gelebileceğini ifade eden Erdem, prim gün sayısının emekli aylığına etkisini şu sözlerle aktardı:
"Emekli aylığını belirleyen en önemli veri sizin çalışırken ödediğiniz prim miktarları. Çok maaş alanın çok emekli aylığı alması doğal; asgari ücretli çalışan birinin de asgari ücret oranında zam alması doğal. Bu sistem devam edecek ama gün sayısının daha etkili olacağı bir aylık bağlama sistemi gelecek gibi görünüyor. OVP'de bu yer almıştı. OVP'de emeklilik değil çalışma hayatında da daha çok kalmayı teşvik edecek bir sistemden bahsediliyor. bir insan emekli maaşını yükseltmek için hem daha çok prim ödeyecek hem de daha çok çalışacak. Dolayısıyla daha fazla çalışanın daha az çalışana göre bir avantajı olacak.
Ben ne kadar çok çalışırsam emekli maaşım düşüyor kayıt dışı çalışmamdan bri sorun yok diyenler var. Devletten vergi ve prim kaçırılıyor bu da hepimizin parasının çalınıyor olması demek.
Daha yüksek günü olup hep asgari ücretten ödemişse sadece günü olduğu için çok yüksek maaş almayacak. Ama günün de bir katkısı olacak. Bugün tartıştığımız taban maaş ve kök maaş meselesinde taban maaşa yükseltilen birçok arkadaşımızın emekli maaşı düşük günleri de az ama taban maaşın hemen üstünde maaş alanlar örneğin 9 bin günü olan BAĞ-KUR'lular var netice itibarıyla düşük de olsa 25 yıl prim ödemiş. Aradaki makasın kapandığı bir durum söz konusu. Dolayısıyla yeni paket ile birlikte gün sayısı da emekli aylığını artıran bir etken olacak. Çözüm önerisi de sunmuştuk, kademeli olarak herkese birer seyyanen ödemesi yapılabilir ancak o zaman bu aradaki hemen üstündeki taban maaşı alanlar açısından bir düzeltme yapılmış olacaktır"
2000 ve sonrasında doğumlu olan gençler için yeni emeklilik şartlarının oalbileceğini kaydeden Erdem, "Emeklilik şartlarının biraz daha zorlaştırılacağı konuşuluyor. Kadınlar için 60 erkekler için 65 yaş gibi yeni şartların getirileceği konuşuluyor; ancak kesin bir durum yok" ifadelerini vurguladı.
Tamamlaycıı emeklilik için de açıklamalarda bulunan Erdem, şu sözlerin altını çizdi:
Otomatik katılımlı emeklilik sistmine girmek zorunlu ancak istediğiniz zaman çıkabilirsiniz. Bu sisteme benzer yeni bir sistem gelecek. Siz SGK'dan işe giriş tarihinize göre prim ya da şart ile emekli olurken bir yandan da tamamlayıcı emeklilik sistemi ile ikinci bir emeklilik sistemine dahil oluyorsunuz. Şu anda BES sisteminde şartlar 10 yıl 56 yaş şeklinde ama 2000 sonrası işe girmiş bir kadın için 58 erkek için 60 yaş şartı var 7 bin gün prim şartı var. Dolayısıyla burada daha erken emekli olma imkanı bulunacak. SGK emekliliğin dışında ikinci bir emeklilik şansı olacak. Hem devlet katksı var, işveren katkısı da gelecek işçiden de yüzde 3'lük bri katkı gelecek. Dolayısıyla bir birikiminizin olacak şartlar tamamlandığında bu size isterseniz toplu para isterseniz maaş olarak alacak. Tartışılan konu ise buradaki paranın kıdem tazminatları ile birleştirileceği. Daha önce de konuşulmuştu ama şu anda kıdem tazminatı ile ilgili bir konu yok"
Çalışan emekliler için de düzenlemenin yapılacağını ifade eden Erdem, sözlerini şu şekilde noktaladı:
"Çalışan emeklilerin de yararlanacağı bir düzenleme geliyor. EYT'den sonra daha genç yaşta emekli olanların birçoğu çalışmaya devam ediyor. Emekli olduktan sonra çalışanların emekli aylıkları artmaz, çalışırken sadece sigorta sağlık primi yatırılıyor. Siz prim yatırarak kayıtlı olarak çalışıyorsunuz. Tamamlayıcı emeklilik ve çalışan emekliler açısından devreye girdiği zaman işveren yatıracak siz yatıracaksınız devlet katkısı da olacak ve emekli maaşınız yanında ikinci bir maaş da alacaksınız"