Suriye'nin geleceği için Ankara, Moskova ve Tahran Soçi'de masaya oturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani üçlü zirve sonrası çok önemli açıklamalar yaptı. Putin, "Etnik ve dini grupların katılımının sağlanması, bu toplantıda Suriye'nin ortak konularının görüşülmesini sağlayacak. Cenevre süreci de görüşülecek" dedi. Gazeteci Murat Yetkin, Soçi'deki Suriye zirvesine yönelik, "Hükümet her fırsatta artık Orta Doğu’da oyun kurucu olduğumuzu söylüyor ama bu oyunu kimse kusura bakmasın Rusya, Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin kurdu" ifadesini kullanarak dikkat çeken bir analizde bulundu.
Erdoğan'ın ise "Suriye Ulusal Diyalog kongresinin bu ilkeler temelinde çalışmaya karar verdik. Bugünkü ortak açıklamamız iş birliğimizi yansıtan ilk adımdır. Bir terör örgütüyle aynı çatı altında olmamızı, bizden kimse beklememelidir. Suriye’nin toprak bütünlüğüne bağlılığımızı ifade ediyorsak, eli kanlı bir çeteyi meşru bir aktör olarak göremeyiz" açıklamaları ön plana çıktı.
Ruhani de kritik zirvede "Bugün yeni bir adım atıldı barış ve istikrar için. Umuyorum ki gelecekte güvenlik ve yeni özgür bir seçimin yapılmasına şahit olalım" ifadelerini kullandı.
"PUTİN, 'SURİYE'Yİ KURTARDIK' DİYEREK ÖVÜNDÜ"
Dünya basını da Suriye konulu üçlü zirveye sayfalarında yer verdi. Times, Soçi'deki zirveye ev sahipliği yapan Rusya lideri Vladimir Putin'in Suriye'de reformlar yapılmasını ve uzlaşma sağlanmasını istediğini yazdı. Times'ın Orta Doğu muhabiri Richard Spencer'ın imzasını taşıyan haberin başlığı, "Putin, 'Suriye'yi kurtardık' diyerek övündü". Spencer, haberinde Putin'in şu sözlerini öne çıkarmış:
Zirvede alınan önemli kararların başında, Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nin ilerde belirlenecek bir tarihte Soçi'de toplanması geliyor.
Farklı siyasi partilerin temsilcilerinin, Suriye içindeki ve dışındaki muhaliflerin de katılacağı bu kongrede, Suriye devletinin gelecekteki parametreleri belirlenecek.
'TÜRKİYE VE İRAN BİRBİRLERİNDEN ÇOK UZAKTA'
Times'taki haberde şu satırlar da yer alıyor:
"Soçi Zirvesi'nde çatışmasızlık bölgelerine de odaklanılması bekleniyordu. Ancak Suriye'de muhaliflerin en büyük destekçisi olan Türkiye ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı desteklemek için bu ülkeye on binlerce Şii milis gönderen İran, siyasi çözüm noktasında birbirlerinden çok uzaktalar."
Times'a konuşan düşünce kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu'ndan Noah Bonsey de Rusya'nın, rejimin muhaliflerin kontrolündeki bölgelere yönelip yönelmeyeceği gibi kritik stratejik konularda ilerleme sağlanmasının beklenmemesi gerektiği görüşünde.
Amerikalıların, Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) destek verdiklerini hatırlatan Bonsey, "Amerikalılar hala Suriye'deyken, Rusların rejimin SDG'ye saldırılarını büyük oranda artırmasına destek vermesini tasavvur etmek zor" diyor.
'VARILAN ANLAŞMA FARAZİ'
Guardian'daki haberin başlığı ise "Rusya, İran ve Türkiye, Suriye'deki savaşın son bulmasını tartışıyor".
Gazetenin diplomasi muhabiri Patrick Wintour'ın kaleme aldığı haberde, zirvenin Suriye'deki soruna çözüm bulunması için organize edildiği hatırlatılıyor, varılan anlaşmayla ilgili olarak "farazi" yorumu yapılıyor.
Patrick Wintour yine de bu anlaşma ile muhtemelen Beşar Esad'ın görevini sürdüreceği görüşünde.
ŞAM SOÇİ'DE ALINAN KARARLARDAN MEMNUN
Soçi'de yapılan üçlü görüşme sonrası bir açıklama da Suriye'nin başkenti Şam'dan geldi. Suriye Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada "Suriye hükümeti zirve sonunda yapılan açıklamayı memnuniyetle karşılıyor" denildi. Suriye'nin resmi haber ajansı SANA'da yer alan habere göre açıklamada Suriye hükümetinin akan kanın sona erdirilmesi için yürütülen her siyasi girişimi desteklediği dile getirildi.
Üç ülke liderini ilk kez bir araya getiren Soçi zirvesi öncesi Putin, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'la bir araya gelmişti.
Kremlin, bu ziyaretin amacının, Esad'ı Erdoğan, Putin ve Ruhani'nin Soçi'de varacağı olası anlaşmalara rıza göstermesi konusunda önceden ikna etmek olduğunu duyurmuştu. Yaklaşık iki yıl önce Suriye'de başlattığı askeri operasyonla sahadaki tabloyu Şam rejimi lehine çeviren Putin, Esad'la yaptığı görüşmede artık bu operasyonda sona gelindiğini söylemişti. (Ajanslar, BBC, Deutsche Welle)