Osmanlı mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan hoşaf yapımı Türk mutfak kültürüyle özdeşleşen tatlardan biridir. Farsça bir kelime olan hoşaf, kuru meyve veya taze meyvelerden yapılan bir içecek olarak bilinir. Osmanlı tariflerinde büyük öneme sahip hoşaf, 1844 yılında basılan ilk yemek kitabı ’’Melceü’t Tabbah (Aşçıların Sığınağı)’da da geçer. Kitapta hoşafın birçok meyveyle yapıldığına yer verilmiştir.
Osmanlı zamanında büyük öneme sahip hoşaf misafirlere ziyafetten önce ikram edilir ve yine yemek sırasında tüketilmeye de devam edilmesiyle bilinir. Kahvaltıda, öğlen yemeğinde veya akşam yemeğinde sıklıkla tüketilen hoşaf, doyurucu ve tok tutucu özelliğiyle Osmanlı sofralarından Türk mutfağına gelmiştir. Lezzeti ve tarihi ile nam salmış besleyici üzüm hoşafı tarifi için malzemeleri inceleyebilirsiniz.
3 bardak kuru üzüm
5,5 su bardağı su
1,5 çay bardağı toz şeker
Hoşaf yapımına ilk önce üzümlerin varsa saplarını temizleyerek başlamalısınız.
Üzümleri ayıkladıktan sonra yaklaşık 10 dakika suda bekletin.
Derin bir tencereye 5,5 bardak suyu ve üzümleri koyarak kaynamasını sağlayın.
Kaynayan suya 1,5 çay bardağı toz şekeri ilave ederek altını kısın.
Altını kıstığınız tencereyi 5 dakika daha kaynatarak soğuması için ocaktan alın.
Ağzı kapalı olmayacak bir kap içine kompostoyu ilave edin.
Hoşaf yapımında dikkat edilecek en önemli husus meyvelerin kaynamış suya eklenmemesidir. Kuru veya taze olsun hoşaf yapımında kullanılacak olan meyveler su ile kaynatılmalıdır. Sıcak suyun içine eklenen meyveler anında tadını ve formunu kaybedebilir.
Lezzetini değiştirmeden yapılan bir hoşaf her zaman en iyi sonuçları verir. ‘‘Hoşaf nasıl yapılır?’’ sorusuna en doğru cevabı arıyorsanız mutlaka tarife göz atıp püf noktaları en ince detayına kadar öğrenmelisiniz.
Meyveli hoşaf tarifi yapacaksınız kuru veya yaş meyveleri kullanabilirsiniz. Hatta dolapta tazeliğini yitirmiş veya yumuşamış meyvelerinizi çöpe atmaktansa onları hoşaf yaparak değerlendirebilirsiniz.
Karşınıza komposto tarifi olarak da çıkabilen hoşaf tarifini zenginleştirmenin birkaç yolu bulunur. Aklınıza gelebilecek ve erişebileceğiniz hemen her meyve türü ile hoşaf yapmanız mümkündür.
Hoşaf yapım sırasında kuru meyvelerden yararlanacaksınız meyvelerin suda 10 dakikadan fazla beklememesi önerilir. Bunun sebebi meyvelerin su içinde şişerek lezzetini suya bırakmasının sağlanmasıdır.
Meyveler suda bekletilerek sadece yumuşaması sağlanmalıdır. Yaş meyve ile yapılacak hoşaf tariflerinde 10 dakika suda
bekletme aşamasını geçebilirsiniz.
Soğuk şekilde tüketmek istediğiniz hoşafa buz küpü koymak yanlış olur. Buz küpü hoşafın lezzetini seyrelterek tadının bozulmasına sebep olabilir. Soğuk şekilde tüketmek istediğiniz hoşafı kaynattıktan sonra ılıması için önce dışarıda sonrada buzdolabında bekletmelisininiz.
Hoşaf kaynadıktan sonra üzeri kapalı bir kaba alınmamalıdır. Bu işlem hoşaf içerisindeki meyvelerin yeni ocaktan alınmış kaynar su içinde pişmeye devam etmesine sebep olur. Bu yüzden hoşaf ocaktan alındıktan sonra üzeri açık bardak veya kaselere servis edilmelidir.
Lezzetli bir hoşaf tarifi neredeyse tüm yemeklerin yanına yakışır. Osmanlı kültüründe olduğu gibi hoşaf sunumda bakır kaseler veya bardaklar kullanılabilir. Bakır kaplar hoşafın sıcaklığını koruyarak lezzetini bozmayacaktır. Ayrıca hoşaf et yemeklerinin ve bulgur yemeklerinin yanına çok yakışır. Özellikle üzüm ile yapılan hoşafın Osmanlı döneminde de etli yemeklerle servis edildiği bilinir. Hoşafın sunumunda görsel bir şölen yaratmak için cam bardak veya cam kaseleri de kullanabilirsiniz. Cam ürün hoşaf içerisinde bulunan meyvelerin görünmesine yardımcı olarak sofralara renk katabilir. Görsel anlamda şık bir tasarıma sahip olmak için hoşaf yapımına başlamadan önce meyveleri küp şeklinde doğrayarabilir, farklı meyve kombinasyonlarından oluşan tarif deneyebilirsiniz. Kuru veya yaş meyveleri bir arada kullanarak daha lezzetli ve besleyici hoşaflar hazırlayabilirsiniz.
Hoşaf içerisindeki kullanılan malzemeler tarifin kalori değerini belirlediği için şeker miktarı ve meyve miktarı yaklaşık 1 porsiyon için 285 gram olarak düşünüldüğünde hoşaf kalorisi 259 kcal olarak hesaplanabilir. 1 porsiyon yani yaklaşık 285 gram hoşafın içerisinde %94 karbonhidrat, % protein ve %1 yağ bulunur. Besin değerlerinden de anlaşılacağı üzere sağlıklı beslenmeye dikkat eden herkesin hoşaf tüketmesi yerinde olur. Düşük kalorisi ve içeriğinde bulunan yüksek enerjili besin değerleri sayesinde hoşaf tarifi formu korumaya yardımcı olur. Hoşaf tüketimi yalnızca şeker hastaları için sakıncalı olarak görülebilir. Sütten kesilen bebeklerde yine aynı şekilde yüksek besin değerine sahip hoşafı kontrollü bir şekilde tüketmelidir. Hoşafın besleyici değeri içerisinde bulunan meyvelerin kcal oranına göre değişebilir.