Şok durumu genellikle kan basıncının düşmesiyle karakterizedir. Bu vücudun organlara yeterince oksijen ve besin taşıyamamasına neden olur. Kalp damarlar ve diğer hayati organlar, azalan kan akışı nedeniyle etkilenir. Şok durumu vücutta ciddi bir stres durumunu tetikler ve acil müdahale gerektirebilir. Vücut şoka girdiğinde bir dizi otomatik tepki başlatır. Kan damarları daralır, kalp hızı artar ve vücut, hayati organlara kan akışını artırmaya çalışır. Ancak bu tepkiler şok durumunu uzun vadeli çözümleyemez ve genellikle profesyonel tıbbi müdahale gerektirir.
Vücudun şoka girmesi dokuların yeterli miktarda oksijen ve besin maddesi alamadığı bir durumdur. Şok hayati tehlike oluşturan bir durumdur ve hemen tedavi edilmesi gerekir. Şok, birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Şokta dokulara giden kan miktarı azalır. Bu da dokuların oksijen ve besin maddelerini almasını engeller. Oksijensiz kalan dokular, hasar görür ve işlevlerini yerine getiremez.
Şok belirtileri gösteren bir kişide hemen tıbbi yardım alınmalıdır. Şok, hızla tedavi edilmezse ölüme yol açabilir. Şok tedavisi şoka neden olan faktörün ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Örneğin kanamaya bağlı şok durumunda, kanama durdurulur. Kalp yetmezliğine bağlı şok durumunda kalp yetmezliği tedavisi uygulanır. Şok tedavisinde kullanılan diğer yöntemler şunlardır:
Şok vücudun kendi kendini koruma mekanizmalarının bir yansımasıdır ve genellikle ani ve beklenmedik durumlarla ilişkilidir. Bu nedenle şok durumuyla karşılaşıldığında hemen profesyonel yardım almak kritik önem taşır. Etkili ve hızlı müdahale vücudun dengeye dönmesine yardımcı olabilir ve hayati organların uzun vadeli zarar görmesini önleyebilir.
Vücut dokuları yeterli oksijen ve besin alamadığında şoka girebilir. Şoka girme durumunda dokularda hasar meydana gelir ve işlev bozuklukları yaşanabilir. Bu nedenle şoka girmek hayati tehlike oluşturur. Şoka neden olan faktörler dokuların oksijen ve besin maddelerini almasını engelleyen veya azaltan herhangi bir şey olabilir. En yaygın şok nedenleri şunlardır:
Şok durumunda vücut, enerji tasarrufu yapmak ve hayati fonksiyonları sürdürebilmek adına bazı sistemleri kapatır. Sindirim sistemi yavaşlar, böylece enerji diğer acil ihtiyaçlara odaklanabilir. Beyin, vücudun kritik organlarını korumak adına kontrolü ele alır ve bu durum, kişinin bayılmasına, hatta koma haline geçmesine neden olabilir. Şok belirtileri şu şekilde olabilir:
Eğer bir kişide şok belirtileri görüyorsanız, derhal acil tıbbi yardım çağrısı yapmalısınız. Şok durumu acil bir durumdur ve hızlı müdahale genellikle hayati öneme sahiptir. Ancak, müdahale öncesinde kişi rahatsızlık durumuna uygun bir pozisyonda konulabilir ve giysileri gevşetilebilir. Ancak bu durumda, profesyonel tıbbi yardımın acilen alınması gereklidir.
Psikojenik şok bir travmatik olaya veya stresli duruma karşı vücudun verdiği fizyolojik bir tepkidir. Bu tepki kalp atış hızında artış, kan basıncının düşmesi, solunum hızında artış, terleme, titreme ve baygınlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Psikojenik şok genellikle beklenmedik ve ani bir travmatik olayla tetiklenir. Bu olaylar arasında kazalar, doğal afetler, savaş, şiddet, cinsel saldırı ve ölüm gibi durumlar yer alır.
Psikojenik şok travmatik olaydan hemen sonra veya birkaç saat sonra ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda olaydan günler veya haftalar sonra da ortaya çıkabilir. Psikojenik şok belirtileri travmatik olayın şiddetine ve kişinin strese karşı olan hassasiyetine bağlı olarak değişebilir. Hafif psikojenik şokta belirtiler kısa sürelidir ve kendiliğinden geçer. Şiddetli psikojenik şokta ise belirtiler daha uzun süreli olabilir ve tıbbi müdahale gerektirebilir. Psikojenik şok belirtileri şunlardır:
Psikojenik şok yaşayan bir kişide bu belirtilerden biri veya birkaçı görülebilir. Bu belirtilerin görülmesi durumunda kişinin sakinleştirilmesi ve tıbbi yardım alması gerekir.
Şok pozisyonunda ayaklar kalp seviyesinden yaklaşık 30 cm. kaldırılır. Bu, kanın vücudun alt kısımlarından kalbe geri dönmesini kolaylaştırır. Şok pozisyonu şu şekilde verilir:
Şok pozisyonu, şok belirtileri gösteren bir kişide ilk yardım olarak uygulanır. Bu pozisyon şok belirtilerini hafifletmeye ve kişinin durumunun daha da kötüleşmesini önlemeye yardımcı olur. Şok pozisyonu uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır: