14 büyükşehir (Ankara, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya, Samsun ve Van) ile Zonguldak'ta hafta sonu uygulanacak sokağa çıkma yasağı başladı.
İçişleri Bakanlığı Perşembe günü 81 İl Valiliğine "18 Yaş Altı ve 65 Yaş ve Üzeri Kişilerin Sokağa Çıkma Kısıtlaması" konulu genelge göndermişti.Genelgeye göre, sokağa çıkma kısıtlaması olan 65 yaş ve üzerindeki kişiler arasında işletme sahibi, esnaf, tüccar, sanayici, serbest meslek sahipleri ile çalışanlardan, durumlarını aktif sigortalılıklarını gösteren SGK hizmet belgesi, vergi kaydı, şirket yetki belgesi, oda ve birlik kimliğinden biriyle belgeleyenler sokağa çıkma kısıtlamasından muaf tutulacak.18-20 yaş arasındaki gençlerin sokağa çıkma kısıtlaması kaldırıldı.Sokağa çıkma kısıtlaması tabi olan çocukların ve gençlerin ihtiyaca göre bakıcı, aile büyüklerine, kreş veya gündüz bakım evlerine gidebilecek, veli/vasilerinin nezaretinde yolculuk yapabilecek.65 yaş ve üzerindeki kişiler, 31 Mayıs Pazar günü 14.00-20.00 saatleri arasında, 0-18 yaş aralığındaki çocuklar ve gençler ise 03 Haziran Çarşamba ve 05 Haziran Cuma günü 14.00-20.00 saatleri arasında, yürüme mesafesiyle sınırlı olmak, mesafe kuralına riayet etmek ve maske takmak kaydıyla dışarı çıkabilecek.
Genelgeye göre sokağa çıkma yasağına uymayanlara Umumi Hıfzısıhha Kanunu'nun 282. maddesi uyarınca 250 liradan 1000 liraya kadar para cezasının yanı sıra, aykırılığın durumuna Türk Ceza Yasası'nın 195. maddesine göre hapis cezasına kadar yaptırım uygulanabilecek.
TCK'nin 195. maddesi "Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişinin 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezası" ile cezalandırılacağını hükme bağlıyor.
İçişleri Bakanlığı'nın il valiliklerine gönderdiği bir önceki genelgede ise "30 Mayıs Cumartesi günü market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçiler 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek. Aynı saatler arasında market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçiler evlere servis şeklinde satış yapabilecek" denilmişti.
İçişleri Bakanlığı'nın genelgesinde, yasak süresince açık kalacak işyeri/kurum, kuruluşlar şöyle sıralandı:
a) Sokağa çıkma kısıtlaması öncesinde 29.05.2020 Cuma günü market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçiler saat 23.00'a kadar faaliyetlerine devam edebileceklerdir. Kısıtlamanın olduğu 30.05.2020 Cumartesi günü market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçiler 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek, vatandaşlarımız (65 yaş ve üzeri ile 18 yaş ve altında bulunanlar hariç olmak üzere) zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve araç kullanmamak şartıyla (engelli vatandaşlarımız hariç) ikametlerine en yakın market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçilere gidip gelebilecektir. Aynı saatler arasında market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçiler evlere/adrese servis şeklinde de satış yapabileceklerdir.
b) 30.05.2020 Cumartesi ve 31.05.2020 Pazar günleri ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri, ayrıca tatlı üretiminin yapıldığı/satıldığı iş yerleri açık olacaktır. (Bu iş yerlerinde sadece ekmek, unlu mamul ve tatlı satışı yapılabilir.)30.05.2020 Cumartesi ve 31.05.2020 Pazar günleri vatandaşların dışarı çıkamadığı saatlerde tatlı satışı yapan iş yerleri sadece eve/adrese servis şeklinde satış yapabileceklerdir.
c) Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu 30.05.2020 Cumartesi ve 31.05.2020 Pazar günleri, sadece evlere paket servis şeklinde hizmet sunmak üzere lokanta ve restoran tarzı işyerleri,
ç) İlaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyetleri yürüten iş yerleri,
d) Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvanhastaneleri,
e) Zorunlu kamu hizmetlerinin sürdürülmesi için gerekli kamu kurum ve kuruluşları ileişletmeler (Havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, yaşlı bakım evleri, rehabilitasyon merkezleri, Acil Çağrı Merkezleri, AFAD Birimleri, Vefa Sosyal Destek Birimleri, Göç İdaresi, PTT vb.),
f) Valilikler/Kaymakamlıklar tarafından yerleşim merkezleri için her 50.000 nüfusa bir adet ve il sınırları içinden geçen şehirlerarası karayolu ve varsa otoyol üzerinde her 50 km için bir adet olmak üzere belirlenecek sayıda akaryakıt istasyonu ve lastik tamircisi (Bu madde kapsamında açık olacak akaryakıt istasyonları ile lastik tamircileri kura yöntemi ile belirlenecektir ve nöbetçi akaryakıt istasyonlarının marketleri açık olacaktır.),
g) Doğalgaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet yürüten büyük tesis ve işletmeler (Rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğalgaz çevrim santralleri gibi),
ğ) İçme suyu dolum tesisleri ile içme suyu, gazete ve mutfak tüpü dağıtımını yapan şirketler,
h) Hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri,
ı) Sağlık hizmetlerinin kapasitesini arttırmaya yönelik acil inşaat, donanım vb. faaliyetleri yürüten işletme/firmalar,
i) Bulunduğu yerin İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurulu tarafından izin verilmesi şartı ile makarna, un ve unlu mamuller, süt, et, balık üretimi ile gibi temel gıda maddelerinin üretiminin yapıldığı tesisler ve kâğıt, kolonya üretimi başta olmak üzere hijyen malzemeleri ile bu malzemelerin üretimi için ihtiyaç duyulacak hammaddelerin üretiminin yapıldığı tesisler,
j) Yurt içi ve dışı taşımacılık (ihracat/ithalat/transit geçişler dâhil) ve lojistiğini yapan firmalar,
k) Oteller ve konaklama yerleri,
l) Gıda, temizlik ve ilaç gibi sektörlere ambalaj sağlayan üretim tesisleri,
m) Çalışanları inşaat alanında/maden alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımıveya çalışması devam eden büyük inşaatlar ile madenler (Bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı içinde ise izin verilir, başka bir yerden çalışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmez. Çalışma alanı sadece inşaat alanı/maden sahaları ile sınırlıdır.),
n) Gazete, radyo ve televizyon kuruluşları ile gazete basım matbaaları,
o) Daha önceden sözleşmeye/taahhüde bağlanmış ve belirlenen süre içerisinde yetiştirilmesi gereken ihracata konu; mal, malzeme, ürün, araç-gereç üreten iş yerleri ve tesisler (mevcut zorunluluklarını ispatlamaları ve anılan şartlara uymaları kaydıyla),
ö) Zirai amaçlı akaryakıt satışı yapılan Tarım Kredi Kooperatifleri,"
Genelgede sokağa çıkma yasağı kapsamı dışında tutulanlar da şöyle sıralandı:
Türkiye'de koronavirüse karşı hangi ilde, ne tür tedbirler uygulanıyor?
Ekmek dağıtımının düzenli olması amacıyla vali ve kaymakamların başkanlığında fırıncılar odası, yerel yönetim, emniyet ve jandarma temsilcilerinin katılımıyla oluşacak komisyon tarafından, her mahalle için muhtar görüşü de alınarak il/ilçe ekmek dağıtım planı yapılacak.
Bu planda il/ilçedeki ekmek üreten iş yerlerinin sorumlu oldukları dağıtım bölgeler (mahalle/cadde/sokak ölçeğinde) ile her dağıtım bölgesi için görev yapacak araç listeleri belirlenecek. Genelgeye göre, bu şekilde yapılacak planlama dışında sadece Vefa Sosyal Destek Birimleri ekmek dağıtımını gerçekleştirebilecek.
Türkiye genelinde gazetelerin büyük bir kısmı marketler, bakkallar ve büfeler aracılığıyla satılıyor.
Bu işletmelerin kapalı olması, ilk sokağa çıkma yasağının uygulandığı 11-12 Nisan'da gazetelerin satış yapamamasına yol açmıştı.
Türkiye'de salgın öncesi son yasak ne zaman uygulanmıştı?
Türkiye genelinde sokağa çıkma yasağı son olarak, 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında ilan edilen sıkıyönetim döneminde uygulandı. Darbe sonrasında başlayan sokağa çıkma yasağı 1 Ağustos 1982'den itibaren kaldırıldı.
Sokağa çıkma yasağının ikinci uygulandığı alan ise nüfus sayımları oldu. 1927'den bu yana 5 yılda bir yapılan nüfus sayımı, uzun yıllar tüm ülkede sokağa çıkma yasağı ile yapıldı. Ancak, nüfus kayıtlarının Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi'ne geçilmesi 2003'de son kez sokağa çıkma yasağı ile sayım yapıldı ve 2007'den itibaren yasak uygulaması kalktı.
Doğu ve Güneydoğu'da uzun süren OHAL dönemi ve sonrasında kısmi sokağa çıkma yasakları uygulandı.
Ağustos 2015'te "çözüm sürecinin" sona ermesinin ardından PKK'ye karşı başlatılan operasyonlar kapsamında 1 Ocak 2019'a kadar 11 il ve 51 ilçede toplam 351 kez sokağa çıkma yasağı uygulandı.
Zonguldak: Koronavirüs döneminin '+1' kenti
PANDEMİ NEDİR? - Pandemi nedir, ülkeleri nasıl etkiler?