ANKARA (İHA) - TBMM'de 'çocukları sokağa düşüren nedenler ile sokak çocuklarının sorunlarının tespit edilmesi' amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu raporunu tamamladı, Komisyon raporunda en önemli husus olarak sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar sorunu ve diğer sosyal sorunların çözümlenebilmesi için bütün sosyal hizmet kurumlarının (Aile ve Sosyal Araştırma Kurumu Genel Müdürlüğü, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü) aynı yapı içerisine alınarak Devlet Bakanlığı'nın icracı bir hizmet bakanlığına dönüştürülmesi teklifinde bulundu. Raporda ayrıca, çocuğunu okula göndermeyen veya devamını sağlamayan aileler hakkında "İlköğretim Kanunu"nun öngördüğü hükümlerin uygulanması ve okula göndermeyerek çocuğunun eğitim hakkını elinden almada ısrar eden ailelerden velayetin alınması yönünde gerekli yasal düzenlemenin yapılması önerisinde bulunuldu.
TBMM'de sokakta yaşayan/çalışan çocukların sorunlarının araştırılarak çözüm yolları bulunması amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, 4 aylık çalışmasını tamamlayarak raporunu hazırladı. Rapor önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu'na sunulacak. Komisyon raporunda sokakta yaşayan/çalışan çocuklar sorunu ve diğer sosyal sorunların çözümlenebilmesi için bütün sosyal hizmet kurumlarının (Aile ve Sosyal Araştırma Kurumu Genel Müdürlüğü, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü) tek çatı altına alınarak Devlet Bakanlığı'nın icracı bir hizmet bakanlığına dönüştürülmesi önerisi getirildi.
TV'LERE İSTİSMAR YASAĞI Raporda, çocuğun sosyal ve psikolojik gelişimine zarar verici ve suça özendirici dizi ve magazin programlarının çocukların izleyemeyeceği saatlerde yayınlanması, yazılı ve görsel basın yayın araçları ile çocukların sokakta yaşamasının, çalışmasının risklerini ve madde kullanımının zararlarını anlatan çocuk programlarının uzman eğitimciler kontrolünde hazırlanarak yayınlanması, aileleri bu konu hakkında bilinçlendirecek eğitici-öğretici programların, görsel medya aracılığıyla yayınlanması dile getirildi. Raporda bu eğitim programlarında yer alan spot ifadelerin, dizi senaryolarında 'kısa mesaj' olarak yer almasına da yer verildi. Raporda çocukların sosyal ve ekonomik istismarını özendirici programların engellenerek, bu istismarı önleyici eğitici yayınların teşvik edilmesi, aile planlaması çalışmalarının öneminin vatandaşlara anlatılması ve bu çalışmaların özellikle babayı hedef alan bir yaklaşımla uygulanması gerektiği ifade edildi. Bu konuda Diyanet İşleri Başkanlığı'nın yanı sıra diğer ilgili kurum ve kuruluşların desteğinin alınarak, çocukların eğitime devamları sağlanması belirtildi. Özellikle kız çocuklarının okullaşma oranının yükseltilmesine dikkat çekildi.
RAPORDAKİ DİĞER ÖNEMLİ ÖNERİLER Raporda yer verilen diğer önemli öneriler ise şöyle:
"- İllerde valinin başkanlığında ilgili kurumların, sivil toplum örgütlerinin, üniversitelerin, meslek odalarının ve belediyenin katılımını sağlayacak "Çocuk Koordinasyon Merkezleri" acilen oluşturulmalı. Bu merkezlerin bünyesinde sayılan kurum temsilcilerinden oluşan bir kurulla sosyal hizmet kuruluşları denetlenmeli.
- Çocuk ve Gençlik Merkezleri ve Toplum Merkezleri'nde personel ihtiyacını karşılamak üzere ek ders ücreti karşılığında meslek elemanı istihdamı sağlanmalı.
- Sokakta yaşayan/çalışan çocuklar ile ilgili yapılan çalışmalarda SHÇEK verilerine göre, çocukların yüzde 53'ünün ilköğretim ara sınıftan terk ve yüzde 11'inin hiç okula gitmediği belirlendi. Bu çerçevede çocukların okula devam ettiğinde sokakta olmayacakları varsayımından hareketle, çocukları okulda tutacak tedbirlerin ivedilikle alınması.
- Çocuğunu okula göndermeyen veya devamını sağlamayan aileler hakkında "İlköğretim Kanunu"nun öngördüğü hükümler uygulanmalıdır. Okula göndermeyerek çocuğunun eğitim hakkını elinden almada ısrar eden ailelerden velayetinin alınması yönünde gerekli yasal düzenleme yapılmalı.
- Çocukların sokakta çalışmasını önlemek için risk altındaki ailelerin ikamet ettiği semtlerde derslik sayısı artırılarak tam zamanlı eğitime geçilmeli.
- Sorumluluğu altında bulunan çocukları istismar eden ailelerin çocukları koruma altına alınırken; koruma kararı ile birlikte vesayetin/velayetin de aileden alınması istikametinde yasal düzenlemeler yapılmalı.
- Anne-babası olmayan, ailesinin yanına dönmesi mümkün olmayan ve yüksek okul mezunu olan çocuklara kamu kurumlarında iş sağlanmasında öncelik verilmeli."
ÇOCUKLARA SEYAHAT İZNİ "- 16 yaş ve altındaki çocukların ailesinin izni olmadan seyahat etmelerini kısıtlayan yasal düzenleme yapılmalıdır. Çocukların seyahat etmesi için ebeveyni veya vasisi tarafından bileti alınıp, korumalı bir şekilde seyahati sağlanmalı. Ulaştırma ve İçişleri Bakanlıkları bu konuda gerekli düzenlemeleri ve denetimleri yapmalı. Ulaşım terminallerinde kolluk kuvvetleri denetimleri arttırmalı.
- 12 yaşın altındaki çocukların sokak, cadde, park ve eğlence merkezlerinde gece saat 22.00'den sonra yalnız dolaşmaların tan çocuk programlarının uzman eğitimciler kontrolünde hazı kısıtlamayan ve sorumluluğunu yerine getirmeyen aileler hakkında da cezai müeyyideler getiren yasal düzenleme yapılmalı.
- Hexan ve tolien içeren yapıştırıcı veya tiner gibi boya çözücü olarak kullanılan kimyevi maddelerin, çocuklar tarafından amacı dışında uyuşturucu olarak kullanımını kısıtlayan düzenlemeler bazı illerde valilikler tarafından 5442 sayılı İller İdaresi Kanunu'nun ilgili maddesi uyarınca, güvenlik kararı ile alındığı göz önünde bulundurularak, bu maddelerin çocuklar tarafından amacı dışında kullanımını ve çocuklara satışını yasaklayan yasal düzenleme yapılması.
- Bu maddelerin satışının kontrol edilmesi amacıyla pazar tezgahlarında, işportada satışının yasaklanarak sadece lisanslı işyerlerinde belgeli ve bildirimli satışı yapılmalı.
- Sokakta yaşamayı, çalışmayı veya uçucu madde kullanımını ve suç işlemeyi özendirici, olumsuz görsel yayınların RTÜK'çe, yazılı yayınların ise ilgili birimlerce daha etkin bir biçimde denetlenmesi."
DANIŞMA MERKEZLERİ "- Ailelerin kentsel yaşama katılmalarına ve kente uyum sağlamalarına yardımcı olacak sosyal programlar "Toplum Merkezleri" ve/veya "Aile Danışma Merkezleri" aracığıyla uygulanmalı.
- Bu merkezler, risk altındaki ailelerin ikamet ettiği gecekondu bölgelerinde yaygınlaştırılmalı ve uzman personel, araç-gereç açısından yeterli hale getirilmeli.
- Mevcut internet kafeler etkin bir biçimde denetlenmeli.
- Çocuk Hakları Sözleşmesi'ndeki hükümlerin etkili biçimde uygulanması sağlanmalı.
- Bağımlılık yapan maddelerin kullanıldığı iş atölyelerinde çocukların çalışmasına 182 no'lu ILO sözleşmesi çerçevesinde son verilmeli.
- Çocuklara bağımlılık yapan maddeler satan işletmeler hakkında da cezai müeyyideler getirilmeli.
- Bu maddelerin içeriğine tiksinti verici koku veya mevcut kokunun çekiciliğinin azaltılması yönündeki çalışmalar üniversiteler, TÜBİTAK ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca yapılarak bir standart oluşturulmalı.
- SHÇEK bünyesinde, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Devlet İstatistik Enstitüsü'nün ortak kullanımını sağlayacak "Sokakta Yaşayan/Çalışan Çocuk Bilgi Ağı" acilen oluşturulmalı.
- Çocuklarla ilgili yasal mevzuatı, Türkiye'nin imzalamış bulunduğu uluslararası sözleşme hükümlerini de kapsayacak şekilde tek bir yasada toplayan "Çocuk Koruma ve Ceza Yasası"nın (çocuk adalet sistemi) hazırlanması.
- Çocukların, aileleri ve/veya organize suç örgütlerince suça yönlendirilmesi durumunda, cezalar caydırıcı hale getirilmeli.
- Okul aile birlikleri çocukların okullaşması ve devamı konusunda harekete geçirilmelidir. Yoksul bölgelerdeki okul aile birlikleri güçlendirilmeli ve risk gruplarının bulunduğu bölgelerden "Kardeş Okul" seçilmeli.
- Sivil toplum kuruluşlarının, yerel yönetimlerin ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının sokakta yaşayan/çalışan çocuklara yönelik hizmet vermesi sağlanmalı."