DENİZ ÇİÇEK - Tarım ve Orman Bakanlığından, yerel yönetimlerin sahipsiz hayvanların rehabilitasyonuyla ilgili yeterli bütçe ve personel ayırması, ülke genelinde aşılama ve kısırlaştırma sayısını artırması gerektiği bildirildi.
Kamu Denetçiliği Kurumunun düzenlediği Hayvan Hakları Çalıştayı'nda, ilgili tarafların katılımıyla hayvanlara yönelik şiddetin önlenmesi için atılabilecek adımlar ele alındı.
Tarım ve Orman Bakanlığınca da çalıştaya konuya ilişkin rapor sunuldu. Rapora göre, Bakanlık, bütçe imkanları dahilinde, hayvan bakımevi yapımı ve sahipsiz hayvanların kısırlaştırılması için yerel yönetimlere mali destek sağlıyor. Bu kapsamda, hayvan bakımevi yapımı için 2009-2018 döneminde 61 yerel yönetime toplam 31 milyon 513 bin 315 lira mali destek verilirken, kısırlaştırma amaçlı sağlanan mali destek miktarı 9 milyon 254 bin 220 lira oldu.
Rehabilite edilen sahipsiz hayvanların işaretlenmesi için mikro çip ve kulak küpesi temin edildi. Bu amaçla 2014-2018 döneminde 3 milyon 746 bin 114 liralık mikro çip, kulak küpesi ve mikro çip okuyucu alınarak yerel yönetimlere dağıtıldı.
Sahipsiz hayvanların barınması için 2017-2018 döneminde ise 1 milyon 349 bin 375 lira tutarında kedi evi ve köpek kulübesi yaptırılarak gönüllülere ve belediyelere dağıtımı sağlandı.
Bakanlıkça geçici hayvan bakımevi, petshop, hayvanat bahçeleri ve deney hayvanı kullanan kurum ve kuruluşlara planlı ve plansız denetim gerçekleştirildi. Son 8 yılda ev hayvanı satış yerlerine 7 bin 300 denetim yapılırken, hayvan hakları ihlalleriyle ilgili toplam 8 milyon 527 bin 993 lira idari para cezası uygulandı.
- 1,2 milyon hayvan kısırlaştırıldı ve aşılandı
Ülkede rehabilite edilen yaklaşık 800 bin sahipsiz hayvan bulunurken, yerel yönetimler tarafından kurulan 86 bin 500 hayvan kapasiteli 234 bakımevi hizmet veriyor. Günümüze kadar 1 milyon 200 bin civarında hayvan ise kısırlaştırılarak aşılandı.
Yerel yönetimlerce 2004-2018 döneminde 1 milyon 352 bin 3 sahipsiz hayvan aşılanırken, 1 milyon 79 bin 142 hayvan kısırlaştırıldı ve 315 bin 579 hayvan bakım evlerinden sahiplendirildi.
- "Yeterli bütçe ve personel ayrılmıyor"
Bakanlığın bu süreçte karşılaştığı çeşitli zorluklara da raporda yer verildi. Buna göre, yerel yönetimlerce sahipsiz hayvanlara eş zamanlı ve yeterli kısırlaştırma yapılmıyor. Rehabilitasyon görevini yerine getirmeyen yerel yönetimlere yönelik idari yaptırım bulunmuyor.
Sahipsiz hayvan popülasyonu hızla artarken, yerel yönetimler bunların rehabilitasyonuyla ilgili yeterli bütçe ve personel ayıramıyor. Popülasyon artışı nedeniyle ısırma vakası ve zoonoz hastalıklarda artış görülüyor.
Bakanlık, karşılaşılan sorunlara ilişkin çözüm önerilerinde de bulundu. Ülke genelinde aşılama ve kısırlaştırma sayısının artırılması, tüm paydaşların katılımıyla çalışmalar yapılması planlanıyor. Öncelikle saldırgan karakterli ve ısırma vakası olan hayvanların yerel yönetimlerce toplanarak rehabilitasyonu ve bakımevlerinde tutulması talep ediliyor. Yerel yönetimlerce sahipsiz hayvanlarla ilgili çalışmalara yönelik yeterli bütçe ayrılması ve personel istihdam edilmesi isteniyor. Yerel yönetimlere sağlanan mali desteğin artırılmasının da önemine işaret ediliyor. Veteriner fakülteleri ve veteriner hekimlere ilişkin sivil toplum örgütlerinin rehabilitasyon çalışmalarına etkin destek sağlaması öneriliyor.
- Sivil toplum örgütlerinin görüşleri
Sivil toplum örgütlerince de hayvanlara kısırlaştırma yapılması görevini yerine getirmeyen belediyelere yaptırım uygulanması talep ediliyor.
Hayvanların Yaşam Hakları Konfederasyonu Başkanı Nesrin Çıtırık, AA muhabirine, Hayvanları Koruma Kanunu'nda yer alan ve sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların öldürülmesini yasaklayarak, bunların kısırlaştırılmasını ve aşılanarak alındıkları ortama bırakılmasını öngören 6. maddenin aynen korunması gerektiğini söyledi. Çıtırık, "Tarım ve Orman Bakanlığına, belediyelere, kısırlaştırma yapması ve bakımevleri kurması konuları başta olmak üzere yasanın geneline yönelik idari yaptırım uygulama hakkı verilmeli. Hayvanları öldüren, vuran belediye görevlileri de ceza kapsamına alınmalı. Yeni taslak, sivil toplum örgütlerinin katılımıyla hazırlanmalı." dedi.
Hayvanları Koruma Derneği Başkanı Aynur Aydın da belediyelerin düzenli kısırlaştırma yapmasının önemine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Bu şekilde kontrolsüz nüfus artışı engellenirken, kısırlaşan hayvanlarda saldırganlık da ortadan kalkacaktır. Düzenli kısırlaştırma, tedavi ve yerine bırakma işlemlerinin yapılması, sokakta yaşayan hayvanlara yönelik sıkıntıların da önüne geçecektir. Belediyelerin kısırlaştırma yapmaları konusunda yaptırımların/denetimlerin yapılması yaşanan sıkıntıları ortadan kaldıracaktır. Düzenli kısırlaştırma yapacak ekipler için ortak kayıt, denetleme ve takip sistemleri oluşturulmalı, böylece hayvanların küpelerinden online olarak takip edilmesi sağlanmalı."