'soma'daki Maden Faciasında Yaşam Hakkı Ihlal Edildi' Açıklaması

İlker KILIÇASLAN/MANİSA, Soma'da 301 madencinin öldüğü faciayla ilgili araştırma yapan İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye Temsilcisi Emma Sinclair-Webb, ölen işçilerin aileleri ile yaralı kurtulan madencilerin avukatlığını yapan Manisa Barosu eski Başkanı Zeynel Balkız'ı ziyaret etti. Balkız'dan bugüne kadar yapılan hukuksal çalışmalar ve tutulan raporlar hakkında bilgi aldı.
'DAVAYA GÖZLEMCİ OLARAK KATILABİLİRİZ'
Facianın yaşam hakkı ihlali olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyleyen Webb, "Bir ay sonra Türkiye için önemli olan bir Soma Davası başlıyor. Bu dava tüm maden kazasında mağdur olan aileler için önemli bir fırsat. Çünkü herkes adaleti görmek istiyor. Soma'da çok büyük bir trajedi yaşandı. Bu aynı zamanda bir insan hakları ihlali olarak görüyoruz. Bir insanın yaşam hakkı ihlali olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Belli bir sorumluluk var ortada. Burada sadece şirketin değil devletin sorumluluğu da var. Denetim sorumluluğu üzerine sorunlar var. Bu denetim sorumluluğunun üzerine bir araştırma yapılması lazım. Biz bunu araştırıyoruz. Bu araştırma henüz tamamlanmadı. İlk olarak Manisa ve Soma'da bir saha araştırması yapacağız. Soma'da işçilerle, madenci ailelerinin görüşlerini alacağız. Yaklaşık dört günlük bir çalışma yapılacak. Önce araştırıyoruz, soruşturuyoruz. Sonra bir kısa rapor yazacağız. Zamanlama çok önemli. Amacımız Soma'yı unutturmamak. Yargı boyutu çok önemli. Soma Maden kazası davası, bu ülkede trajik kazalar engellenebilecek olması açısından çok önemli. Raporu davaya kadar yetiştirmeyi düşünüyoruz. Davaya gözlemci olarak katılabiliriz" diye konuştu.
'BU KİŞİLERİN YAŞAM HAKLARI İHLAL EDİLDİ'
Türkiye'de mağdur odaklı bir adalet sisteminin olmadığını söyleyen Webb, "Bizim için önemli olan maden işçileri ve ailelerini dinlemek. Onların ne görmek istediğini, bu davadan ne beklentilerini öğrenmek amacımız. Hepsi adalet peşinde. Türkiye'de ne yazık ki mağdur odaklı bir adalet sistemi yok. Türkiye'nin diğer davalarında bunun olmadığını çok net bir şekilde gördük. Böyle bir sistem geliştirilmemiş. Mağdurların sesleri davalarda duyulması gerekiyor. İnsan hakları boyutlarına bakıyoruz. Bu kişilerin yaşam hakları ihlal edildi. Bu çeşit trajik olayların, yani maden kazaları veya riskli işyerlerinde kazaların Türkiye'de ne kadar sık olduğunu biliyoruz. Son bir senedir kaç işçi öldü? Yetkililere ve idareye nasıl bu kazaları engellemeyecek misiniz diye soruyoruz? Bir sürü ders çıkabiliriz Soma davasından. İşçi sağlık ve işçi güvenli Türkiye'de ciddiye alınmalıdır. Bizim amacımız bu" dedi.
SORUŞTURMA GENİŞLETİLMELİ
Faciayla ilgili geniş bir soruşturma yapılmadığını ileri süren Webb, "Soma maden davasındaki en büyük eksiklik yeterince geniş soruşturma olmadı. İdare ve kamunun rolü soruşturulmadı. Savcılık bununla ilgili gereken soruşturmayı yapmadı. Ancak bu yolların açılması gerekir. Olması gereken bu. Bu hukuki bir yükümlülük. Danıştay'ın bir kararı var. Memurun soruşturulmasına bir izin söz konusu değil ve soruşturabilirler diye kararı var. Savcılık bu konunu üzerinde çalışması gerekiyor" dedi.
Hazırladıkları raporu hükümetle de paylaşacaklarını dile getiren Webb, "Hazırlanan raporu hükümet ve kamuoyu ile paylaşacağız. Somut tavsiyelerde bulanacağız. İnsan hakları boyutunu ortaya koyacağız. İleride riskli mesleklerde bu kazalar nasıl engellenebilir konusunda somut öneriler ortaya koyacağız. Bu ülke için esas sorun bu. İşçi ölümlerini engellemek" diye konuştu.
MÜFETTİŞLERİN DE YARGILANMASI İSTENECEK
Manisa Barosu eski başkanı Zeynel Balkız, kendisini ziyarete gelen İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye Temsilcisi Emma Sinclair-Webb ile facia sonrası maden kazasıyla ilgili bugüne kadar alınan kararları, yapılan çalışmaları ve hazırlanan raporları paylaştıklarını söyledi. Soma ve Akhisar Cumhuriyet Başsavcılıklarına yarın Soma maden kazazında ihmalleri olduğu belirtilen müfettişlerin yargılanması için dilekçe vereceklerini söyleyen Balkız, "Soma ile Akhisar Cumhuriyet Başsavcılıklarına kazada ihmalleri olduğu tespit edilen müfettişlerinde yargılanması için yazılı dilekçe ile başvuruda bulanacağız. Danıştay'ın bir kararı olmasına rağmen gerek Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın gerekse Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı'nın halen müfettişlerle ilgili soruşturma izni vermemesini bir hukuki eksiklik olarak görüyoruz. Mahkeme kararlarına bu ülkede herkesin, özellikle idarenin uyması gerektiği noktasından hareket ile Cumhuriyet Başsavcılarımızın, kamu görevlileri ile ilgilide ihmallerinden dolayı ceza soruşturmaları başlatmalarını isteyeceğimizi bildirdik" diye konuştu.
'ÜSTÜNLERİN DEĞİL HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ OLMALI'
İnsan Hakları İzleme Örgütü ile karşılıklı fikir alışverişinde bulunacaklarının altını çizen Balkız, "Temelimiz insan hakları ihlalin önlenmesidir. Burada Türkiye ile ilgili olan hususta yapısal bir sorun ortaya çıkıyor. Bu yapısal sorunda şudur. Türkiye'yi hukukun üstünlüğünün sağlandığı bir ülke haline getirmek istiyoruz. Bilirkişi raporları suçlulukları hatta kabahatleri ve ihmalleri tespit edildiği halde kamu görevlilerini kanun önüne çıkarılamamasını idari teşkilatının yargıya bir müdahalesi olarak kabul ediyoruz. Yargıya müdahale olduğu sürece adil bir yargılanma süreci olamayacak. Kamu adına bu davayı takip edenlerin bu eksiklikten dolayı kamu vicdanını tatmin edemeyeceklerini belirtiyoruz. Eğer Türkiye'de hukukun üstünlüğü var ise herkes hesap verebilir olmalıdır. Yaptıkları ihmalin cezasını mahkeme karşısında vermelidir. Eğer bunlar suçları ve kabahatleri varsa ve mahkeme önüne çıkarılamıyorlarsa o zaman şu anda hukukun üstünlüğü değil, üstünlerin hukukundan bahsedilebilir. Bizde üstünlerin hukuku olduğu bir rejimi asla kabul etmiyoruz. Bunun hukuki anlamda mücadelesini veriyoruz" dedi.
Açıklamaların ardından Av. Balkız, İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye Temsilcisi Emma Sinclair-Webb ile Soma Maden kazası ile ilgili raporları paylaştı.