Son dakika: Milyonlarca işçi ve işvereni ilgilendiren kıdem tazminatı asgari ücrete gelen yüzde 52’lik zam ile birlikte artmıştı. Kıdem tazminatının 2021'de tavanı 8 bin 651,62 liraya iken 2022 yılına ait asgari ücrete bağlı olarak bu kalemde de artış yaşandı ve tavan fiyat yaklaşık yüzde 40 artışla 10 bin 596 liraya yükseldi. Yılda iki kez belirlenen kıdem tazminatı tavan fiyatı için 1 Temmuz kritik tarih olarak karşımıza çıkıyor. Bu kapsamda emekli olma vakti gelen çalışanların en çok merak ettiği konu “Temmuz öncesi mi sonrası mı emekli olunmalı?” sorusu oldu.
Hesaplamalar 6 aylık enflasyon rakamlarına göre belirlenecek ikinci artış üzerinden yapılıyor. Bu kapsamda TÜİK Mayıs ayı enflasyon verisini yıllık bazda beklentilerin altında yüzde 73,50 olarak açıklamıştı. Böylece 5 aylık enflasyon farkı için rakam yüzde 35,64 oldu. Enflasyon beklentisi ise Haziran ayı için yüzde 3,77 oldu. Kesin zam oranı Haziran ayındaki enflasyon verisi sonrasında netleşecek ancak bu rakamın da yüzde 40’ın üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Haziran ayı enflasyon oranı ise 4 Temmuz 2022 Pazartesi günü açıklanacak. Böylece kıdem tazminatında tavan fiyatının 15 bin 187 liranın üzerine çıkabileceği ifade ediliyor.
Sosyal Güvenlik (SGK) Uzmanı Özgür Erduran emeklilik başvurusu için en doğru zamanı açıklayarak, “Nisan ayında emeklilik için müracaatta bulunup kıdem tazminatı alacaksanız ve o iş yerinde uzun yıllar çalışmışsanız Temmuz’da emeklilik müracaatında bulunmak sizin için daha kârlı olabilir. Bir iş yerinde 25 yıl çalıştığınız ve 15 bin lira kazandığınızı varsayarsak şu anda işten ayrılırsanız ortalama 270 bin lira kıdem tazminatı alırsınız. Ancak Temmuz’u beklerseniz 380 bin liraya çıkar bu rakam. Yani birkaç ay emekli aylığı almazsınız ama bunun karşılığında temmuzun ilk haftası kıdem tazminatının tavan rakamı açıklandıktan sonra emeklilik başvurusu yaptığınızda kâra geçersiniz. Şayet brüt aylığınız yüksek ise emekliliğiniz gelmişse bu tarihlerde emekli olmayıp Temmuz’u beklemek büyük avantaj olabilir. Net aylığınız 8 bin 430 liranın altındaysa emeklilik için müracaatta bulunun. Ama bunun üzerindeyse Temmuz’u bekleyin” diye uyarıda bulundu.
Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı iş yerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Kıdem tazminatı emekli olunduğunda, işveren işten çıkarttığında, işçi haklı bir nedenle iş akdini feshettiğinde alınabiliyor. Yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçiler de işten ayrılarak kıdem tazminatı alabilirler.
Ayrıca erkek işçiler askere giderken, kadın işçiler de evlendikten sonra bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler.
Kıdem tazminatı hesaplanırken, brüt ücrete ilave olarak işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınıyor. Bordroda görünen brüt ücrete ilave olarak, yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler gibi ödemeler eklenerek “giydirilmiş ücret” bulunuyor.
Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekir. İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutar, giydirilmiş ücrete eklenir. İşçinin işe geliş – gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılır.
Özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemeleri de kıdem tazminatına esas ücrete eklenir.
Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemeler toplanarak 360 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.