Norveç Nobel Komitesi tarafından 2024 Nobel Barış Ödülü, Japonya’da nükleer silahlardan arındırılmış bir dünya için gösterdiği çabalar nedeniyle Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombasından kurtulanların oluşturduğu Nihon Hidankyo kuruluşuna verdi.
Norveç Nobel Enstitüsünde yapılan basın toplantısında yapılan açıklamada, "Hibakuşa" olarak da bilinen Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarından kurtulanların oluşturduğu bu taban hareketinin, "nükleer silahlardan arındırılmış bir dünyaya ulaşma çabaları ve nükleer silahların bir daha asla kullanılmaması gerektiğini tanıklıklarıyla ortaya koydukları" için ödüle layık görüldüğü bildirildi.
Nihon Hidankyo üyelerinin, atom bombaları saldırılarının ardından nükleer silah kullanımının yıkıcı insani sonuçları hakkında farkındalık yaratmak için yorulmak bilmeden çalıştığı belirtilen açıklamada, zamanla nükleer silah kullanımını ahlaki açıdan kabul edilemez olduğunu vurgulayan güçlü bir uluslararası norm geliştiği, bu normun da "nükleer tabu" olarak bilinir hale geldiği aktarıldı.
Açıklamada, Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarından sağ kurtulan "Hibakuşa"nın tanıklığının bu anlamda benzersiz olduğu kaydedildi.
Bu tanıkların kendi deneyimlerine dayanan eğitim kampanyaları oluşturduğu ve nükleer silahların yayılmasına ve kullanılmasına karşı uyarılarda bulunduğu kaydedilen açıklamada, bu kişilerin dünya genelinde nükleer silahlara karşı yaygın bir muhalefetin oluşmasına ve pekişmesine yardımcı oldukları vurgulandı.
Açıklamada, "Norveç Nobel Komitesi yine de cesaret verici bir gerçeği kabul etmek istemektedir: Yaklaşık 80 yıldır savaşta hiçbir nükleer silah kullanılmamıştır. Nihon Hidankyo ve Hibakuşa'nın diğer temsilcilerinin olağanüstü çabaları nükleer tabunun yerleşmesine büyük katkı sağlamıştır. Dolayısıyla bugün nükleer silah kullanımına karşı bu tabunun baskı altında olması endişe vericidir." ifadelerine yer verildi.
Süregelen savaş ve çatışmalarda nükleer silahların kullanılmasına yönelik tehditlerin yapıldığı vurgulanan açıklamada, ödülün, nükleer silahların ne kadar yıkıcı olabileceğini hatırlatmak için dünyanın bu silahlardan arındırılmasını amaç edinmiş bu kuruluşa verildiği aktarıldı.
2023 Nobel Barış Ödülü'nü, İran'da "baskı altındaki kadınlar için gösterdiği mücadele dolayısıyla" cezaevindeki İranlı aktivist Nergis Muhammedi almıştı.
Açıklamada, komitenin bu yılki ödülü Nihon Hidankyo'ya vererek, yaşadıkları acı dolu deneyimleri barışı korumak için kullanmayı seçen ve nükleer silahların olmadığı bir dünya için çalışanları onurlandırmayı hedeflediği bildirildi.
ABD, 6 Ağustos 1945'te Hiroşima'ya tarihin ilk atom bombasını atmış, kentin yüzde 90'ı yıkılmış, ilk anda 80 bin kişi yaşamını yitirmişti. Üç gün sonra da Nagazaki'ye atom bombası atılmış, burada da en az 40 bin kişinin ilk anda öldüğü belirtilmişti.
Atom bombasının sonraki etkileriyle de büyük çoğunluğu sivil olmak üzere yaklaşık 110 bin kişinin yaşamını yitirdiği tahmin ediliyor. İzleyen aylar ve senelerde radyasyona bağlı hastalıklardan bölgede ölümler devam etmişti.
İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.
Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.
Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi.
Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.
Öte yandan ödüllerin 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti.
Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.
(AA)