Ukrayna-Rusya savaşında çözüm için Türkiye'nin devreye girmesiyle bugün Antalya Diplomasi Forumu kapsamında Türkiye, Rusya ve Ukrayna'nın dışişleri bakanları bir araya geldi. Tüm dünyayı rahatlatması beklenen bir uzlaşma kararının beklendiği zirve öncesi Bakan Çavuşoğlu ile Dmitro Kuleba ve Sergey Lavrov ile ikili görüşmeler gerçekleştirdi.
Türkiye'nin arabuluculuğu ile Antalya Diplomasi Forumu (ADF) marjında Antalya'da düzenlenen Rusya-Ukrayna-Türkiye üçlü dışişleri bakanları toplantısı bitti.
Antalya'daki Regnum Carya Otel'de gerçekleşen görüşme 12.50'de sona erdi.
Tarihi zirvenin ardından tüm dünya Ukrayna ile Rusya arasındaki savaş için çözüm kararı çıkmasını beklerken zirve sonrası Lavrov, Kuleba ve Çavuşoğlu ayrı ayrı basın toplantıları düzenledi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Ukrayna'nın Mariupol kentininin havadan sürekli bombardıman altında olduğunu, görüşmeye insani amaçla geldiğini ifade ederek "Mariupol kentinden sivillerin çıkışı için yardım rica ediyoruz. İnsani koridorun oluşturulması gerekiyor Mariupol'e insani yardım temin etmek için. Ne yazık ki Bakan Lavrov (insani koridorlar) buna bir taahhüt vermedi. Yine de yetkililerle bu konuyla ilgili konuşacağını, yazışacağını belirtti. 24 saatlik bir ateşkes istedik ama herhangi bir ilerleme kaydedemedik. Öyle gözüküyor ki diğer karar alıcıların devreye girmesi gerekecek." diye konuştu.
Sahadaki insani konular için çabaları sürdürmeye karar verdiklerini aktaran Kuleba, "Ben yine böyle (Antalya'daki gibi) bir formatta buluşmada mutabık kaldım. Çözüm arama ihtiyacı doğarsa yeniden buluşmaya mutabıkım." ifadelerini kulandı.
Lavrov'un Rusya'daki karar vericilerle istişare etmesini ve insani koridorun çalışmasını umut ettiklerini dile getiren Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba, "Biz savaşı durduramıyoruz. Bize saldıran ülke ve devlet bunu istemiyorsa savaşı durduramayacağız." değerlendirmesini yaptı.
Kuleba, bugün ihtiyaç duydukları tek şeyin "ciddi ve yapıcı bir görüşme" olduğunun altını çizerek "Rus tarafı görüşmeye hazır olacağı zaman ben de bu görüşmeye hazır olacağım." dedi.
Bakan Kuleba, şunları kaydetti:
"Ben burada bir Dışişleri Bakanı olarak, karar alabilme yetkisinde biri olarak, çözüm bulma amacıyla geldim ama kendisi (Lavrov) sadece dinlemek amacıyla gelmiş."
Rus Dışişleri Bakanı Lavrov'un açıklamalarından satır başları:
Ukrayna dışişleri Bakanı ile yapılan görüşme Erdoğan ve Putin’in yaptığı görüşme sonrası bu karar alınmıştı. Ukrayna’daki sorunun çözümüne yönelik her türlü girişimi destekleriz. Herhangi bir şekilde gerçek müzakere yolunun yanlış bir yere sapması için kullanılmamasını istiyoruz.
Bugünkü görüşmede şu anlaşıldı aslında müzakerenin yerini alacak hiçbir şey yoktur. Biz genel olarak Türk arkadaşlarımızın insiyatifi ile özellikle insani konuları ele aldık askeri birliklerimizin sivillerin zarar görmemesi için ne gibi tedbirler alındığını görüştük. Siviller aslında gönüllü birlikler tarafından kalkan olarak kullanılıyor. Biz aslında Rusya tarafının günlük olarak insani koridor açılmasını konuştuk. Bu teklifimiz hala geçerli. Sivillerin tahliye olabilmesi amaçlanıyor.
Belarus’ta yapılan son müzakerelerde Rus tarafı kendi müzakerelerini net bir şekilde sundu. Belarıs tarafında yapılan müzakerelerin ciddi sonuçlar vermesini ve bu sorunun topluca bir çözüme kavuşmasını istiyoruz. Bütün tarafların istekleri dikkate alınarak bir çözüm istiyoruz.
Özel harekat nasıl devam ediyor, bu değerlendirmeleri Savunma Bakanlığımız ve Putin yapıyor. Ukrayna’ya silah tedariği konusunu biz bunu tehlikeli bir hamle olarak görüyoruz. Binlerce roketatar ülkeye sokuluyor. Bunları teröristler sivil havacılık için tehdit oluşturmak için kullanıyor. Yüzlerce roketatar bunların eline geçince Avrupalı meslektaşlarımıza bunu soruyoruz. Siz Rusya’ya yönelik sivil havacılığa yönelik oluşan tehdidi nasıl önleyecekseniz?
Diğer ülkelere misilleme sorusuna gelirsek hayır diğer ülkelere saldırmayacağız. Ukrayna’ya da saldırmadık. Biz defalarca izah ettik öyle bir durum ortaya çıktı ki Rusya’nın güvenliğine tehdit oluşmaktadır. Uzun yıllardır ikaz ettik. TEklif sunduk kimse bizi dinlemedi. Bu saldırılar planlı bir şekilde gerçekleştirildi ve uzun süredir bunlar planlanmıştı.
Başkan Putin reddetmiyor, Zelenski ile buluşabilir. Ama bu olmadan önce belirli hazırlıkların yapılması şart. Putin temaslardan asla kaçınmaz. Sadece bu temasların laf olsun diye gerçekleşmesini istemiyoruz. Bunu Kuleba ile görüştük. Önerilerimiz Ukrayna tarafına ulaştı, spesifik yanıt vermeye söz verdiler."
Toplantıda Lavrov'a soru sormak için söz alan Ukraynalı bir gazeteci ile Lavrov'un tartıştığı anlar dikkat çekti. Kırım Tatarları hakkında soru soran gazeteci "Kadınları kaçırmaya başladınız, buna ne diyeceksiniz?" dedi. Lavrov'un soruya cevabı sert bir mizaçla "Yalan" olurken sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bir milletvekili bir kadının kaçırıldığıyla ilgili en ufak bir bilgiye sahip değilim. Ukrayna'da milletvekilleri kayboluyor, Sayın Shevchenko kayboldu, buna bakın önce. Böyle şahsi konulara girecek olursak insanı isyan ettirecek pek çok şey bulabiliriz."
Lavrov'un yanıtının ardından konuşmaya devam etmek isteyen gazeteciye Lavrov sert çıkıştı:
"Burada basın konferansı yapıyoruz, söyleşi yapmıyoruz. Sizi televizyona çektiler çok büyük bir kahraman olacaksınız, bu kadarı size yeter."
Lavrov'un gerginliği bununla da sınırlı kalmadı. Rusya tarafından doğumevinin vurulmasıyla ilgili soruya Lavrov yine tepkili bir yanıt verdi:
"Üçüncü kez bu soru geldi. Çocuk hastanesi ile ilgili. Burada bizim cevabımızı duymak istemiyorsunuz anladığım kadarıyla. Burada çocuk hastanesi ile ilgili ilk sorunuzsa bu o zaman hiç dinlemiyorsunuz cevaplarımı demek. Tüm basın bunu manşetlerine taşıdı. 7 Mart'ta açıklama yaptık, BM Güvenlik Konseyi'nde yaptığımız açıklamada uzun süredir orada anne ve çocuk olmadığını, radikal unsurların oraya yerleştirğini, orayı askeri üsse çevirdiklerini söyledik."
Antalya'daki kritik görüşme sonrası kameralar karşısına geçen Bakan Çavuşoğlu, birbirinden önemli mesajlar verdi ve Putin ile Zelenskiy arasında görüşme gerçekleştirilmesinin de gündeme geldiğini söyledi.
Basın toplantısında konuşan Çavuşoğlu şu açıklamalarda bulundu:
Tüm zorluklara rağmen medeni bir toplantının gerçekleştiğini söyleyebilirim. İnsani koridorların hiçbir engelle karşılaşmadan açık tutulması gerektiğini vurguladık. Kalıcı ateşkese kadar insani ateşkes uygulanmalı. Sürdürülebilir ateşkes şart.
Antalya zirvesi başlangıç. İki taraf isterse Türkiye yine ev sahipliği yapar.