Emekli olmayı iple çeken milyonlarca çalışan, bazı durumlarda emekli şartlarını yerine getiremedikleri için prim günlerini borçlanma ile ödeyerek emekli olmayı tercih ediyor. Sigortalı çalışanların emekli olabilmeleri için ise doğum borçlanması ve askerlik gibi çeşitli imkanlar çalışanlara sunuluyor.
MEMURLAR İÇİN “KESENEK İADESİ”
Milyonlarca kişinin beklediği emeklilik, birçok şarta bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösteriyor. Bu kapsamda binlerce çalışan, emekli şartlarını yerine getiremedikleri için sistemde kalmaya devam ediyor. Ancak bu çalışanların çalışma imkanları eğer yoksa ödedikleri primler, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından toplu olarak sigortaya geri ödeniyor.
Memurlar ise bu durumdan “kesenek iadesi” şeklinde yararlanıyor.
EMEKLİLİK İÇİN İKİ HESAP
Emekli olabilmek için iki farklı hesaplama bulunuyor. İlk defa sigortalı çalışmaya 24 Mayıs 1985 – 23 Kasım 1986 tarihleri arasında başlayan 4A sigortalı bir erkek, normalde 5300 prim günüyle 49 yaşında emekli olabiliyor.
Ancak prim günü 5300’ün altında olduğu için 49 yaşında emekli olamayan kişiler, isterse 3600 prim günü ile 60 yaşında emekli olabiliyor. Ancak bu yolun tercih edilmesi durumunda, normal alacağı emekli maaşından daha az bir aylık bağlanıyor.
60 yaşına gelindiğinde prim günü halen 3 bin 600’ün kalırsa, SGK primleri iade ediyor.
SGK PRİM ÖDEMELERİ
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primleri geri iade ediyor. Bunun yanında, eski 4A sigortalılara (SSK), 2008 yılından önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008 yılından sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor. 4B sigortalılar (Bağ-Kur) içinse hiçbir ayrım yapılmadan tüm primler geri ödeniyor.
Bunun yanında vefat eden sigortalıların kanuni mirasçıları da iadeden faydalanabiliyor. Ancak mirasçıların ölüm aylığı ya da dul/yetim aylığı şeklinde bir aylık almamaları gerekiyor.
Aynı anda birden fazla işverenden ücret alanlar için asgari ücretin 7.5 katından daha fazla aylık kazanç üzerinden primler iade ediliyor.
Ancak sağlık için ödenen Genel Sağlık Sigortası (GSS) ve doğum / askerlik gibi borçlanmaların iadesini yapmıyor.
TOPLU ÖDEMELER
Çalışırken, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) brüt ücretin üzerinden 34.5 oranında prim yatırılıyor. Emeklilik için ise sigortalı adına ödenen prim tutarı 4A sigortalılar için yüzde 14, 4B sigortalılar için yüzde 200 olarak uygulanıyor. Günü geldiğinde, çalışan adına primlerin güncel değerleri hesaplanarak iade ediliyor.
Toplu ödemeler ise ancak emeklilik yaşı dolduktan sonra ödeniyor.